پورنوگرافی به مثابه افیون

دیدارنیوز – رسول شکوهی: از وقتی که تیزر یک دقیقه آهنگی از ساسان حیدری معروف به ساسی - که در گذشته پسوند مانکن را هم با خود حمل می‌کرد- منتشر شده، تا این لحظه بیش از ۱۵.۵ میلیون بازدید داشته و تبدیل به یک رکورد عجیب شده است. علت این رکوردشکنی هم حضور یکی از بازیگران فیلم‌های پورن یعنی الکسیس تگزاس بود. پورن استاری که بیش از پیش وارد روزمره جامعه ایران شد.

درباره این آهنگ و کلیپ یک دقیقه‌ای حرف و بحث‌های زیادی شد. بسیاری از شبکه‌های ماهواره‌ای به سراغ این سوژه رفتند و حتی میزگرد‌هایی هم در این راستا شکل گرفت. کاربران مختلف شبکه‌های اجتماعی و بسیاری از نویسندگان و تحلیل گران نیز به سراغ این سوژه رفتند و در این باره تحلیل و تک نگاری کرده اند.

اما نگاهی که کمتر به آن پرداخته شد یا بیشتر جنبه شوخی و کنایه داشت این بود که چرا تا این حد پورنوگرافی در زندگی روزمره جامعه ایران وجود دارد؟ برخی به شوخی و کنایه از این گفتند که چرا همه این پورن استار را می‌شناختند، ولی نگفتند که چرا این پدیده تا به این حد در روزمره جامعه ایران وجود دارد؟ یکی از نکات طنز این روز‌ها این بود که پسری این کلیپ را به پدرش نشان داده و پدر پرسیده: «این کیه؟» پسر در جواب گفته که بازیگر فیلم‌های خاک بر سری است و پدر جواب داده: «اونو میشناسم این پسره کیه؟!».

در گذشته دیدار با گزارشی تحت عنوان «پورنوگرافی» با مغز شما چه می‌کند؟! به سراغ این مساله رفت و ابعاد مختلف این پدیده را مورد نقد و بررسی قرار داده بود. اما واکنش‌های این مدت درباره حضور یک بازیگر فیلم‌های پورن در کلیپ یک خواننده این تلقی را ایجاد کرد که به نوعی پورنوگرافی در روزمره جامعه ایران حضور دارد.

این روزمره شدن پدیده پورن دلایل مختلفی دارد که برخی برای تبیین علت آن به بحران‌های جنسی در جامعه ما و عدم آموزش در سنین کودکی و نوجوانی اشاره می‌کنند. آن‌ها بر این نکته تاکید دارند که وقتی آموزش‌های لازم در سنینی که نوجوانان در معرض میلیون‌ها محتوای مختلف قرار می‌گیرند وجود ندارد نتیجه‌ای جز واگذار کردن زمین بازی تربیتی نوجوانان ندارد. در جواب به این نکته عده‌ای که از آموزش جنسی نوجوانان فراری هستند می‌گویند که اگر آموزش مسائلی از این دست کارآمد بود چرا در کشور‌های غربی آمار‌های عجیب و غریبی درباره مراجعه به محتوای مثبت ۱۸ وجود دارد؟

در جواب به این پرسش باید گفت که ما با یک صنعت طرف هستیم. صنعتی با گردش مالی عجیب و غریب که فقط یک مورد آن سایت پورن هاب درآمد و بازدیدی بیشتر از کمپانی نت فیلیکس دارد. این صنعت قطعا مناسبات خاص خود را دارد که در همه موارد تنها چیزی که در آن دیده نمی‌شود رعایت اصول اخلاقی است. به همین خاطر که با یک پدیده پیچیده طرفیم نیاز به آموزش و توانمندسازی نوجوانان داریم.

دسترسی به فیلترشکن‌ها و وی پی ان‌های مختلف هم در این سال‌ها پدیده‌ای است که از کودک تا پیر با آن روبرو هستند. بعد از فیلترینگ بخش زیادی از شبکه‌های اجتماعی مخاطبان برای دسترسی هر چه بهتر به سراغ فیلترشکن‌ها و وی پی ان‌های مختلف رفتند. اینکه همواره یک فیلترشکن روی گوشی همراه آدم‌ها روشن باشد یعنی این ابزار‌ها هم وارد روزمره انسان‌ها شده و در ادامه مراجعه به محتوای غیر اخلاقی هم راحت و روزمره شود.

از طرف دیگر گسترش اینترنت، انقلابی در اکثر حوزه‌های زیستی به وجود آورد. با گسترش این حوزه این صنعت بیش از پیش در این بستر حضور پیدا کرد و تلاش کرد تا با حربه‌های مختلف کاربران را به سمت محتوای مد نظر خود سوق بدهد.

پورنوگرافی به مثابه افیون

در همین راستا به سراغ مصطفی اقلیما رئیس انجمن علمی مددکاری ایران رفتیم. اقلیما سوابق پژوهشی مختلفی در زمینه مسائل جنسی نیز دارد و از جمله اولین افرادی است که در دهه ۷۰ به بحران‌های جنسی در جامعه ایران پرداخت.

