حاشیه‌نگاری و تحلیل همزمان نخستین مناظره انتخابات ریاست جمهوری

دیدارنیوز ـ سرویس سیاسی: انتخابات پر از شگفتی ریاست جمهوری وارد مرحله تازه‌ای شده است. آمارهای منتشر شده توسط مراکز نظرسنجی چون ایسپا نشان دهنده تعداد زیادی از آرا مردد در عرصه انتخابات است. یعنی کسانی که قصد دارند در انتخابات شرکت کنند اما نمی‌دانند به چه کسی رای خواهند داد. برای این گروه مناظره تلویزیونی بسیار مهم است. از سوی دیگر درصد مشارکت کنندگان در انتخابات بر مبنای نظرسنجی‌ها چندان بالا نیست و شاید این مناظره‌ها بتواند در تشویق عده‌ای از واجدان شرایط برای شرکت در انتخابات موثر باشد. حاشیه نگاری و گزارش زنده دیدار از این مناظره را در ادامه می‌خوانید: 

تحلیل کوتاه مناظره: تمرکز نامزدهای اصولگرا بر عبدالناصر همتی باعث شد که او خود به خود به یک قطب در این مناظره مبدل شود و توجه افکار عمومی را جلب نماید. با این حال او به دلیل تجربه کم سیاسی در بسیاری موارد  از دادن پاسخ قاطع به رقبای اصولگرا بازماند. محسن مهرعلیزاده دیگر نامزد اصلاح طلب کمتر از همتی تحت فشار بود و با خونسردی بیشتری توانست به ارایه برنامه‌های خود بپردازد. او در چند مورد به رئیسی حمله کرد و چند کلیدواژه مهم به کار برد. در میان اصولگرایان سعید جلیلی و امیرحسین قاضی زاده هاشمی بیشتر به ارایه برنامه مشغول بودند. جلیلی در این میان موفق‌تر ظاهر شد و با دوری کردن از درگیری با نامزدهای دیگر به ارایه برنامه پرداخت. ابراهیم رئیسی هم اگرچه می کوشید خود را از مجادلات دور نگه دارد در پاسخ به چند حمله مستقیم همتی و مهرعلیزاده ناگزیر از خود دفاع کرد. محسن رضایی و علیرضا زاکانی بیشترین حملات را علیه همتی انجام دادند. عصبانیت و تندی شدید زاکانی توجه بسیاری را به خود جلب کرد. او تقریبا به جز حمله به همتی مشغول کار دیگری نبود. محسن رضایی هم بسیار تند به همتی حمله کرد هر چند در ادامه کوشید تا از اصولگرایان هم فاصله بگیرد. با این حال رضایی علی رغم کوشش برای تحت تاثیر قرار دادن احساسات مخاطبان چندان در این زمینه توانمند ظاهر نشد. 

بیشتر بخوانید: همتی برنده مطلق نبود و رئیسی نباخت!

همتی چقدر شانس پیروزی در انتخابات دارد؟

پایان پوشش زنده مناظره

20:42: همتی جمع بندی را به زبان ترکی شروع می کند. او می گوید که زاکانی پوششی نیست بلکه سوپر پوششی است و به او جواب نمی دهد. او می گوید من نگذاشتم که ایران ونزوئلایی شود. او می گوید نمی گذارم اقتصاد کشور به سمت اقتصاد کره شمالی برود. او از روی متن می خواند، او کسانی را که نمی خواهند رای بدهند را خطاب قرار می دهد و از ان ها می خواهد که تجدید نظر کنند تا فرصت های توسعه از دست نرود. او از رقابت های منطقه ای می گوید و این که داریم از عراق و پاکستان عقب می افتیم. او هم از شهید سلیمانی یاد می کند.  او می گوید که توانایی و دانش حل مسائل اقتصادی کشور را دارد. او می گوید که می توانیم نتیجه انتخابات را عوض کنیم. او می گوید اگر اعتراض دارید اعتراضتان را با رای به من نشان بدهید. او میگوید هر کس 10 نفر را برای رای دادن به او قانع کند. او از نجات جمهوریت می گوید. و زودتر از موعد به سخنانش پایان می دهد. 

20:38: محسن رضایی جمع بندی می کند. او باز هم تاکید دارد که دولت های قبلی نباید تکرار شود. او هم به نظر در حال خواندن از روی متن است. او یارانه 450 هزار تومانی برای 40 میلیون نفر وعده می دهد، شغل خانه داری را به رسمیت می شناسد. او تاکید دارد که یک میلیون مسکن می سازد و یک میلیون مسکن در بافت فرسوده خواهد ساخت. صندوق جبران خسارت بورس را تاسیس می کند. محسن رضایی در حال دادن وعده های اقتصادی مشخص است و سعی دارد آرا مردد اقتصادی را با این وعده های مشخص به سمت خود جلب نماید. او باز هم خود را سرباز وطن توصیف می کند که باز هم آبروی خود را کف دست گرفته است. او می گوید که شرمنده اعتماد مردم و صبر و تحمل مردم است. شرمنده زباله گردی و کولبری و .. است. او با بغض از مشکلات اقتصادی کشور می گوید. صدای او لرزان است و به نظر بغض کرده است. او می گوید به جای همه از مردم عذرخواهی می کند. 

