ورشکست شدن شرکت هایی که روزگاری جزو بخش های پیشران اقتصاد ایران بودند، خبری غم انگیز و ناراحت کننده است. «ایران خودرو دیزل» یکی از شرکت هایی است که در هفت سال گذشته در مسیر ورشکستگی گام برداشت و اینک میزان مجموع بدهی هایش به دو و نیم برابر مجموع دارایی هایش رسیده است.
دیدارنیوز ـ مهدی الیاسی: در فاصله سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ که دولت محمود احمدی‌نژاد بر سرکار بود، نحوه اداره بنگاه‌ها و موسسات اقتصادی دولتی از جمله موضوعات مورد انتقاد جدی اصلاح‌طلبان و طیف گسترده‌ای از مخالفان احمدی‌نژاد بود. این منتقدان، اداره غیرعلمی و مغایر با منطق اقتصاد را اصلی‌ترین دلیل مخالفت خود عنوان می‌کردند و معتقد بودند این شیوه اداره بنگاه‌های اقتصادی به ناکارآمدی و زیان دهی، منجر شده است.
صنعت خودرو یکی از حوزه‌هایی بود که دولت احمدی‌نژاد، در آن آماج بیشترین و جدی‌ترین حملات بود. در این گزارش به وضعیت شرکت «ایران خودرو دیزل» پرداختیم تا ببینیم عملکرد این شرکت در دولت حسن روحانی چگونه بوده است.
اهمیت نسبت دارایی به بدهی در ایران خودرو دیزل
یکی از نسبت‌های مهم در ترازنامه و صورت‌های مالی، نسبت بدهی به دارایی شرکت‌ها است و گویای توانایی یک شرکت در پرداخت بدهی‌های کوتاه مدت و بلندمدت با کل دارایی‌های موجود است. همچنین از آنجا که به لحاظ حسابداری، حقوق صاحبان سهام مساوی است با مجموع دارایی‌ها منهای مجموع بدهی‌ها، پیشی گرفتن بدهی‌ها از دارایی‌ها به معنی کاهش حقوق صاحبان سهام و بدهکار شدن سهامداران و حرکت یک شرکت به سوی ورشکستگی است.
نگاهی به وضعیت دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت ایران خودرو دیزل نشان می‌دهد مدیریت این شرکت در تمام سال‌های دولت تدبیر و امید به نحوی بوده که بدهی‌های این شرکت به صورت سالانه و مستمر رشد داشته است. بدهی‌های ایران خودرو دیزل در سال ۱۳۹۳ برای اولین بار از دارایی‌های این شرکت بیشتر شد. همچنین در سال ۱۳۹۵ با رشد فزاینده همراه و شکاف بدهی/دارایی با افزایش شدید بدهی‌ها، تعمیق شد.
ایران خودرو دیزل هم اکنون شرکتی ورشکسته با زیان انباشته‌ای بالا است. این شرکت با نماد «خاور» در فرابورس حضور دارد و به‌رغم اینکه «لغو پذیرش» شده است، کماکان سهام آن معامله می‌شود.
نسبت دارایی به بدهی
سال ۱۳۹۱
جمع دارایی: ۱۷،۰۱۳،۲۸۱ میلیون ریال
جمع بدهی: ۱۶،۰۱۵،۷۰۸ میلیون ریال
در سال ۱۳۹۱ یعنی در دولت محمود احمدی‌نژاد مجموع دارایی‌های ایران خودرو دیزل بیشتر از جمع بدهی‌ها بود. یعنی دارایی‌های این شرکت، بدهی‌ها را پوشش می‌داد و حقوق صاحبان سهام، عددی مثبت بود.
سال ۱۳۹۲
جمع دارایی: ۲۱،۹۵۸،۳۸۲ میلیون ریال
جمع بدهی: ۱۹،۰۳۸،۴۹۳ میلیون ریال
در سال ۱۳۹۲ یعنی سال نخست فعالیت دولت تدبیر و امید، همچنان مجموع دارایی‌های ایران خودرو دیزل از مجموع بدهی‌های این شرکت بیشتر بود و مجموعه دارایی‌ها کفاف بدهی‌ها را می‌داد.
سال ۱۳۹۳
جمع دارایی: ۲۰،۱۴۷،۴۴۶ میلیون ریال
جمع بدهی‌ها: ۲۱،۹۴۳،۷۱۱ میلیون ریال
برای نخستین بار در سال ۹۳ جمع بدهی‌های شرکت ایران خودرو دیزل از مجموع دارایی‌های این شرکت بیشتر شد. در واقع صاحبان سهام، بدهکار شدند. همچنین دارایی‌های این شرکت نسبت به سال قبل، با کاهش همراه بود.
سال ۱۳۹۴
جمع دارایی: ۲۳،۶۵۱،۹۷۴
جمع بدهی: ۲۵،۳۳۵،۴۲۵
در سال ۹۴ روند روبه‌رشد بدهی‌های این شرکت تدوام پیدا کرد.
سال ۱۳۹۵
جمع دارایی ها: ۱۷،۹۳۵،۶۹۷ میلیون ریال
جمع بدهی ها: ۲۹،۵۵۸،۸۳۳ میلیون ریال
در سال ۱۳۹۵ شکاف دارایی/بدهی با رشد فزاینده بدهی همراه شد.
سال ۱۳۹۶
جمع دارایی: ۲۱،۸۶۶،۴۶۸ میلیون ریال
جمع بدهی‌ها: ۴۶،۹۴۴،۷۱۷ میلیون ریال
در سال ۱۳۹۶ جمع بدهی‌های ایران خودرو دیزل به بیش از دو برابر دارایی‌ها رسید. توان پرداخت بدهی‌ها به شدت کاهش یافت و صاحبان سهام، بدهکارتر از قبل شدند.
سال ۱۳۹۷
جمع دارایی‌ها: ۲۵،۳۹۰،۲۸۶ میلیون ریال
جمع بدهی‌ها: ۶۳،۴۱۹،۲۳۹ میلیون ریال
در سال ۱۳۹۵ مجموع بدهی‌ها با رشد بالا به بیش از دو و نیم برابر دارایی‌ها رسید.
شرکتی ورشکسته با سهامداران بدهکار
رشد شتابان بدهی‌ها و رسیدن مجموع بدهی‌های ایران خودرو دیزل به بیش از دو و نیم برابر دارایی‌ها، گویای عملکرد مدیریتی این بنگاه دولتی است. هم اکنون ایران خودرو دیزل شرکتی کاملا ورشسکته است که حتی حقوق پرسنل آن در طی سال‌های گذشته توسط شرکت اصلی (ایران خودرو) پرداخت شده است.
