حفظ و مراقبت از تالابها، جز با مطالعات بنیادین علوم زمین امکان پذیر نیست!

حفظ و مراقبت از تالابها، جز با مطالعات بنیادین علوم زمین امکان پذیر نیست!

دیدار نیوز گیلان -بندرانزلی از شهرستان های شمال ایران و دومین شهرستان پرجمعیت استان گیلان است.

یکی از جاذبه های توریستی و زمین منظر گردی این شهرستان تالاب

 بین المللی بندر انزلی است

 که مساحتی حدود ۲۰ هزار هکتار وسعت دارد.

این تالاب از بزرگترین زیستگاه های طبیعی جانوران ایران محسوب 

می شود.اما عواملی این تالاب بزرگ  

بین المللی را تهدید می کند...

پانته آ گیاهچی مدیرکل زمین شناسی و اکتشافات معدنی گیلان 

با توجه به پژوهش های انجام شده بر روی محدوده تالاب بندرانزلی از دیدگاه دانش زمین شناختی خبر داد:

تالاب ها از جمله سازنده ترین اکوسیستم های جهان به شمار می روند که ارزش بسیار زیادی دارند از اینرو می توان گفت حفظ و مراقبت از تالابها از جمله تالاب بین المللی بندرانزلی، جز با مطالعات بنیادین علوم زمین امکان پذیر نیست.

وی افزود: مدیریت زمین شناسی دریایی سازمان زمین شناسی کشور با همکاری اداره کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی گیلان، پروژه ای با عنوان "مطالعات رسوب شناسی ماندابهای گیلان " با هدف بررسی وضعیت پیشینه محیطهای رسوبی و ژئوشیمیایی رسوبی تالاب بندرانزلی در قالب طرح پژوهش محور شروع به فعالیت نموده است.

در ادامه ایشان از نحوه نمونه برداری و مطالعه بر روی رسوبات تالاب در دو محدوده پهنه ی آبی و ساحلی توضیح داد وگفت: برای اینکه بتوانیم تغییرات رسوبات موردنظر را اندازه گیری نمائیم از رسوبات سطحی بستر منطقه آبی توسط دستگاه گِرپ و دستگاه کُر (core) با حداکثر عمق ۱ متر و دستگاه کُراوگر در اطراف تالاب محدوده خشکی با عمق حداکثر۳متر برداشت و حفاری به روش دستی انجام گردیده است که کلیه نمونه های برداشت شده از تالاب و رودخانه های متصل به آن جهت انجام آزمایشات دانه بندی (تشخیص تشکیل محیطهای رسوبی و تیپ رسوبی)، کربنات سنجی، تجزیه شیمیایی (شناخت پتانسیل عنصرهای معدنی) و مطالعه کانی سنگین به آزمایشگاه سازمان زمین شناسی کشور ارسال تا نتایج آنها با نمونه های آبی تالاب مطابقت و مورد بررسی قرار گیرد.

در حال مغزه رسوبی با دستگاه کُراوگر در محدوده حاشیه تالاب بندرانزلی

پانته آ گیاهچی، اجرای طرح های توسعه ای و زیربنایی بزرگ همچون احداث کنارگذر، ساخت موج شکن و اسکله ها، بدون مطالعات زمین شناسی دریایی و استعلام از سازمان زمین شناسی در سطح ملی و استان را از عوامل مهم تهدید و تخریب تالابها دانست و گفت: فعالیت های انسانی در بالادست و حوزه آبریز تالاب، ورود فاضلابهای صنعتی و خانگی، ورود انواع کودهای شیمیائی از مزارع کشاورزی و صنایع ناشی از بالادست، گونه های غیربومی و مهاجم تالابی مانند گیاه آزولا، سنبل آبی و ریختن زباله و نخاله ها در حاشیه از دیگر عوامل تخریب کننده تالابها هستند که مستلزم استفاده از دانش پایه بین رشته ای میان مراکز علمی و پژوهشی-دانشگاهی با همکاری دستگاههای حاکمیتی و اجرایی استان می باشد.

وی با اشاره به اینکه پروژه هایی با موضوع مدیریت رسوبات حوزه آبخیز و .... در قالب برنامه هفت ساله از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۵ در کمیته احیاء تالاب بندرانزلی تدوین شده است عنوان کرد: تالاب بندرانزلی نیازمند لایروبی است و چنانچه لایروبی انجام نشود، به مرور عمق خود را از دست داده و در آستانه خشک شدن قرار می گیرد.

ایشان یادآور شد: علیرغم پی گیریهای متعدد از دستگاههای اجرایی استان، اداره کل زمین شناسی و اکتشافات معدنی گیلان در کمیته احیاء تالاب بندرانزلی حضور ندارد و این در حالی است که در سطح ملی سازمان زمین شناسی کشور عضو این کمیته بوده و از اعضای فعال آن محسوب می شود.

وی در ادامه ی این گفتگو از احیاء تالاب بندرانزلی می گوید: با انجام مطالعات زمین شناختی و شناسایی رودخانه های تاثیرگذار و اجرای پروژه های آبخیزداری در نقاط کلیدی می توان از حمل رسوبات به تالاب پیشگیری کرد.  

 رسوبات تالاب از برخی فلزات ارزشمند مانند تیتان، کروم و... تشکیل شده که از آن می توان به عنوان خاک زراعی مطلوب در نقاط فاقد خاک مناسب کشاورزی استفاده کرد.

 گیاهچی همکاری ارگانهایی چون : استانداری، محیط زیست، سازمان برنامه و بودجه، منابع طبیعی، جهادکشاورزی، فرمانداری شهرستان، شیلات، نماینده های مجلس در استان و سازمان زمین شناسی ضروری دانست.

ایشان می گوید:مطالعات زمین شناختی تالاب بندرانزلی از نظر ویژگی های "رسوب شناسی و ژئوشیمی نهشته های سطحی" در حال انجام است که با تفسیر و دانش فنی روز کارشناسان سازمان زمین شناسی کشور، علاوه بر شناخت مواد موجود در رسوبات می توان تغییرات سطح آب محدوده تالاب و .... را دریافت.

بر همین اساس تاکنون در استان گیلان، گزارشهای رسوب شناسی و ژئوشیمیایی رسوبی تالاب بندرانزلی، بوجاق، امیرکلایه سدمنجیل و عینک تهیه شده و گزارشهای رسوب شناسی مرداب گمشده در بندرانزلی، سیاه کیشم در صومعه سرا و سقالکسار در رشت در قالب طرح پژوهشی در مراحل پایانی است.

✍️ سید حسین آقایی