چهار سال با دونالد ترامپ؛ این مرد با جهان چه کرد؟

 

دیدارنیوز ـ پرستو بهرامی‌راد: چهار سال پیش در ۲۰ ژانویه ۲۰۱۷ دونالد ترامپ  وارد کاخ سفید شد. او به عنوان چهل و پنجمین رئیس‌جمهوری ایالات متحده در چهار ساله حضور خود در کاخ سفید اتفاقاتی را رقم زد که در بسیاری از مواقع باعث حیرت جهانیان بود.

پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری تبعاتی برای آمریکا وحتی جهان داشت. او احتمالا غیر قابل پیش بینی‌ترین رئیس جمهوری آمریکا بود. سال‌های ریاست او پیامد‌هایی قابل توجهی برای ایالات متحده داشت که شکی نیست تبعات آن تا سال‌ها ادامه می‌یابد.

 

بایدن سوگند خورد؛ جشن پیروزی اتحاد رنگارنگ

بایدن در بدو ورود به کاخ سفید چه خواهد کرد؟

ترامپ از نخستین روز‌های ورودش به کاخ سفید در رأس یکی از غیرمتعارف‌ترین و پرحادثه‌ترین دولت‌ها در تاریخ اخیر آمریکا بوده است و تا آخرین روز که در تحلیف جو بایدن به عنوان رئیس جمهوری بعدی آمریکا شرکت نکرد، این روند را ادامه داد. در ادامه به بررسی چهار سالی که آمریکا و جهان با این رئیس جمهوری پر از تنش و تناقض سر کرده است، می‌پردازم.

دونالد ترامپ از همان بدو ورود، رئیس جمهوری پر از حاشیه و جنجال ساز بود. مراسم تحلیف ترامپ سروصدای بسیاری داشت. او رسانه‌ها را متهم کرد که درباره جمعیت حاضر در این مراسم دروغ پراکنی کرده اند. مقایسه عکس‌های مراسم تحلیف ترامپ و مراسم مشابه در سال ۲۰۰۹ در زمان تحلیف اوباما نشان می‌داد، شمار حاضران در مراسم ترامپ به مراتب کمتر بوده است. با این حال شان اسپایسر، سخنگوی کاخ سفید این مراسم را شلوغترین مراسم تحلیف در تاریخ آمریکا خوانده بود. ترامپ تا آخرین روز حضورش در کاخ سفید هم اصرار بر این موضوع داشت که تحلیف او باشکوه‌ترین تحلیف در تاریخ آمریکا بوده است.

دونالد ترامپ از روزی که برای ریاست جمهوری آمریکا کاندید شد با پرونده‌های مختلف در خصوص تجاوز به زنان مختلف روبرو شد. پرونده‌های بسیاری مبنی بر این موضوع برای او باز شد، اما هیچ کدام به نتیجه نرسید. او پرونده سنگینی در خصوص تعرض جنسی دارد و همیشه در همین خصوص مورد هجمه رسانه‌های آمریکایی قرار گرفته است. او همچنین سابقه‌ای طولانی در بیان جملات جنسیت‌زده دارد. در کل نوع سخنرانی‌های ترامپ در خصوص زنان و پرونده‌های او در خصوص تجاوز باعث شد که بسیاری از زنان در آمریکا دست به اعتراض بزنند. به همین دلیل همزمان با مراسم تحلیف دونالد ترامپ تظاهرات اعتراضی حامیان حقوق زنان در بعضی شهر‌های آمریکا شکل گرفت.

 

 

یکی از موضوعاتی که در خصوص رئیس جمهوری آمریکا مورد توجه قرار می‌گیرد، روابط خانوادگی او است. میشل اوباما در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما به دلیل رفتار‌ها و نوع برخوردش با رئیس جمهوری مورد توجه بسیاری قرار گرفت و از محبوبیت زیادی برخوردار شد. به همین دلیل رابطه ترامپ با ملانیا ترامپ نیز از بدو ورود به کاخ سفید مورد توجه بسیاری قرار گرفت. از همین رو عکس‌ها و فیلم‌های بسیاری از رئیس جمهوری و بانوی اول در دسترس قرار گرفت که نشان از رابطه سرد آن‌ها داشت. در چهار سال ریاست جمهوری دونالد ترامپ روابط سرد او و همسرش به میزانی در انظار عمومی به نمایش گذاشته شد که برخی معتقد بودند که در حقیقت ایوانکا ترامپ، دختر رئیس جمهوری  بانوی اول آمریکا در بوده است.