20:33: مهرعلیزاده جمع بندی می کند. او در ابتدا به زاکانی می گوید که اگر دوباره به انشا متهم نمی کنی متنی را بخوانم. او در حال خواندن بیانیه ای است که خود را به دولت اصلاحات و سید محمد خاتمی وابسته می داند و سعی دارد خود را به عنوان نماینده اصلاح طلبان تثبیت کند. از روی کاغذ خواندن او این بار به نظر مسلط است و تصویر مناسبی از او ارایه می نماید. یادآوری دولت خاتمی برای مهرعلیزاده یک پوئن مثبت بوده است اما او در اشاره به ریشه مشکلات حاشیه می رود و پیام او برای بدنه اصلاح طلبان واضح نیست. او از تشکیل دولت سوم اصلاحات سخن می گوید و می گوید این دولت زندگی خواهد بود. او دولت خود را اقتصاد محور می خواند. او مجددا یک مثل ترکی می گوید که به نظر سعی در اشاره به ترک بودن است و سعی برای جلب رای ترک ها. 

20:29: جلیلی جمع بندی می کند. او از نقش رئیس جمهوری در به نتیجه رساندن برنامه ها می گوید. او از تضمین به نتیجه رسیدن برنامه ها می گوید. او هم به رقابت های سال 92 اشاره می کند و افزایش تحریم ها و قیمت دلار می گوید. او از رئیس جمهوری می گوید که باید با اقتدار کار را به نتیجه برساند. او از مشکلات فرهنگ سیاسی کشور می گوید. او از شهید سلیمانی یاد می کند. جلیلی هم سوابق مدیریتی خود را یادآور می شود. او آن چنان که مشی کلی اوست از حمله به دولت روحانی به صورت مستقیم خودداری کرد.

20:25: رئیسی جمع بندی میکند. او بر برنامه محوری تاکید دارد و این که در قوه قضائیه این رویه را پیگیری کرده است. او معتقد است که مردم معتقدند که بعد از مسئولیت او نگاه مردم به قوه قضائیه عوض شده است. او از فضای مجازی می گوید و این که باید زیرساخت های فضای مجازی تقویت می شود. او می گوید که بچه ها وسط گیم بازی حالشان گرفته می شود چون مشغول بازی هستند و فضای مجازی قطع می شود. او می گوید که در تولید محتوای فضای مجازی مشکل وجود دارد. او می گوید که 2 میلیون فالوئر دارد و در جریان فضای مجازی هست. او حمله کوتاهی به دولت روحانی می کند. رئیسی به نظر با ذکر چنین مثال هایی سعی دارد به رای دهنده معمولی و مردد نزدیک شود. 

20:21: قاضی زاده هاشمی جمع بندی میکند. او خود را جوان ترین نامزد می داند که آرمان های بلندی دارد. او می گوید که به عنوان یک پزشک جراح تشخیص داده که مشکل کشور ساختاری است و به جراحی نیاز دارد و با مسکن قابل رفع نیست. او می گوید که برنامه های خود را در قالب برنامه های دولت سلام ارایه کرده است. او در اشتباهی لفظی به برنامه دکتر سلام (از برنامه های اصولگرایان رادیکال به جای دولت سلام اشاره کرد). قاضی زاده به بیان کلیات مشغول است. او به صورت مستقیم به دولت حمله نمی کند و بیشتر از ساختارهای معیوب می گوید. 

20:17: زاکانی جمع بندی می کند. او جرم خود را مبارزه با فساد میداند. او از تجدیدهای زمان دیپلم خود  می گوید و آن را ناشی از حضور در جبهه می داند. از این که به دلیل جانبازی به پزشکی هسته ای رفته است. او به شدت و با خشم به همتی حمله کرده و می گوید که بار آخرتان باشد که به من نامزد پوششی می گویید. زاکانی بر همتی تمرکز کرده است. او وعده های دولت روحانی را مرور می کند. او چند بار نام همتی را می برد. او وقت اصلی خود را به حمله به همتی قرار داد. زاکانی سعی دارد که بسیار جدی و قاطع سخن بگوید. او از مردم می خواهد که به میدان تغییر و تحول بیایند. 

در این دور شدت حملات طرفین کاهش یافته بود و تنها محسن رضایی بود که با شدت بسیار زیادی به همتی و دولت روحانی حمله کرد. بخش آخر مناظره اما به نظر آبستن حملات طوفانی خواهد بود. 

20:11: رئیسی به سوالی در مورد تورم پاسخ می دهد. رئیسی باز هم با ریتمی آرام جواب دادن را شروع کرده است. او به سابقه انتخابات گذشته مجددا اشاره می کند که اگر فلانی می آمد دلار 5 هزار تومان می شد، اما خودشان به 30 هزار تومان رساندند. او مثالی از دروازه بانی در فوتبال می زند. او می گوید دولت باید حمایت کند و بازار و اقتصاد دستوری اداره نمی شود. رئسی به شدت به ارز 4200 تومانی حمله می کند که به جیب دلال ها رفته است. تاکید دارد که باید به سمت ارز تک نرخی رفت. رئیسی گرمتر و صریح تر از دولت انتقاد می کند. 

20:08: محسن رضایی به سوالی در مورد فقر و فساد و تبعیض جواب می دهد. محسن رضایی می گوید سال 1400 سال عبور از سختی هاست. اما به عنوان یک سرباز باید دو نکته را بگوید. اولا آن که هشدار می دهد که 8 سال آینده ابرچالش های بزرگی وجود دارند و باید از تکرار دولت های گذشته به صورت جدی جلوگیری کنیم. او مجددا به همتی حمله کرد. و گفت که به دلیل اختلاف بینش کنار گذاشته شده است. او می گوید چرا همتی در کنار روحانی مانده است. او می گوید که همتی به شعور ملت توهین کرده و به دنبال تکرار دولت های گذشته است. او می گوید که به خدا قسم  می خورد اگر دولت های گذشته تکرار شوند، مشکلات بزرگی دامن گیر خواهد شد. او می گوید که دولت آینده باید از همه شایستگان اصولگرا و اصلاح طلب استفاده کند. او می گوید که دست برداریم از جنگ و جدال و جنگ های روانی که خدا خوشش نمی آید و جناح بازی سیاسی باید تعطیل شود. 

