احیای برجام به هفتههای حساس خود رسیده است و به نظر میرسد بعد از انتخابات باید منتظر رونمایی از پیشنویسی از سوی طرفهای برجام به اتفاق آمریکا باشیم.
دیدارنیوز ـ پرستو بهرامیراد: کمتر از یک هفته به انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ باقی مانده است و همزمان مذاکرات وین ادامه دارد. ششمین دور مذاکرات وین در خصوص احیای برجام نیز در حالی به پایان رسید که به نظر میرسد این هفته پایان مذاکرات نخواهد بود.
عباس عراقچی، رئیس تیم مذاکره کننده ایران در مذاکرات وین بعد از پایان دور ششم جلسه کمیسیون مشترک برجام گفته است که بعید میداند طرفها تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری روز ۲۸ خرداد ایران به توافق برسند. همچنین مطرح کرده است که اختلافات باقی مانده قابل حل است.
از سوی دیگر میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات برجام نیز گفته است که شرکتکنندگان در این دور از گفتگوها برای نهایی کردن متن توافق به چند هفته زمان نیاز دارند. همچنین الن جورج متن، سخنگوی اتحادیه اروپا گفته است که طرفها بر یافتن راه حلها برای نزدیک شدن به توافق نهایی طی روزهای آینده متمرکز هستند.
مذاکرات برای احیای برجام به مدت سه ماه شروع به کار کرده است و روز گذشته ششمین دور این مذاکرات به پایان رسید. تا اینجای کار طبق بیانات نمایندگان طرفین در این مذاکرات روند رو به پیشرفت بوده است و احتمال احیای برجام قوت گرفته است. در پایان دور پنجم مذاکرات انریکه مورا، معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرده بود که انتظار میرود در دور ششم توافق حاصل شود. اما دو روز پیش شاهد بودیم که هنوز مذاکرات وین ادامه خواهد داشت و بر سر بعضی مسائل اختلافاتی وجود دارد.
در مذاکرات وین نمایندگان آمریکا به طور غیرمستقیم و در هتلی روبروی محل مذاکرات اقامت حضور دارند و با واسطه گری اروپاییها تا به امروز مذاکرات پیش رفته است.
موضوع اصلی که در این مذاکرات باعث به نتیجه نرسیدن دور ششم مذاکرات شده است، میتوان به تاکتیکهای مذاکراتی دو طرف اشاره کرد. در واقع ایران از روز نخست مذاکرات خواهان لغو تمام تحریمها بوده است. از طرف دیگر آمریکا نیز سعی دارد روند مذاکرات را از احیای برجام به سمت مباحث دیگری که باعث نگرانی آنها است پیش ببرد. در حقیقت سخنرانیهای چند ماهه اخیر آنتونی بلینکن، وزیر خارجه دولت بایدن به خوبی نشان میدهد که آمریکا سعی دارد روند مذاکرات و لغو تحریمها به سمتی رود که علاوه بر پرونده هستهای با ایران در خصوص مسائل حقوق بشری، حضور منطقهای و مسائل موشکی به توافقاتی دست پیدا کند. در واقع روند تاکتیک مذاکره آنها این رویکرد را دنبال میکند.
پس از ٥دور مذاکرات در گراند هتل وین، آمریکاییها با لغو هزار تحریم موافقت کردهاند. اما حاضر به مذاکره در خصوص ۵۰۰ تحریم ایران که برای آنها از خطوط قرمز به حساب میآید نیستند. این ٥٠٠تحریم که دولت جو بایدن حاضر به لغو آن نیست شامل حوزههای سایبری، حقوق بشر، هوایی، موشکی و تروریسم است.
آمریکاییها به تازگی سه مقام سابق ایران را از فهرست تحریمهای آمریکا خارج کردهاند. با این حال ایران نیز سعی دارد نشان دهد که آمریکا روندی که ایران میخواهد دنبال نمیکند و باید برای احیای برجام تمام تحریمها لغو شود. در واقع ایران دست بالا را در مذاکرات دارد و سعی دارد بیشترین امتیاز را دریافت کند و تاکتیک مذاکراتی ایران بر این رویکرد حرکت میکند.
حتی مجادله لفظی محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران و آنتونی بلینکن، وزیر امورخارجه آمریکا نوعی تاکتیک مذاکره برای فشار به طرف مقابله میتوان در نظر گرفت. بلینکن گفته هنوز مشخص نیست ایران تصمیم لازم را برای اجرای اقداماتی که باید بکار ببند، گرفته باشد. محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران نیز به اظهارات او واکنش نشان داده و در توئیتر خود نوشته است: «هنوز مشخص نیست آیا رئیسجمهور آمریکا و بلینکن آمادهاند سیاست فشار حداکثری ترامپ و پمپئو را کنار بگذارند و استفاده از تروریسم اقتصادی به عنوان اهرم فشار برای چانهزنی را متوقف کنند یا خیر.» در واقع هر دو طرف سعی دارند از فشار حداکثری روی میز مذاکره استفاده کنند تا بتوانند امتیازات بیشتری دریافت کنند.
ایران با توافق خود با آژانس انرژی اتمی که سال گذشته انجام داده بود تا ۳ تیر تمدید کرده است. از سوی دیگر تمام طرفهای مذاکرات وین از پیشرفت خوب این مذاکرات میگویند.
طبق توافقی که بین ایران و آژانس تقریباً چهار ماه پیش شکل گرفته بود اگر فرآیند احیای برجام و رفع تحریمهای ایران با موفقیت انجام شود، ایران فایلها و فیلمهای این سهماه را در اختیار مسئولان آژانس انرژی اتمی قرار میدهد. با توجه به تفاهم جدی حالا ۴ ماهه فیلمها تهیه میشود تا در صورت احیای برجام در دسترس آژانس قرار گیرد. حال این تمدید هم روبه پایان است.
با چنین شرایطی و طبق سخنان عباس عراقچی مبنی بر اینکه مذاکرات تا بعد از انتخابات به طول میانجامد؛ به نظر میرسد به سرانجام رسیدن مذاکرات وین ممکن است بین بازه انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ و ۳ تیر که پایان توافق با آژانس است رفم بخورد. عباس عراقچی بارها از شروع نگارش پیشنویس خبر داده است و احتمالاً در این بازه زمانی از آن در رسانهها و جامعه جهانی رونمایی خواهد شد.