دیدارنیوز ـ محمدرضا نیک‌نژاد*: امسال در حالی به روز و هفته گرامیداشت مقام آموزگار رسیده‌ایم که همچنان سایه شوم کرونا آموزگاران و دانش آموزان را از مدرسه دور نگه‌داشته و حسرت نفس کشیدن در سپهر عطر‌آگین کلاس را در دل‌ِ آنان گذاشته است. جدای از این دوری آسیب‌زا، در یکی ـ دو سال گذشته بسیاری از آموزگاران زیر فشار آموزش در فضای مجازی و ناآشنایی و کمبود‌ها و ناکارآمدی فزاینده آن، آسیب‌های جدیِ روحی و جسمی دیده‌اند و البته که در این مسیر با خانواده‌ها همدرد بوده و هستند. آموزش‌ها و دشواری‌های گسترده آن در دوران کرونا ویژه ما ایرانیان نیست و کم و بیش آموزگاران، خانواده‌ها و ساختار آموزشی همه کشور‌های جهان را گرفتار کرده است؛ گرچه گمانی نیست که جنس و چگونگی این گرفتاری‌ها در کشور‌های گوناگون متفاوت است. از این رو بود که شعار "روز جهانی معلم" ۲۰۲۰ که همزمان با این روز در پنجمِ اکتبر، تهیه و منتشر شد نیز به گرفتاری‌های گسترده و ژرف آموزگاران اشاره داشت.
"آموزگاران: رهبری در بحران، بازآفرینی سیمای آینده" شعاری بود که به همراه نوشتاری تحلیلی از سوی یونسکو منتشر شد و در بخشی از آن آمده بود: "... مساله رهبری آموزگاران در بسیاری از جستار‌های آموزشیِ جهان نادیده گرفته می‌شود ... همچنین شعار برگزیده شده، نقش آموزگاران در ایجادِ تاب‌آوری [در برابر بحران] و شکل‌گیری آینده آموزش و حرفه آموزش را نیز در بر می‌گیرد. بحران کووید ۱۹ وضعیتِ بی‌همتایی را برای بازنمایی رهبری، خلاقیت و نوآوری آموزگاران پدید آورد. در سرتاسر جهان آموزگاران، جداگانه و گروهی، در تلاشند تا راه‌حل‌هایی را بیابند و برای دانش آموزان خود محیط یادگیری تازه‌ای فراهم سازند تا از ادامه یادگیری مطمئن شوند ... در بیشتر موارد آموزگاران وادار شده‌اند که برنامه درسی را اصلاح یا فشرده سازند و طرح‌هایی را تهیه کنند تا آموزش را، چه با اینترنت، چه با تلفن همراه و چه با تلویزیون یا رادیو، ادامه دهند. در بسیاری از کشور‌های کم درآمد، جایی که ارتباط به اینترنت یا شبکه‌های تلفن همراه ضعیف است یا وجود ندارد، آموزگاران "بسته‌های [آموزش] در خانه" را برای دانش آموزان تهیه کرده‌اند ... حتی برخی از آموزگاران در راستای سود رساندن به همه، درس‌های خود را به شکل برخط در اینترنت برای همه به اشتراک گذاشته‌اند ... آموزگاران بعنوان خط شکنانِ بخش آموزش، بدون راهنمایی یا پشتیبانی از سوی کاربدستانِ آموزشی ظرفیت و انعطاف‌پذیری نشان می‌دهند تا خود را با شرایط دگرگون شونده همیشگی سازگار کنند و کودکان و جوانان را در فرایند یادگیری نگه‌دارند ... [و این در حالی است که] بسیاری از آموزگاران، خود به امکانات و ابزار‌های ضروری و به شبکه و ساختارِ پشتیبانیِ روانی ـ اجتماعی دسترسی ندارند ... بسیاری از آن‌ها همزمان با پیشبرد آموزش باید مراقب فرزندان خود نیز باشند ... نقشِ رهبری آموزگاران را نه تنها در آموزش و برنامه‌ریزی بلکه از نظر اداره کردن، کارایی، هماهنگیِ موثر و پایش و ارزیابیِ یادگیری و کامیابی آموزشی نیز باید به رسمیت شناخت ... یونسکو با برگزیدن این شعار می‌خواهد ذی‌نفعانِ آموزش را به اندیشیدن بیشتر درباره رهبری آموزگار فرا بخواند ... جامعه ذی‌نفعان و شرکای توسعه، نه تنها در زمان‌های بحرانی (مانند همین کووید ۱۹) بلکه در ارتباط با موضوع‌هایی مانند اجتماع‌های یادگیری، آموزش برای توسعه پایدار، آموزش شهروندی جهانی، تغییر اقلیم و به‌طور کلی اطمینان از آموزش با کیفیت، فراگیر و عادلانه و گسترش فرصت‌های یادگیری همیشگی برای همه ... نقش رهبری آموزگاران را بپذیرند ... ".
اگر با فضای آموزشی کشور از سویی و با شرایط این فضا در دوران کرونا از دیگر سو، حتی آشناییِ اندکی داشته باشیم، درخواهیم یافت که بسیاری از موارد اشاره شده در بند بالا، گرفتاری‌های هر روزه آموزش کشور هستند و کم و بیش در بی‌برنامگی و سردرگمی کاربدستان آموزشی، بار همه این گرفتاری بر دوش مدرسه و آموزگار و خانواده‌ها بوده است. از این رو به نظر می‌رسد گرامیداشت مقام آموزگار امسال باید پر رنگ‌تر از سال‌های پیش باشد. گرچه در دهه‌های گذشته کاربدستان آموزشی با سیاست‌گذاری‌ها و طرح‌ها و حتی بزرگنمایی در افزایش حقوق و امکانات آموزشی و ... نشان داده‌اند که چندان در پی قدردانی از فرهنگیان نیستند! از این رو به نظر می‌رسد که این کم کاری باید از سوی بخش‌های دیگر جامعه جبران شود.
نگارنده به‌عنوان یک پدر که شاهد تلاش‌های ارزشمند و اثرگذار آموزگارِ فرزندش بوده است این روز را به ایشان و همه آموزگارانی که در راستای افزایشِ دانش و بینش و مهارت‌های فردی و اجتماعی فرزندان این کشور تلاش کرده و می‌کنند شادباش گفته و برای همه آنان آرزوی تندرستی می‌کند.
* آموزگار و فعال صنفی فرهنگیان