20:04: قاضی زاده هاشمی به سوالی در مورد فرصت های شغلی روستایی جواب می دهد. او بر ساختارهای استضعاف گر تاکید دارد. او می گوید که آمریکایی ها بر اساس نظرات تافلر ساختار اقتصاد کشاورزی و روستایی ایران را شکل داده که باعث مهاجرت روستایی شده است. او از بازتوزیع نامناسب منابع می گوید. او از میزان بالای مالیات بر تولید می گوید. او می گوید منابع باید به شکلی توزیع شود که بیشترین منابع به سمت روستاها برود و  اختیارات لازم هم در شهرستان ها باشد. هر شهرستانی خودش پایتخت باشد.

20:00: جلیلی به سوالی در مورد شهرک های صنعتی جواب می دهد. جلیلی بر جلساتش با بیش از 24 صنف صحبت می کند. او می گوید با این همه خلق پول چرا مشکل تامین مالی اصلی ترین مشکل تولید کنندگان است. جلیلی مجددا نموداری را در مورد عدم ثبات در مقررات اداری ارایه می کند. او سعی دارد که تسلط خود را بر امور کشور با تکیه بر دستاوردهای دولت سایه نشان دهد. او بر مقررات زدایی از تولید تاکید دارد. 

19:56: مهرعلیزاده به سوالی در مورد محیط زیست و تخریب آن جواب می دهد. او بر پیچیدگی های روابط بین شوراهای روستاها، بورکراسی کشور و برخی اعمال نفوذها سخن می گوید. او آرام و شمرده حرف می زند و به نظر سعی دارد که با رجوع به تجربیاتش صحبت کند. او علیه منطقه گرایی صحبت می کند که عمدتا باعث تخریب محیط زیست می شود. او بر تقویت سازمان محیط زیست سخن می گوید. او به برخورد با فعالان محیط زیست و برخورد با کاوه مدنی سخن گفت. یک حمله به نحوه  عملکرد اصولگرایان.  

19:51: زاکانی به سوالی در مورد بومی گزینی جواب می دهد. او بر آمایش سرزمین و تعیین نقش همه شهرستان ها صحبت می کند. او از ایجاد رقابت بین شهرستان های کشور و خوشه های اقتصادی بحث کرده و تاکید دارد که کل کشور را در مسیر تولید قرار می دهد. او بر استفاده از نخبگان هر شهرستان تاکید دارد. او در پایان صبحت باز هم به دولت حمله و آن را مسئول فلاکت معرفی کرد. 

19:48: همتی دوباره به سوالی در مورد محصولات کشاورزی و ضایع شدن آن با تمرکز بر مصرف آب سخن میگوید. همتی روندی کند و یکنواخت در پاسخ دارد. او وارد مسئله واردات نهاده های کشاورزی و ارز 4200 تومانی و نیمایی شد که به نظر چندان به او کمک نمی کند. او به سراغ قیمت گذاری بر محصولات کشاورزی رفته است. مسئله واسطه های بخش کشاورزی هم مورد اشاره او قرار گرفت. به نظر همتی چندان منسجم و مسلط صحبت نمی کند. 

19:44: همتی به سوالی در مورد قیمت گذاری دستوری جواب می دهد. همتی می گوید که من نماینده روحانی نیستم. ولی می گویم که روحانی از همه شما قوی تر است. مشکل او هم این است که بینش اقتصادی نداشت. او می گوید که شما بینش اقتصادی ندارید و مستقیما به رئیسی اشاره میکند. همتی هم می گوید برنامه مفصل دارد. او می گوید با قیمت دستوری مخالف است. او می گوید دولت باید در زیرساختها سرمایه گذاری کند. او می گوید که رابطه بین بانک مرکزی و کسری بودجه باید حل شود. او برخی مفاهیم را مطرح می کند و می گوید دولت باید کنترل نقدینگی کند. او به نظر چندان قوی و محکم صحبت نمی کند. 

19:40: زاکانی به سوالی در مورد اتکا شدید اقتصاد به نفت جواب می دهد. او باز هم به دولت روحانی حمله کرد و گفت که این دولت با پول مردم کشور را اداره کرده است و گفت که هیچ کس مسئولیت این دولت را قبول نمی کند. او می گوید که ما چاره ای جز جهش تولید نداریم. زاکانی مجددا در حمله به دولت روحانی تند ظاهر شده است. او از کم کردن مالیات بر تولید می گوید و آمار و ارقامی ارایه می کند. او معتقد است باید از مشاغل مالیات بیشتری گرفت. دولت نباید دست در جیب مردم نکند. او می گوید که او یک بسته جامعه فرهنگی اجتماعی سیاسی و اقتصادی با محوریت اقتصاد تهیه کرده است که با مفاسد به شدت برخورد می کند. 

19:36: مهرعلیزاده به سوالی در مورد اولویت سرمایه گذاری صنعتی جواب می دهد. مهرعلیزاده بر لزوم تامین سرمایه برای طرح های بزرگ تاکید دارد. می گوید که این منابع در داخل کمیاب است و در کشور کسری بودجه هست و اصولا دولت نباید سرمایه گذاری کند. پس باید برای ورود پول به کشور راه هایی را باز کرد. سرمایه گذار باید مطمئن باشد که می تواند با امنیت سرمایه گذاری کند. سرمایه فرار است. نداشتن تنش در سطح بین المللی و در داخل هم شرط اصلی جلب سرمایه بخش خصوصی است. او می گوید ما تجربیات صنعتی بهتری نسبت به منطقه داریم و باید روی یک بازار 500 میلیونی در منطقه تمرکز کنیم. او دوباره به رئیسی حمله کرد که همین شورای حفاظت از حقوق بیت المال  که رئیسی ایجاد کرده در اصفهان مانع از روند سرمایه گذاری می شده است. 

