تصویب لوایح مرتبط با FATF؛ مجادله و تعلیق ادامه دارد

دیدارنیوز ـ سرویس سیاسی: پیوستن ایران به سازمان شفافیت بین المللی و کنوانسیون‌های مرتبط با آن گویی موضوعی نیست که به این راحتی فراموش شود، حتی اگر ماه‌ها خاک خورده باشد، زیرا آنگونه که کارشناسان اقتصادی و روابط بین الملل می‌گویند، اقتصاد و حتی سیاست ایران با این موضوع و مباحثی، چون برجام گره خورده است. با نزدیک شدن به موعد تصمیم نهایی در این زمینه، تقابل دیدگاه مخالفان و موافقان۲ لایحه پیشنهادی افزایش یافته‌است. در ایران برای تصمیم گیری در مورد FATF، مخالفان و موافقان ۲ لایحه پیشنهادی گروه ویژه اقدام مالی به اظهار نظر‌های مختلف در مورد معایب و مزایای این لایحه پرداخته‌اند.

به نظر می‌رسد بخشی از نظام به این نتیجه رسیده که باید به گونه‌ای از دست FATF راحت شود به همین دلیل زمزمه‌هایی از مجمع تشخیص مصلحت به گوش می‌رسد که لوایح پالرمو و CFT تایید خواهد شد، البته با این توضیح که ایران شروطی را در تصویب آن لحاظ کند، گزاره و نگاهی که سازمان FATF تلویحا آن را رد کرد.

 

توضیحات دولت، تردید در مخالفان
روزنامه ایران روایت محمد صدر از فضای صحن مجمع در آستانه بررسی لوایح FATF را بازتاب داد و نوشت: تا سه هفته پیش که هنوز کار بررسی مجدد لوایح پالرمو و CFT در کمیسیون مشترک مجمع تشخیص مصلحت نظام آغاز نشده بود، چهره‌های منتقد دولت در این مجموعه می‌گفتند که این بار هم رأی مجمع به این دو لایحه منفی خواهد بود. احمد توکلی، مصطفی میرسلیم، غلامرضا مصباحی مقدم، مرتضی نبوی و آیت‌الله مجتهد شبستری از جمله این چهره‌ها بودند. اما در طول این مدت و در ۴ جلسه کمیسیون مشترک، ۵ مقام دولتی یعنی وزرای امور خارجه، نفت و اقتصاد، معاون حقوقی رئیس جمهوری و رئیس کل بانک مرکزی پاسخ‌های خود را به سؤالات جدیدتر اعضای مجمع ارائه داده‌اند. توضیحاتی که مجید انصاری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت‌وگوی روز یکشنبه خود با روزنامه ایران آن‌ها را «کافی و قانع کننده» دانسته بود. حالا محمد صدر می‌گوید: «در جلسه آخری که در مجمع برگزار شد با مطرح شدن اظهارات و دلایل قانع‌کننده دولتی‌ها برای مخالفان، نه به‌صورت صددرصد، بلکه احساس می‌شود تا حدودی تردیدی در برخی از مخالفان ایجاد شده است. در واقع به همه دلایل مخالفت‌های آن‌ها و آن چیز‌هایی که مطرح می‌کنند پاسخ داده شد و مسئولان دولتی هم گفتند.» این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام همچنین توضیح داده که مقامات دولتی در آخرین جلسه کمیسیون مشترک گفته‌اند که عدم الحاق به کنوانسیون‌های پالرمو و CFT، سبب «حداقل افزایش ۲۰ درصد از هزینه‌های کل کشور» خواهد شد.

 

مخالفت اصولگرایان مجمع تشخیص مصلحت
خبرگزاری میزان به گفتگو با مرتضی نبوی، عضو مجمع تشخیص مصلحت پرداخت و آورد: باید FATF را مقوله جدا از تحریم‌ها بدانیم؛ همه از جمله کارشناسان دولت قبول دارند اگر همین امروز این لوایح را از باب مصلحت تائید کنیم گشایشی در کار بانکی ما ایجاد نخواهد شد و این هم به دلیل تحریم‌های یک جانبه آمریکاست که در خیلی از بانک‌ها نفوذ و یا سهم دارد بنابراین می‌توان شرط برداشته شدن تحریم‌ها را برای پیوستن به این دو کنوانسیون مطرح کنیم.
 