 

 

 

ترامپ رئیس جمهوری توئیتر بود. در واقع او بیشتر تصمیمات خود را از طریق صفحه توئیتر خود اعلام می‌کرد. توئیت‌هایی که مشکلات بسیاری برای آمریکایی‌ها ایجاد کرده بود. آنقدر ترامپ دست به توئیت‌های خشونت آمیز و دروغ پراکنی زد تا در آخرین روز‌های ریاست جمهوری او، توئیتر صفحه اش را کامل بست. شاید او را در آینده با توئیت هایش جهان به یاد بیاورد. توئیت‌هایی که لرزه به اندام بسیاری انداخته و یا باعث آشوب‌های مختلف در جهان شده است.

از رفتار‌های ترامپ که در چهار سال ریاست جمهوری او برجسته بود، رفتار توهین آمیز او با خبرنگاران بود. رفتار او در مقابل خبرنگاران هر روز نسبت به قبل رنگ و بویی جدید و البته زننده‌تر  می‌گرفت. همیشه رفتار‌های زننده او با خبرنگاران و جواب‌های ناشایست او به سوالات خبرنگاران در نشست‌های خبری مورد توجه عموم قرار می‌گرفت و فیلم‌های آن برخوردار در فضای مجازی فراگیر می‌شد. ترامپ رفتار‌های تند و خارج از عرف و اصول در نشست‌های خبری خود با خبرنگاران داشت و این روند تا آخرین روز خروج او از کاخ سفید ادامه داشت.

فرمان اجرایی ۱۳۷۶۹ با عنوان حفاظت از ملت در برابر ورود تروریست‌های خارجی به آمریکا یک هفته پس از ادای سوگند به امضای دونالد ترامپ رسید. طبق این فرمان شهروندان هفت کشور مسلمان ایران، عراق، سوریه، لیبی، سومالی، سودان و یمن به آمریکا ورودشان فارغ از نوع ویزا ممنوع شد. این فرمان در سطح بین‌المللی با محکومیت گسترده قرار گرفت و باعث شد بسیاری از خانواده‌ها از هم دور بمانند.

در دوران ریاست جمهوری ترامپ جهان با سیاست‌های بی رحمانه او در خصوص مهاجران روبرو بودند. او بار‌ها مهاجران لاتین‌تبار از مکزیک را متجاوز، قاچاقچی موادمخدر و قاتل توصیف کرد. همچنین تصمیم به ساخت دیوار مرزی بین آمریکا و مکزیک گرفت. او در ۲۵ ژانویه ۲۰۱۷ دولت ترامپ با امضای یک فرمان اجرایی، گسترش دیوار مرزی را آغاز کرد. ساخت دیوار در مرز آمریکا و مکزیک از جمله اقدامات نژادپرستانه ترامپ محسوب می‌شود. همچنین این دیوار به گسترش ناامنی اجتماعی، اضطراب و نابسامانی بین جوامع مهاجران در آمریکا انجامید. البته ساخت این دیوار تا آخر ریاست جمهوری ترامپ به نتیجه‌ای که می‌خواست نرسید و با ورود جو بایدن به کاخ سفید نیز این طرح متوقف شد.