19:31: رئیسی به سوالی در مورد زمین خواری جواب می دهد. رئیسی خیلی آرام و کند جواب دادن را شروع کرد اما سعی دارد که ریتم خود را در ادامه تندتر کند. او از مبدل کردن سند عادی در کشور به سند رسمی سخن می گوید. او از مفهومی به نام کاداس می گوید، مفهومی که به نظر برای بسیاری از رای دهندگان شناخته شده نیست. رئیسی بر فعال شدن سازمان های مردم نهاد سخن می گوید. او می گوید دولت باید راه قانونی را برای مردم باز کند تا مردم دنبال کار غیرقانونی نرود. او از عملکرد خود در قوه قضائیه دفاع می کند و می گوید زمین خواری به شدت کاهش یافته است. 

19:27: جلیلی به سوالی در مورد ظرفیت معادن کشور پاسخ می دهد. جلیلی از فرصت هایی می گوید که می تواند پیشران اقتصاد کشور هستند. او دوباره به لوکومتیو اشاره کرد! او به کارگروه معدن دولت سایه اشاره می کند. او نمودار افزایش درآمد ارزی را مجددا به  دست گرفته است. او از اصطلاح خام فروشی استفاده و بر ایجاد ارزش افزوده تمرکز و تاکید دارد. او تاکید دارد که این اصلاحات شدنی است و نباید گفت که نمی توانیم و کسانی که این را می گویند ناتوانی خود را بر کشور تحمیل می کنند. او می گوید مسئله حل مشکل نیست بلکه ایجاد جهش است و بخش معدن این ظرفیت را دارد. 

19:23: قاضی زاده هاشمی به سوالی در مورد واردات بی رویه پاسخ می دهد. او بر مسئله مافیا و رانت در واردات تمرکز کرده است. مسئله قاچاق را هم مطرح و مقوله ارز ارزان قیمت را مطرح می کند. این به نظر حمله ای تلویحی به همتی است. قاضی زاده مسائلی مانند زنجیره تامین، تعادل صادرات و واردات و ... را مطرح می کند. پیام مرکزی او همچنان گنگ است و سعی دارد به ارایه برنامه بپردازد. ایرادی که در دور اول مناظره هم وجود داشت. 

19:19: محسن رضایی به سوالی در مورد خصوصی سازی جواب می دهد. او خصوصی سازی را در دولت روحانی شکست خورده دانست و آن را سیاه ترین دولت 40 ساله انقلاب نامید. او گفت که این دولت نه تنها قفل های بیرونی را باز نکرد که درهای داخلی را هم بست. او آماری از شکست های اقتصادی دولت روحانی ارایه نمود. او باز هم به همتی حمله کرد و او را نماینده روحانی دانست. او وقت خود را بیشتر به حمله به دولت روحانی اختصاص داد. او گفت که اهلیت در خصوصی سازی دولت روحانی لحاظ نشده است. او به روسیه به عنوان یک نمونه خصوصی سازی موفق اشاره کرد که اهلیت افراد به خوبی مورد پرسش و بررسی قرار می گیرد. او همتی را استاد جا خالی دادن نامید و او را به پایمال کردن خون شهدا متهم کرد. 

19:13: نیمه دوم مناظره شروع شد. 

18:52 نیمه اول مناظره تمام شد. حملات اصولگرایان به همتی بسیار شدید است. او اگرچه با طرح مسائلی مانند عملیات های زمان جنگ رضایی یا fatf سعی در دفاع از خودش داشته است اما به نظر در مقابل سیاستمداران محافظه کار در موضعی تدافعی قرار گرفته است. مهرعلیزاده هم با او چندان هماهنگ نیست. مهم ترین استراتژی همتی تمرکز بر رئیسی است اما سایر نامزدهای اصولگرا او را به خوبی پوشش می دهند. رئیسی به عنوان نامزد اصلی اصولگرایان سعی دارد که فاصله خود را از سایرین حفظ کند. اما هنوز در برقرار کردن ارتباط نزدیک به رای دهنده مردد دچار مشکل است. زاکانی و جلیلی فقط با بدنه اصولگرایان سخن می گویند و سعی در تهییج آن ها دارند. قاضی زاده هاشمی با دوری از مجادلات خود را از کانون توجه خارج کرده است. 

18:49:رئیسی گفت که در قوه قضائیه به فساد بدون خط قرمز رسیدگی کرده است. رئیسی می گوید که خدمت در قوه قضائیه برایش مغتنم است و تنها به خواست عمومی مردم به صحنه انتخابات آمده است. رئیسی از میانه سخن با لحن قاطع تری صحبت می کند. او می گوید به دنبال پست و مقام نیست. او می گوید که مردم به او اقبال دارند و رقبا قصد دارند که او را تخریب کنند. او زبان ساده ای را انتخاب کرده است. او سعی دارد که تسلطش بر مسائل تولیدی کشور را نشان دهد. او می گوید که اقتصاد دان ها را برای حل مشکلات کشور به خط خواهد کرد. او می گوید که مردم خواستار قدرت مدیریت او هستند. او می گوید مردم دنبال مدیر مقتدر جهادی هستند. 