تردید در مواضع برخی مخالفان FATF

سال پیش که دولت دوازدهم نخستین‌بار مساله لوایح در ارتباط با گروه ویژه اقدام مالی را به صورت علنی، پیگیری و تصویب کرد، احتمالا تصورش را هم نمی‌کرد موضوعی که از الف تا یای آن به مسائلی تخصصی و سرنوشت تجارت ایران با جهان مرتبط است، چنان به موضوعی اختلافی میان اصلاح‌طلبان و اصولگرایان تبدیل شود که همچنان کشمکش بر سر آن پابرجا باشد و حتی نهاد‌های تصمیم‌گیر نیز موفق به اتخاذ تصمیمی روشن درباره آن‌ها نشده باشند. مجمع تشخیص مصلحت نظام، اما این روز‌ها تلاش کرده پس از ماه‌ها سکوت ، بدون اطلاع‌رسانی و در سکوت خبری، لوایح مربوط به FATF را در کمیسیونی متشکل از برخی اعضای کمیسیون‌های «سیاسی و امنیتی»، «قضایی» و «اقتصادی» بررسی کرده و حالا نتیجه نهایی را برای اتخاذ تصمیم نهایی در شرایطی به صحن مجمع ارجاع داده که شنیده‌ها از افزایش احتمال تصویب این لوایح حکایت دارد و احتمالا به همین دلیل است که رسانه‌های اصلی جریان اصولگرا از یک‌سو و فعالان سیاسی و اجتماعی آنان از سوی دیگر فعالیت‌های خود را تشدید کرده و یکی پس از دیگری از لزوم رد لوایح  FATF در مجمع تشخیص مصلحت می‌گویند.
 
اصولگرایان:  FATF آب باریکه دور زدن تحریم‌ها را قطع می‌کند
خبرگزاری فارس به گفتگو با حجت‌الاسلام مجتبی ذوالنور رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس آورد: « تاکنون در جلسات مختلف با مسؤولان، استدلال‌هایمان را درباره عدم پذیرش این کنوانسیون‌ها مطرح کرده و چرایی اصرار بر نپذیرفتن این کنوانسیون‌ها را تشریح کرده‌ایم. مبنای استدلال ما این است که با توجه به اینکه در حال حاضر تحریم هستیم و مبادلات اقتصادی ما از طریق دور زدن تحریم‌ها امکان‌پذیر می‌شود، پذیرش کنوانسیون‌های پالرمو و CFT طبیعتا مشکلات ما را بیشتر خواهد کرد.

خبرگزاری آنا به بازتاب سخنان آیت‌الله محسن مجتهد شبستری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام پرداخت و آورد: هفته آینده در صحن علنی مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره FATF بحث خواهد شد و در صورت پذیرش، تصویب لوایح FATF مشروط خواهد بود. در صورتی‌که این کارگروه به تعهدات خود عمل کند، این معاهده عملیاتی می‌شود.
 
با این حال امروز بیش از ۱۹۰ نفر از  نمایندگان مجلس شورای اسلامی در بیانیه‌ای تاکید کردند: «پذیرش قواعد FATF به ویژه عضویت در کنوانسیون پالرمو و CFT در واقع تکه‌های تکمیل‌کننده پازل تحریمی آمریکا و شرطی‌سازی اقتصاد ایران بوده و اروپا نیز یاری‌دهنده او در این مسیر است».

 

محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام هم امروز در نشست خبری خود با تاکید بر این نکته که به نظر او دیدگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام در مورد لوایح FATF عوض نشده، گفت که احتمالا اعلام نظر نهایی مجمع در این مورد به فروردین ۱۴۰۰ موکول خواهد شد.

 

همزمان حسن روحانی، رئیس جمهور هم در جلسه هیئت دولت به تفصیل به دفاع از این لوایح پرداخته و بر لزوم تصویب آن‌ها تاکید کرد. روحانی با برشمردن هزینه‌هایی که تصویب نشدن این لوایح به زندگی مردم تحمیل می‌کند، تلویحا مخالفان را به تشدید این هزینه‌ها متهم کرده است. 

 

با به قدرت رسیدن جو بایدن و به جریان افتادن مجدد فرآیندهای دیپلماتیک، بار دیگر هم برجام و هم FATF به کانون مجادلات سیاسی کشور بازگشته است. دولت ترامپ هر نوع مکانیزم دیپلماتیک را قفل کرده بود و این دست موافقان رویکردهای تعامل گرا را در معادلات سیاسی داخلی هم بسته بود. با باز شدن این قفل بار دیگر دولت و حامیانش در پی تصویب این لوایح و باز کردن گره‌های تعامل بیشتر با جهان هستند. 

 

در مقابل مخالفان دولت هم بار دیگر بر مواضع خود در مخالفت با این رویکرد تاکید می‌کنند. از نظر آن‌ها از یک سو رویه دولت در تعاملات دیپلماتیک با جهان اشتباه است و از سوی دیگر تقویت موضع میانه‌روها در آستانه انتخابات سرنوشت ساز 1400 برای آن‌ها قابل قبول نیست. 

 

به نظر مجادله موافقان و مخالفان ادامه دارد. فضای سیاسی ایران مستعد تعلیق بسیاری از تصمیمات سرنوشت‌ساز در فضای مجادلات جناحی است و به نظر همین رویه در مورد FATF تکرار خواهد شد.