ترامپ در سال ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای ایران خارج شد و ادعا کرد که می‌تواند به توافق بهتری دست یابد. قرارداد برجام ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵ در وین اتریش بین ایران، اتحادیه اروپا و گروه ۱+۵ (چین، فرانسه، روسیه، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا به علاوه آلمان) بسته شد. قراردادی که جهان و سازمان ملل آن را اتفاقی بزرگ در سیاست‌های جهانی خوانده بود. مذاکرات رسمی این توافق در نوامبر ۲۰۱۳ شروع شده بود و به مدت ۲۰ ماه کشور‌ها درگیر مذاکره بودند که در آوریل ۲۰۱۵ تفاهم هسته‌ای لوزان و به دنبال آن توافق برجام شکل گرفت. اما با خروج دونالد ترامپ از این قرارداد روند برجام تغییراتی کرد و زمانی که اروپایی‌ها نتوانستند به تعهدات خود عمل کنند ایران نیز شروع به خروج گام به گام از این قرارداد کرد. این روز‌ها نیز برجام در کما است و شاید بازگشت بایدن به این قرارداد جان تازه‌ای به آن بدمد.

شعار اساسی سیاست خارجی دونالد ترامپ اول آمریکا بود. به همین دلیل خروج از معاهدات مهم بین‌المللی و منطقه‌ای جزء دستور کار دونالد ترامپ قرار گرفته بود. در حالی که مساله تغییرات آب و هوایی و گرمایش کره زمین یکی از موضوعات مهم در جهان امروز است و در آمریکا توجه زیادی به آن می‌شود، اما ترامپ همانطور که در کارزار انتخاباتی ۲۰۱۶ خود وعده داد بود، از زمان آغاز کار در کاخ سفید، صد‌ها مورد مقررات زیست محیطی از جمله محدودیت تصاعد دی‌اکسید کربن از نیروگاه‌ها و وسایل نقلیه را لغو کرد و از معاهده اقلیمی پاریس نیز خارج شد. همچنین پس از شیوع کووید-۱۹  و به دنبال برخی اختلافات، تصمیم گرفت از سازمان بهداشت جهانی نیز خارج شود، کاری که صدای بسیاری را در آمریکا در آورد.

 

 

 

سیاست خارجی دونالد ترامپ بلبشویی از اختلافات مختلف با کشور‌های جهان بود. او در تاریخ روابط بین دو سوی اقیانوس اطلس اتفاقاتی را رقم زد که شرایط را بر هر دو طرف سخت کرد. در واقع ترامپ با همراهان دیرینه آمریکا نیز سر سازش نداشت. او به صراحت تمام ضد اروپایی بود و قاره سبز نیز از زمان پایان جنگ جهانی دوم هرگز به اندازه چهار سال گذشته از ایالات متحده جدا نشده بود. از سخنان رهبران اروپایی در خصوص ترامپ به خوبی می‌توان انزجار آن‌ها از او و سیاست هایش را دنبال کرد.

اختلافات ترامپ با چین در روز‌های آخر ریاست جمهوری او بیش از هر زمانی بالا گرفته بود. ترامپ در سال ۲۰۱۶ با یک برنامه ضد چینی آشکار وارد میدان شد و تا سال ۲۰۲۰ همین رویه را ادامه داد.البته امروزه مخالفت با چین در آمریکا خوشایند تمام گرایش‌های سیاسی است. اما نوع برخورد ترامپ با چین علاوه بر واشنگتن نشینان جهان را هم نگران کرده بود و او سعی داشت روابط دوکشور را به جا‌های باریکی بکشاند که کمتر کسی در جهان موافق این رویارویی است.

ترامپ بعد از خروج از برجام، اقدام به کارزار فشار حداکثری علیه ملت ایران را آغاز کرد. او حتی با تحریم‌های خود ورود دارو و تجهیزات پزشکی به ایران را هم دچار مشکل کرده است. ترامپ تا آخرین روز ریاست جمهوری خود دست به تحریم‌های مختلف علیه ایران زد و هر روز شرایط اقتصادی ایران را برای مردم سخت‌تر کرد تا بتواند ایران را به پای میز مذاکره‌ای جدید بکشاند. حتی او دست به ترور شهید سردار سلیمانی زد تا روابط دو کشور را وارد یک چالش بزرگتر بکند و حلقه محاصره برای ایران تنگ‌تر شود.