18:45: زاکانی دوباره اول صحبت به همتی حمله کرد که تهمت نزند. او گفت که ستادهای تخریب او را پوششی جلوه می دهند. او گفت که همتی می ترسد که با او برخورد شود (در دولت زاکانی) و فهرست بلندی گفت از مدیران و وزیران که با آن ها برخورد کرده است. او نموداری را با چند رنگ نشان می دهد. شیوه ارایه ها در کل برنامه های نامزدها به صورت نشان دادن نمودار روی کاغذ است. زاکانی بعد از حملات اولیه به نشان دادن نمودار و گفتن رئوس و کلیات مشغول است که همان نقطه ضعف روش قاضی زاده را دارد. او دولت را مهم ترین مانع تولید نامید که آن را از مقابل تولید کنار می رود. زاکانی به جز یک دقیقه اول که به شدت به همتی و دولت روحانی حمله کرد در باقی مانده زمان خود کلمات و عبارات گنگی مانند پیشران را به کار برد. در 10 ثانیه آخر گفت که همتی به او تهمت توزیع فقر زده است. زاکانی در تهاجم موفق است اما در ارایه برنامه چندان قوی نبود.  

18:40: قاضی زاده هاشمی می گوید که هر چه نصیحت می کند فایده ندارد و بهتر است کار خود را انجام دهد. به نظر قصددارد که خود را نامزد به دور از حاشیه نشان دهد. او به دولت حمله کرد که زانو بر گلوی مردم نهاده است. او به ارایه برنامه مشغول است و سعی دارد از مجادله دوری کند. ارایه آمار و ارقام تمرکز مخاطب را از سخنان قاضی زاده دور می کند. 

18:36: همتی بر تخصصش در اقتصاد تاکید دارد. او دوباره به سراغ رئیسی رفت. او می گوید که آیا رئیسی به او امان نامه می دهد که اگر حرف هایی را بزند او را تعقیب قضایی نخواهد کرد. او به رضایی گفت شما در مورد برخی عملیات جنگی که در مورد شما شکایت هست باید شکرگذار باشید که تا حالا تعقیب قضایی نشده اید. او گفت من رئیس جمهور شوم شما را به عنوان یک مخل اقتصاد کشور به آقای رئیسی معرفی می کنم. او به سراغ جلیلی رفت و گفت که شما می گویید چرا صادرات کم است؟ او گفت که شما با بیانیه خوانی رشد اقتصادی کشور را از بین برده اید. او به جلیلی حمله کرد که نخندید و بهتر است گریه کنید. او تلویحا به سیاست خارجی مورد نظر اصولگرایان اشاره می کند. او می گوید که جلیلی و دوستانش باید پایشان را از اقتصاد بیرون بکشند تا اقتصاد کشور درست شود. او در آخر دوباره سراغ رئیسی رفت که چرا شما را به شکل سوپرمن در تلویزیون مطرح می کنند. او سعی دارد نشان دهد که مظلوم و مورد حمله واقع شده نشان دهد. او در پایان صحبت با عصبانیت خودکار را روی میز رها کرد. 

18:32: مهر علیزاده به ارایه برنامه مشغول شده است. او همچنان از روی نوشته صحبت میکند و از نبودن الگوی تجربه شده توسعه و عدم تداوم می گوید. او می گوید که دکتری مهندسی اقتصاد دارد. او روشی به نام الگوی مدیریت اجتماعی توسعه اقتصادی را مد نظر دارد. به نظر می رسد که این پیام کاملا گنگ و سردرگم است و دریافت آن برای رای دهنده مردد بسیار دشوار است. مهرعلیزاده خسته کننده و یکنواخت صحبت می کند. خواندن از روی نوشته باور نظراتش توسط مخاطب را دشوار کرده است. زبان بدن او تداعی عدم تسلط می کند. او به بیان سوابق خود می پردازد و روشن نیست که  درحالی که او عموم رای دهندگان ناراضی هستند اشاره به سوابق تا چه اندازه برای او رای آور است. او در پایان سخنانش به خواندن بخشی از شعر ترکی حیدربابا اثر مرحوم شهریار پرداخت. 

18:26: محسن رضایی به ارایه برنامه های خود می پردازد. او می گوید که همتی معنای رجزخوانی رزمی را نمی داند و دلسوز دشمنان مردم ایران است. او گفت که همتی با تحریم های آمریکا همراه بوده است. او گفت در اولین فرصت که رئیس جمهور شود او همتی و مسئولان دولت روحانی را به دادگاه خواهد کشید. رضایی به شدت حمله کرده است. به نظر عصبانی است و به خصوص تشکیک در مورد مدرک تحصیلی او را خشمگین کرده است. او گفت که مدرک دکتری او را محمدرضا عارف اصلاح طلب امضا کرده است.  رضایی روی یارانه 450 هزار تومانی تاکید دارد. او گفت که دو زن را به هیئت دولت می برد. در مورد اهل تسنن و اقلیت ها هم از ظرفیت آن ها بهره خواهد گرفت. رضایی بیشتر به بیان وعده می پردازد. او می گوید که ایران بزرگ اقتصادی را در کنار ایران بزرگ سیاسی و دفاعی خلق خواهد کرد. او بر غیر متمرکز کردن مدیریت اقتصادی تاکید دارد. او گفت در کابینه او اقوام نقش و نماینده خواهند داشت و برای هر استان از همان استان مدیر خواهد گذاشت. 

18:22: جلیلی اولین نامزدی است که در 4 دقیقه به تشریح برنامه های اقتصادی خود می پردازد. او می گوید کشور در 4 سال آینده می تواند جهش اقتصادی کند. او در این بخش هم تعریضی به دولت روحانی و (همتی) کرد که چرا مبادلات اقتصادی با همسایگان کم است. جلیلی سعی دارد نشان دهد که چطور با اتکا به منابع داخلی درآمد ارزی را جهش داد و بهانه fatf را هم نگرفت. به نظر پیام اصلی او این است که باید بر ظرفیت داخلی تکیه کرد و نگاه به غرب نداشت و در عرصه خارجی بر تجارت با همسایگان تمرکز کرد. پیام مرکزی جلیلی به نظر کمی گنگ و کلی است. هر چند می کوشد که با ارایه مصادیق نشان دهد که در جزئیات وارد شده است و می تواند برنامه ای برای جهش داشته باشد. 

