دیدارنیوز ـ مهدی الیاسی: بانک آینده به عنوان مالک «ایران مال» این مجموعه را برای فروش به مزایده گذاشت. مالک ایران مال، حداقل قیمت برای آن را ۸۵ هزار میلیارد تومان در نظر گرفت. بانک آینده موضوع مزایده را در سامانه کدال نیز افشا کرده و در شرح فرآیند مزایده آورده است: «بانک آینده در نظر دارد، تا ۱۰۰ (یکصد) درصد سهام شرکت توسعه بینالملل ایران مال (مالک پروژه بازار بزرگ ایران ـ ایران مال) را از طریق مزایده، در وضعیت موجود به صورت نقدی و نقد و اقساط، به فروش رساند. آخـرین مهـلت برای تسلیم پاکتهای حاوی پیشنهادات خرید، سـاعت ۱۴ روز یکشنبه مـورخ ۱۳۹۹/۰۹/۳۰ میباشد. همچنین، پاکتهای حاوی پیشنهادات خرید واصله نیز، روز چهارشنبه مورخ ۱۳۹۹/۱۰/۰۳، رأس ساعت ۱۰ صبح در محل مندرج در آگهی پیوست، مفتوح و قرائت خواهد شد.»
«ایران مال» از جمله پروژههای جنجالی و پر سر و صدا در ایران بود که در چند سال اخیر مورد توجه رسانهها و مردم قرار داشت. در خصوص تصمیم مالکان ایران مال برای فروش این مجموعه، توجه به چند نکته ضروری است.
ضرورت بینالمللی شدن اقتصاد ایران
«ایران مال» پروژهای در قامت «دبی مال» است. یک مال به معنی واقعی کلمه که دارای امکانات تجاری، اداری، گردشگری، تفریحی و اقامتی است. هتل ایران مال یک هتل ۵ ستاره واقعی است و از امکانات لوکسی مانند سالن هاکی روی یخ نیز برخوردار است. ایران مال در فضای پس از برجام ساخته شد و تصور مالکان آن نیز احداث یک مال واقعی برای اقتصاد و شرایط بینالمللی ایران در فضای پسابرجام بود. خروج آمریکا از برجام و بازگشت مجدد تحریمها، خروج تمام برندهای اروپایی از ایران، وخامت اقتصاد ایران و کاهش شدید قدرت خرید مردم از سال ۱۳۹۷ به بعد، فلسفه وجودی ایران مال را زیر سوال بُرد.
مثلا کارشوی ایران مال که قرار بود میزبان برندهایی همچون بوگاتی باشد سرانجام به نمایندگی سایپا تقلیل پیدا کرد. سرنوشت دیگر برندها نیز به همین شکل بود. اساسا پروژههایی همچون «ایران مال» زمانی میتوانند موفق شوند که اقتصاد ایران به اقتصادی آزاد و بینالمللی تبدیل شود. همچنین نیازمند این است که شهر تهران نیز یک شهر بینالمللی باشد. قطعا «دبی مال» نیز بدون قرار داشتن در شهر و اقتصاد بینالمللی دبی نیز نمیتوانست یک پروژه موفق باشد.
شکست پروژه ایران مال در واقع در پیوند با تحریمها و شکست راهبرد بینالمللی شدن اقتصاد ایران در شرایط پسابرجام بود. اگر شرایط بینالمللی ایران کماکان به شکل کنونی ادامه پیدا کند و تحریمها برقرار باشد، خریداران احتمالی ایران مال در آینده نیز توفیقی در اداره اقتصادی این مجموعه اقتصادی به عنوان یک بنگاه اقتصادی، کسب نخواهند کرد. اجرای پروژههایی همچون ایران مال، فارغ از مباحثی که در خصوص فساد در اجرای آن مطرح است، نیازمند یک پاردایم شیفت در وضعیت سیاست خارجی و ارتباطات خارجی کشور و اتخاذ سیاست درهای باز است. در غیر این صورت این قبیل مگا پروژهها توفیقی کسب نخواهد کرد.
بانکها برندگان اَبَر تورم
مزایده ایران مال نشان داد، بانکها برندگان همیشگی مگاتورم در اقتصاد ایران هستند. هزینه احداث این مجموعه در برآوردهای مختلف بین ۲۲ تا ۳۶ هزار میلیارد تومان است. با توجه به شکست تجاری این مجموعه، علیالاصول اجرای آن را باید یک شکست بزرگ برای بانک آینده به شمار آورد، اما ابر تورم ۳ سال اخیر و ابر تورم در بخش مسکن، باعث شده حداقل قیمت ایران مال برای مزایده، ۸۵ هزار میلیارد تومان برآورد شود. حتی اگر ایران مال با حداقل قیمت تعیین شده در مزایده به فروش برسد سودی قابل توجه نصیب بانک آینده خواهد شد. این اتفاق بار دیگر نشان میدهد ابر تورمهای ادواری و همیشگی در اقتصاد ایران چگونه مفاسد و ناکارآمدیهای مدیریتی در بانکها در تخصیص منابع را دود میکند و به هوا میفرستد، اگرچه بهای این ابر تورمها از جیب ملت ایران پرداخت میشود.