اقلیما در ابتدای صحبت‌های خود به سراغ این مساله رفت که این موضوع (روزمره شدن پورنوگرافی) معلولی از مجموعه عوامل دیگر است. او در این باره می‌گوید: «وقتی مساله‌ای در جامعه شیوع پیدا می‌کند و در بخش زیادی از جامعه دیده می‌شود، این مساله در بلند مدت به وجود آمده است. باید دید چه عواملی باعث شده است که ما امروز در این نقطه قرار گرفته ایم. چه مجموعه سیاست‌ها و عواملی وضعیت امروز را به وجود آورده است».

مصطفی اقلیما تاکید بحث خود را بر این پرسش بنیادی می‌گذارد که چه شد که امروز جامعه با پورنوگرافی درگیر است؟ رئیس انجمن علمی مددکاری ایران بحران اقتصادی و در راس آن بیکاری، محدودیت‌های اجتماعی و نبود تفریح و سرگرمی در جامعه و همچنین عدم آموزش جنسی را به عنوان علل اصلی که افراد به این مسائل سوق پیدا می‌کنند، می‌داند.

او بر این نکته تاکید دارد که اگر افراد کار مناسب و برنامه مشخصی برای زندگی خود داشته باشند دیگر به مسائلی از این دست گرایش پیدا نمی‌کنند. اقلیما البته درصد اندکی که دچار برخی اختلالات روانی هستند و نیاز به درمان دارند را مستثنی می‌کند. اقلیما همچنین به محدودیت‌ها و مشکلاتی که در زمینه ازدواج و ارتباط با جنس مخالف در جامعه ایران وجود دارد اشاره می‌کند که از دیگر مسائلی است که افراد را به سمت پورنوگرافی سوق می‌دهد.

اقلیما به عنوان یک استاد دانشگاه به سراغ بحث آموزش هم می‌رود. او در این باره می‌گوید: «عدم آموزش در این فرآیند بسیار جدی است. اصلا آموزش جنسی نداریم. بچه‌ها یواشکی این فیلم‌ها را می‌بینند. وقتی محدودیت‌ها زیاد می‌شود به سمت آن می‌روند. امروز اینترنت در اختیار همه است و هر کس هر چیزی بخواهد را می‌تواند ببیند. فرهنگ اینترنت هم نداریم. استادان دانشگاه هم حتی فرهنگ استفاده از این بستر را ندارند و آن‌ها هم درگیر فیلم‌های پورن شده‌اند. عدم آموزش جدی در این حوزه یکی از مسائلی است که باید به آن اشاره کرد».

به عقیده مصطفی اقلیما افراد در زندگی خود تفریح ندارند و تفریح آن‌ها استفاده از اینترنت شده است. او در این باره می‌گوید: «چرا از زن و شوهر‌ها می‌شنویم که همسرشان یا فرزندشان درگیر فضای مجازی و حتی پورن شده است؟ چون تفریح دیگری در اختیار آن‌ها نگذاشته ایم و ارزان‌ترین و قابل دسترس‌ترین تفریح برای آن‌ها گوشی همراه و اینترنت است».

این پژوهشگر اجتماعی در بخشی از صحبت‌های خود به سراغ آمار و مشاهدات خود نیز می‌رود. اقلیما به آمار‌هایی اشاره می‌کند که در آن گفته شده است که حدود ۶۰ درصد مردان بعد از ۴۰ سالگی به همسر خود خیانت می‌کنند. اقلیما در این باره می‌گوید: «خیلی از افرادی که به من مراجعه می‌کنند زنانی هستند که همسرانشان قبل از ازدواج درگیر پورن بوده اند و با آن تحریک می‌شدند و از آن الگوی جنسی گرفته اند و بعد‌ها هم این مساله با آن‌ها می‌ماند و از رابطه جنسی خود لذت نمی‌برند و حتی دچار بحران خودارضایی می‌شوند».

او راه حل این بحران را توجه به همان علل چندگانه عنوان می‌کند. به عقیده اقلیما برای اینکه شاهد این موضوع نباشیم که جامعه در روزمره خود به سراغ پورنوگرافی می‌رود باید همان عوامل یعنی بحران اقتصادی، محدودیت اجتماعی، عدم آموزش و نبود تفریح و سرگرمی را حل کنیم.

اقلیما در پایان صحبت‌های خود به این نکته اشاره می‌کند که بسیاری از افرادی که درگیر پورنوگرافی شده اند بیمار نیستند و عادت کرده‌اند. او خاطر نشان می‌کند که برخی افراد به چشم سرگرمی به این مسائل نگاه می‌کنند، چون هیچ جایگزین قابل اعتنایی نمی‌بینند.

رئیس انجمن علمی مددکاری ایران به نقش افیونی پورنوگرافی اشاره می‌کند. او در این باره می‌گوید: «ما بعضی اوقات برای رهایی از فشار‌های زندگی روزمره به سراغ پورنوگرافی می‌رویم. به دنبال این مساله هستیم که چیزی ببینیم تا به باقی مسائل فکر نکنیم. خیلی از افراد برای اینکه مشکلات خود را فراموش کنند به این سمت کشیده می‌شوند. پورنوگرافی جنبه افیونی برای آن‌ها دارد. در بسیاری از موارد وقتی فردی درگیر اعتیاد به مواد مخدر می‌شود برای فرار از موضوعات دیگر به سراغ آن می‌رود».