18:18: قاضی زاده هاشمی هم سعی دارد که با آرامش صحبت کند و از نامزدها می خواهد که در مورد برنامه هایشان صحبت کنند. او می گوید برخی از دوستان (اشاره به همتی و مهرعلیزاده) برنامه ندارند و قصد ایجاد دو قطبی در انتخابات دارند. قاضی زاده با لحنی ملایم و آرام صحبت می کند. او بیشتر سعی دارد که برنامه ارایه کند و از ساختارهای عامل ایجاد استضعاف صحبت می کند. قاضی زاده با ذکر ارقامی به نقد عملکرد دولت قبل مشغول شد. او می گوید که وام بزرگترین جلوه رانت است. و این رانت به صورت  غیرعادلانه در بین دهک ها و مناطق مختلف کشور تقسیم شده است. او به سنت اصولگرایان رادیکال به بشاگرد هم اشاره می کند. او می گوید باید ساختار عوض شود. او بر خلاف دیگران نامی از همتی نبرد. 

18:13: رئیسی سعی می کند آرام و با طمانینه صحبت کند. او می گوید که انتظار مردم صداقت است و برخی با مردم صادق نیستند. او به سابقه مناظرات دوره قبل اشاره می کند که او در همین سالن تخریب شده است. او می گوید در مورد مدرک تحصیلی او جوانان تحقیق کنند. او با آرامش می گوید اگر مشکل مردم با اهانت به من حل می شود، ایرادی ندارد. رئیسی سعی می کند نشان دهد که مظلوم واقع شده است. به نظر سعی دارد که با وجهی اخلاقی برخورد کند. او گفت که کاندیدای پوششی را شما باب کردید. (اشاره به اسحاق جهانگیری در انتخابات 96). او گفت که در قوه قضائیه آزادانه برخورد کرده است و قوه قضائیه تحت فرمان او از هیچ سایت وروزنامه ای شکایت نکرده. او در انتهای پاسخ قاطعانه تر ظاهر شده است. او گفت که مدیر نشسته نیست و مدیریت دولت باعث شده است که او اول در هر استان با کارآفرینان ملاقات کند و به کارخانه سر بزند. صدای بلند رئیسی با قطع میکروفن قطع شد. 

18:09: مهرعلیزاده هم روی رئیسی تمرکز کرد. به نظر دو نامزد اصلاح طلب و اصولگرا قصد دارند که به سایر نامزدهای اصولگرا به جز رئیسی جواب ندهند. مهرعلیزاده سعی می کند با آرامش صحبت کند، اما به نظر کمی غیر متمرکز است و سعی دارد که دستاوردهای رئیسی و مداخله او در امور اجرایی را نقد کند. او گفت که قوه قضائیه هنوز به شیوه قجری اداره می شود. او گفت که رئیسی سندرم پست بی قرار شدید دارد و از آستان قدس به نامزدی ریاست جمهوری بعد به قوه قضائیه و حالا دوباره به نامزدی ریاست جمهوری آمده است. چه تضمینی هست که شما ریاست جمهوری را برای مقام بالاتر رها نکنید. مهرعلیزاده جواب اندکی هم به زاکانی داد. مهرعلیزاده کم فروغ و غیر متمرکز است هر چند می کوشد صریح حمله کند. 

18:05: همتی که همه به او حمله کرده اند تاکید کرد که او در مقابل 5 نامزد با مرکزیت رئیسی قرار دارد. او از نامزدهای پوششی خواست قسم بخورند که تا آخر می مانند. در غیر این صورت فقط به رئیسی جواب میدهد. او به جلیلی گفت که شما اقتصاد تجارت نمی فهمید. شما ابتدایی ترین مسائل را بلد نیستید. او گفت شما از این همه بیانیه خواندن و درآوردن پدر کشور خسته نشده اید. او در ابتدای جواب های خود بر  روی جلیلی متمرکز شده است. همتی به نظر کمی تحت فشار قرار گرفته است. او می گوید که جلیلی در زمین ترامپ بازی کرده است. او می گوید که جلیلی و رضایی کشور را به لیست سیاه فرستاده اند. او به زاکانی گفت شما اصلا اقتصاد بلد نیستید و معلوم نیست که چطور مدرک هسته ای پزشکی گرفته است. او به رضایی گفت شما می گویید اقتصاددانید من که خبر دارم شما چطور مدرک گرفته اید. همتی به نظر عصبانی است و روند بگم بگم را در پیش گرفته. او در آخر روی رئیسی تمرکز کرده که چرا شما در سفرهای استانی به جای سر زدن به زندان ها سر به کارخانه ها می زنید. شما مشکل قوه قضائیه را حل کنید نه مشکل قوه مجریه. همتی عصبی به نظر می رسید و نتوانست با تمرکز جواب بدهد. 

18:00: سعید جلیلی غیر مستقیم به همتی حمله کرد و گفت برخی می گویند ما راه حل بلدیم. اما چرا اجرا نمی شود. او از همتی نام برد و گفت که او مسئله را fatf می داند. در حالی که آنها 39 اقدام از 40 اقدام را انجام داده اند اما fatf قبول نکرده است. او می گوید که شما (همتی) مسئله را درست متوجه نشده اید. جلیلی گفت که همتی بخشی از رویکردی است که می خواهد کشور را با نمایش اداره کند. او گفت که مرد اقتصاد به جای رسانه باید در میدان اقتصاد باشد. او این بار چند دفعه نام همتی را به زبان آورد. او می گوید که چرا همتی از بدهکاران بانکی شکایت نکرده است. او می پرسد شما در این مدت چه کرده اید؟ او می گوید که شما در مورد fatf بهانه می گیرید درحالی که کشور توانمندی و ظرفیت دارد. جلیلی تهاجمی تر از آن چه انتظار می رفت، عمل کرده است و بر مخالفتش با برجام در گذشته اشاره و تاکید کرد. 