در ظاهر امر روابط مسکو و واشنگتن پر از چالش و درگیری بود. ترامپ بار‌ها افراد و موارد تجاری مختلفی از روسیه را تحریم کرده بود و پوتین نیز به تحریم آمریکا دست زده بود. با این حال دو کشور در مسائل منطقه‌ای خاورمیانه همکاری‌هایی داشته اند. گفته می‌شود که پوتین تمایل به انتخاب و تداوم حکومت ترامپ داشته است و این دو علی رغم اختلافات سیاسی از اشتراکات جدی‌ای هم برخوردار بوده‌اند. 

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا و کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، در یک اقدام بی‌سابقه در محل منطقه غیرنظامی میان دو کره با هم ملاقات کردند. ترامپ سعی داشت که روابط خود با کره شمالی را سامان دهد، اما به مرور این مذاکرات بی نتیجه ماند و این اتفاق تاریخی نیز تأثیری بر روابط دو کشور نگذاشت.

دونالد ترامپ در آخرین روز‌های ریاست جمهوری خود سعی داشت از طریق سیاست خارجی بتواند نظر مساعد تندرو‌ها و لابی‌های اسرائیلی را برای پیروزی در انتخابات کسب  و حفط کند. بر همین اساس سعی کرد توافق صلح میان اسرائیل و کشور‌های عربی را شکل دهد. در ماه‌های آخر ریاست جمهوری او توافق‌هایی میان اسرائیل و بحرین و امارات و بعد توافق‌های مشابه با دیگر کشور‌های عربی شکل گرفت که آمریکا نقش پر رنگی در این توافقات بازی کرد. این توافقات احتمالا جغرافیای سیاسی خاورمیانه را برای همیشه دچار تغییر خواهد کرد و یکی از ماندگارترین میراث‌های دولت او خواهد بود. 

از دیگر خدمات دونالد ترامپ به اسرائیل و لابی‌های پر قدرت اسرائیلی در آمریکا این بود که سفارت آمریکا را از تل آویو به بیت المقدس منتقل کرد. در واقع با این کار ترامپ بیت المقدس را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت. او این کار را علی‌رغم هشدارهای بین‌المللی متعددی انجام داد. هشدارهایی که این اقدام را ضربه‌ای مهلک به روند صلح خاورمیانه می‌دانستند. احتمالا هیچ ملتی درجهان به اندازه فلسطینیان از حکومت ترامپ متضرر نشدند. 

جامعه آمریکایی در خصوص حقوق بشر همیشه حساس عمل کرده است، اما در دوران ترامپ حقوق بشر باز‌ها مورد بی توجهی و حتی سخره قرار گرفته است. دو. نالد ترامپ به صراحت قتل جمال خاشقچی توسط عربستان سعودی را نادیده گرفت و پرونده آن را بست. ترامپ در واقع از حامیان بزرگ محمد بن سلمان بود و در چها رساله ریاست جمهوری چشم پوشی از قتل خاشقچی از بزرگترین لطف‌هایی بود که در حق او انجام داد.

در حقیقت تا قبل از شیوع کرونا دونالد ترامپ به دلیل موفقیت‌های اقتصادی به احتمال زیاد پیروز انتخابات سال گذشته میلادی می‌شد. اما شیوع کرونا و عدم توانایی او در کنترل این بیماری ضربه‌ای کاری به وی زد. او بار‌ها این ویروس و شیوع آن را به سخره گرفت حتی مردم به نزدن ماسک و استفاده از مواد ضدعفونی کننده تشویق کرد. همه این مسائل دست به دست هم داد تا آمریکا در شیوع کرونا رکود جهانی را زد و کار را برای ترامپ سخت کرد. مدیریت غلط او در مواجهه با بحران کرونا سبب شد تا میزان مقبولیت ترامپ کاهش چشمگیری پیدا کند و یکی از عوامل شکست او در انتخابات بود. ترامپ حتی خودش و خانواده اش نیز مبتلا به این ویروس شدند و او تا آخرین لحظه سعی داشت با رونمایی از واکسن کرونا خود را در انتخابات نجات دهد.

دونالد ترامپ خدمات شایانی به تندرو‌های جمهوری خواه کرده است. او در آخرین اقدام ایمی کونی برت قاضی محافظه‌کار را به  عنوان قاضی دیوانعالی معرفی کرد و بیش از این دو قاضی جمهوری خواه دیگر را وارد این نهاد کرده بود. در واقع این کار ترامپ در ۲۰ تا ۳۰ سال آینده بر روند قانون‌گذاری و نحوه اجرای قوانین تاثیر خواهد گذاشت - و مهم هم نیست که یک رئیس‌جمهوری یا دولت خاص چه طرحی ارائه می‌کند زیرا در واقع دادگاه‌ها را منصوبان جمهوری‌خواه کنترل می‌کنند. البته قاضی‌های این نهاد کار سیاسی مستقیمی انجام نمی‌دهند اما در مجموع شواهد تاریخی نشان می‌دهد که عملکردشان عمدتا بر عقاید سیاسی و سوابقشان منطبق است.

با قتل فجیع جورج فلوید در آمریکا به دست پلیس، تظاهرات‌های نژادی گسترده‌ای در آمریکا شکل گرفت. بسیاری معتقد هستند که دونالد ترامپ به خوبی نتوانست این اعتراضات را کنترل کند. اما شوک آورترین تصویری که ترامپ در این شرایط ایجاد کرد، زمانی بود که پلیس با باتوم وگاز اشک آور مردم را از اطراف کاخ سفید پراکنده می‌کرد و  او به سمت کلیسای نزدیک کاخ سفید رفت و همانطور که انجیلی در دست داشت روبروی کلیسا ایستاد و عکاسان از او عکس گرفتند.این تصویر بسیاری را در شوک فرو برد و نمادی از دو پاره شدن جامعه آمریکا با سیاست‌های دونالد ترامپ بود. 

ترامپ فردای روزی که پیروزی بایدن اعلام شد ساز تقلب در انتخابات را کوک کرد و اعلام کرد که او پیروز انتخابات شده است. با این حال تا روز آخر نتوانست این موضوع را اثبات کند. در این بین رسوایی‌هایی برای دموکراسی آمریکایی بوجود آورد که بسیاری معتقد هستند که به سادگی قابل جبران نیست. او در روز‌های آخر شمارش آراء در یک تماس تلفنی جنجالی با مسئول امور ایالتی جورجیا به دنبال آن بود تا پیروزی جو بایدن را در آن ایالت ملغی کند. از طرف دیگر او با ترغیب هواداران و طرفداران خود به خشونت باعث جنجالی خونین در کنگره آمریکا شد. حمله گروهی از هواداران خشونت‌طلب ترامپ به کنگره آمریکا در ششم ژانویه به منظور مقابله با تایید نتایج انتخابات ریاست جمهوری، منجر به وقوع هرج و مرجی بی سابقه در آمریکا شد. این رخداد ترامپ را در معرض دومین استیضاح دوران ریاست جمهوری‌اش قرار داده و احتمالا او به زودی باید در جلسه محاکمه و استیضاح خود در سنای آمریکا شرکت نماید. 

یکی از کار‌هایی که ترامپ در چهار سال ریاست جمهوری خود کرد، تلاش او برای واگذاری رهبری جهان بود. تا قبل از ترامپ آمریکا خود را رهبر جهان معرفی می‌کرد آما ترامپ آمریکا را به سمت درونگرایی و انزواگرایی برد. در واقع او با سیاست‌های خود به اعتبار بین‌المللی آمریکا ضربه شدیدی وارد کرد. 

در حقیقت ایالات متحده آمریکا در چهار سال ریاست جمهوری دونالد ترامپ شکل جدیدی به خود گرفته است و به نظر نمی‌رسد جو بایدن بتواند این کشور با تمام رخداد‌هایی که در این چهارسال تجربه کرده است به پیش از دوران ترامپ بازگرداند. آن چه او انجام داد در بسیاری موارد جبران ناپذیر است. 

 

با این همه او در نهایت با فرآیندهای دموکراتیک از قدرت کنار رفت تا یک بار دیگر نظام سیاسی دموکراتیک توانایی کم نظیر خود را برای خلاص شدن از دست رهبران ناشایست و تصحیح اشتباهات خود نشان دهد.