17:56: محسن رضایی هم به همتی حمله کرد و او را متهم به سلطان سازی در فولاد و شکر و ... کرد. او گفت که همتی رانتخواران را با با ارز 4200 تومانی تغذیه کرده است. او گفت که برای همتی متاسف است که وضع اقتصاد کشور را چنین کرده است. رضایی نموداری را رو به دوربین نشان داد که عملکرد همتی در بانک مرکزی را نشان میدهد که دلار را از 8 هزار تومان به 22 هزار تومان رسانده است. رضایی او را به خلق فاجعه در اقتصاد کشور متهم کرد و گفت که ابر تورم در انتظار کشور است. او در مورد گروگان ها گفت که من یک سربازم و حتما به آمریکا جواب می دهم که اگر به ایران حمله کنید ما شما رو گروگان می خوانیم. او گفت ما رجز می خوانیم که در دهن امریکا بزنیم. به نظر همه اصولگرایان بر روی همتی متمرکز شده اند و مهرعلیزاده رها شده است. رضایی از ارایه یارانه 450 هزار تومانی به مردم می گوید و سعی دارد منابع این یارانه را تشریح کند. به نظر همتی درست تشخیص داده بود که هر 5 نامزد اصولگرا در مقابل او قرار دارند و او را به عنوان نماد وضع موجود زیر حملات خود گرفته اند. او گفت امیدوار است که مردم فرمان کشور را به دست او (انها) بدهد تا مانند زمان جنگ به خوبی اداره کند. 

17:52: زاکانی اولین نامزدی است که سایر نامزدها رو نقد می کند. او به شدت به همتی حمله کردو از او خواست که مستدل جواب بدهد. او گفت که سوال از همتی در مورد بدهکاران بانکی بوده است و همتی بیش از 2/3 اعتبارات بانکی را بدهکاران بانکی داده است. او همتی و دولت روحانی را به مقروض کردن دولت بعدی متهم کرد و گفت که همتی باید جواب بدهد. زاکانی بر همتی تمرکز کرده است و به شدت به نقد او مشغول است. روشن است که زاکانی در خط حمله اصولگرایان به همتی قرار دارد و تمام زمان خود را مصروف نقد او کرده است. او گفت که اگر اقتصاد دان شمایی باید به شما نوبل شیمی داد که ارزش پول ملی را محو کردی. باید منتظر پاسخ همتی به زاکانی بود. او گفت که بعدا می گوید که هم در حوزه تورم و هم نقدینگی و هم پایه پولی همتی باید  جوابگو باشد. 

17:47: جلیلی همچنان به دروبین نگاه نمی کند و به سنت خود وارد مجادلات تند نمی شود. او تنها نامزدی است که مستقیم به سراغ موضوع سوال رفت. او بر حق مردم در مناطق دورافتاده و محروم تمرکز کرد. او از آماده کردن طرحی در مورد تقسیم یارانه انرژی و طرح دیگری در مورد سبد غذایی می‌گوید. او از تهیه طرحی در مورد فرستادن مردم به سفر می گوید. 

17:44: سعید جلیلی به سوالی در مورد محرومیت زدایی جواب می دهد. 

17:43: زاکانی تهاجمی شروع کرد و گفت که این دوستان انشا می خوانند. او همتی را خطاب قرار داد و گفت که شما ما را متهم به دروغ می کنید و فکر می کنید غیب گو هستید. او به همتی گفت که شما دروغ گو هستید و سال 98 گفتید که fatf تاثیری در اقتصاد ندارد. او گفت که همتی اقتصاددان نیست بلکه شیمیدان است که پول ملی کشور را نابود کرده است. او گفت که همتی بهتر است تهمت نزند که کاری می کند که خلقش تنگ شود. او به همتی گفت که اگر رد صلاحیت نبود شما در قد و قواره این جا نشستن نبوده است. او گفت که 85 میلیون نفر در مقابل همتی هستند که توسط همتی نابود شده اند. زاکانی آن چنان که انتظار می رفت با جملات متعدد و صریح به همتی حمله کرد و هشدار داد. شروع زاکانی آن چنان بود که انتظار می رفت، تند و تهاجمی. 

17:40: علیرضا زاکانی به سوالی در مورد حجم نقدینگی کشور پاسخ می دهد. 

17:39: مسئولان و از جمله رئیس بانک مرکزی (همتی) خود را مسئول حفظ ارزش دلار می داند و نه ارزش ریال. حکمران ریال باید حاکم شود و تورم کنترل شود. او دولت خود را دولت «سلام» نامید. او از اصلاحات ساختاری بودجه و رفع کسری بودجه و پایان دادن به خلق تورم سخن گفت. او کنترل تورم را اصلی ترین عامل حفظ ارزش پول ملی دانست. 

17:36: قاضی زاده هاشمی به سوالی در مورد تقویت ارزش پول ملی پاسخ می دهد. 

17:35: مهرعلیزاده گفت که پاسخ این سوال را در برنامه مدون خود در سایتش خواهد داد. او ترجیح داد که بیانیه کوتاهی بخواند. او در آن به شائبه مهندسی انتخابات اشاره کرد. او از رئیسی سوال کرد که آیا حاضر است که خانواده خود را در جاده چالوس به دست یک راننده مومن اما بدون گواهینامه بسپارد. او گفت که رئیسی تنها 6 کلاس سواد دارد و نمی‌تواند اقتصاد اداره کند. به نظر شروع تهاجمی در دستور کار همه نامزدهاست. 

17:31: مهرعلیزاده به سوالی در مورد فرار مالیاتی پاسخ می‌دهد. 

17:30: همتی در ابتدای سخنانش گفت که بسیاری از مردم مثلا زنان در این مناظره نماینده ندارند و قصد قهر با صندوق رای دارند. او از مردم خواست که ائتلافی برای حفظ جمهوریت تشکیل شود. او گفت که وعده های سایر کاندیداها قابل تحقق نیست. او به رضایی گفت که تو چطور می خواستی با گروگان گرفتن درآمد ارزی تامین کنید. او گفت که رضایی در مجمع تشخیص با عدم پذیرش fatf به اقتصاد کشور ضربه زده و این کار پدر اقتصاد کشور را درآورده است. همتی مهاجم و تند ظاهر شد و اصلا به سوال جواب نداد. 

17:26: همتی به سوالی در مورد ابربدهکاران بانکی جواب می دهد. این که برای از بین رفتن این پدیده چه راهکارهایی وجود دارد. 

17:25: محسن رضایی با نشان دادن یک هزار تومانی کلید مشهور حسن روحانی را بی خاصیت خواند. او بسیار تهاجمی به همتی حمله کرد و گفت که او در بانک مرکزی برای تامین بودجه کشور دست در جیب مردم کرده است و کسری بودجه ایجاد کرده است. رضایی ادبیاتی تهاجمی به کار گرفته و قطار انقلاب را مبدل شده به اسکوتر! توصیف کرد. 

17:23: محسن رضایی به سوالی در مورد اصلاح فرایند بودجه ریزی کشور پاسخ می‌دهد. ریشه بروز کسری بودجه نکته اصلی این سوال است. 

17:22: ابراهیم رئیسی طراحی سازوکارهایی برای افزایش جذابیت فعالیت اقتصادی مولد مثل کاهش مالیات از 25 درصد به 10 درصد و از سوی دیگر کاستن از جذابیت بخش های  غیر مولد را مهم ترین سازوکار دانست. 

17:16: ابراهیم رئیسی اولین نامزدی است که به سوال جواب می‌دهد. سوال مطرح شده در مورد رفع موانع تولید پیش روی بخش خصوصی است. 

17:15: مناظره در دو نیمه 90 دقیقه ای برگزار می شود. در بخش اول نیمه اول هفت سوال به ترتیب و بر اساس قرعه کشی از نامزدها پرسیده می‌شود و بعد فرصتی برای نقد پاسخ آن نامزد به دیگران داده می‌شود و بعد نامزد مورد نظر فرصتی برای دفاع خواهد داشت. 

17:05: آیاتی از قرآن مجید در استدیو قرائت می‌شود. 

17:03: مناظره با اجرای مرتضی حیدری آغاز شد. سرود ملی در محل استدیو در حال پخش است. 

16:44: نامزدها در حال رفتن به داخل استدیو و استقرار در صندلی‌های خود هستند. 

16:42: سعید جلیلی، ابراهیم رئیسی، قاضی‌زاده هاشمی، علیرضا زاکانی و محسن رضایی در کنار هم از صندلی‌های 1 تا 5 خواهند نشست. مهرعلیزاده ششمین نفر است و در نهایت همتی در صندلی آخر نشسته است. اصولگرایان در کنار هم، اصلاح‌طلب و اعتدال‌گرا هم در کنار هم!

16:41: قرعه کشی مناظره انتخاباتی در حال برگزاری است. قاضی زاده هاشمی در صندلی شماره 3 مستقر خواهد شد. شماره صندلی همتی 7 خواهد بود. محسن رضایی در صندلی شماره 5 خواهد نشست. سعید جلیلی در صندلی شماره 1 می نشیند. صندلی شماره 2 به ابراهیم رئیسی رسید. و مهرعلیزاده هم در صندلی 6 مستقر می شود. علیرضا زاکانی هم در صندلی شماره 4 خواهد نشست. 

16:30: امروز از جناح اصولگرا: ابراهیم رئیسی، علیرضا زاکانی، سعید جلیلی، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی و محسن رضایی در صحنه‌اند. البته که رضایی به نظر بیشتر مستقل به صحنه آمده است و جایی در برنامه‌ریزی اصولگرایان ندارد. همتی و مهرعلیزاده را می‌توان نامزد اعتدال‌گرایان و اصلاح‌طلبان دانست. هر چند هر دو جناح از این امر ناراضی هستند. روحانی همتی را از دولت اخراج کرده است و مهرعلیزاده هنوز پشت درهای بسته «ناسا» یا همان نهاد اجماع ساز اصلاح‌طلبان مانده است. 

نامزدهای ساعتی قبل به محل مناظره رسیدند و قبل از ورود به استدیو به برخی سوالات خبرنگاران جواب دادند. به جز ابراهیم رئیسی که با لباس رسمی روحانیت به محل آمده است، دیگر نامزدها کت و شلوارهای تیره و پیراهن‌های سفید بر تن دارند. در پرسش و پاسخ کوتاه ابتدایی عبدالناصر همتی مصمم‌ به نظر می‌رسید و از همان آغاز 5 نامزد اصولگرا را رقیب خود دانست. قاضی‌زاده هاشمی و ابراهیم رئیسی و محسن رضایی به صورت کلی به سوالات جواب دادند. علیرضا زاکانی با خطاب قرار دادن مردم از همان آغاز نشان داد که برای یک بازی تهاجمی به میدان آمده است و محسن مهرعلیزاده تنها کسی بود که صراحتا از ابراهیم رئیسی به عنوان رقیب خود در انتخابات نام برد.