دیدارنیوز ـ استان همدان در حوزه محیط زیست طبیعی با داشتن ۶ منطقه حفاظت شده به وسعت ۶۱ هزار هکتار و ۱۳ منطقه شکار ممنوع به وسعت ۱۵۸ هزار هکتار پتانسیلی غنی برای تقویت گردشگری طبیعی در اختیار دارد.
بر اساس آمار؛ محیط زیست استان همدان ۱۱.۳ درصد از مساحت استان همدان را در راستای حفاظت از گونه‌های گیاهی و جانوری و حفظ ذخایر ژنتیکی کشور و حفظ تعادل اکولوژیک، تحت مدیریت کنترل و نظارت خود دارد.
مناطق حفاظت شده خانگرمز، شراء، ملوسان، شیرین سو، آلموبلاغ، لشگردر، گلپرآباد، آق گل از جمله این ظرفیت‌ها است که هر کدام به تنهایی می‌تواند برای توسعه گردشگری طبیعی در استان همدان وارد عمل شود.
لزوم توجه به ظرفیت‌های محیط زیستی
در میان ظرفیت‌های محیط زیستی استان همدان منطقه حفاظت شده «خانگرمز» به طور ویژه مورد توجه است و تلاش برای شناساندن آن در کشور و جهان برنامه ریزی شده تا از این رهگذر آورده‌های بسیار خوب و قابل توجهی برای استان همدان حاصل شود.
«خانگرمز» منطقه‌ای با اکوسیستم کوهستانی است که نام خود را از کوهی به همین نام گرفته و محدوده‌ای قله مخروطی با چشم‌اندازی زیبا است که در ۳۴ کیلومتری غرب تویسرکان و جنوب غربی رشته کوه الوند و شرق دشت اسدآباد قرار گرفته و راه دسترسی آن از طریق جاده تویسرکان به کنگاور و جاده فرعی روستا‌های لاشجرد و کنجوران علیا فراهم است.
۶ رشته چشمه دائمی و یک سرآب در دل کوه منابع آب خانگرمز و آب شرب وحوش را فراهم کرده استاین منطقه از لحاظ پوشش گیاهی و تنوع گونه‌های گیاهی و مرتعی و منابع تغذیه‌ای وحوش بسیار غنی و بیشتر از نوع گون و بله گوش است و ۶ رشته چشمه دائمی و یک سرآب در دل کوه منابع آب خانگرمز و آب شرب وحوش را فراهم کرده است.
منطقه «خانگرمز» با توجه به برخورداری از شرایط و عوامل زیستی مناسب حیات وحش از جمله دور بودن از مسیر جاده اصلی، محصور بودن جبهه شمالی آن توسط رشته کوه الوند و منابع آب کافی، جمعیت جانوری قابل توجهی را در خود جای داده است و مهمترین زیستگاه کل و بز وحشی، قوچ و میش استان به شمار می‌رود.
همین ویژگی‌ها منجر به آن شد که مطالعات توجیهی تفصیلی منطقه حفاظت شده «خانگرمز» برای جذب سرمایه گذاران حوزه گردشگری و سرمایه‌گذاری در «خانگرمز» انجام شود.
این مطالعات طرح کاملی ارائه می‌دهد که شامل برنامه‌های دراز مدت، میان مدت و بلند مدت، زون بندی منطقه و برنامه برای هر زون، ارائه راهکار برای بهبود شیوه‌های بهره برداری، اولویت بندی برنامه‌ها با چارچوب زمانی مشخص، برنامه‌های توسعه و دستورالعمل‌های اجرایی در قالب دو کتابچه است.
همچنین بر اساس این طرح زمان بازدید گردشگر از منطقه حفاظت شده خانگرمز از فروردین تا مهر ماه در نظرگرفته شده و پیش بینی اولیه نیز حضور ۵۶ هزار و ۷۰۰ نفر گردشگر در سال است.
۱۲ روستا در محدوده منطقه حفاظت شده خانگرمز واقع شده اند
طبق بررسی‌های صورت گرفته ۱۲ روستا در محدوده منطقه حفاظت شده خانگرمز واقع شده اند و بر همین اساس مشارکت جوامع محلی در فعالیت‌های برنامه ریزی شده طرح گردشگری خانگرمز تویسرکان از اصول این طرح است تا جوامع محلی نیز از عواید حاصل از حضور گردشگر در منطقه بهره‌مند شوند.
این طرح مطالعاتی منطقه حفاظت شده خانگرمز را به ۸ بخش تقسیم بندی کرده و هر کدام نحوه بهره برداری و حفاظت مجزایی دارد و پیش بینی موزه، فروشگاه محصولات محلی، امکانات درمانی، محوطه کمپینگ، اجرای تور‌های گردشگری و آمفی تئاتر از جمله مواردی است که در بخش طبیعت گردی متمرکز این منطقه احداث می‌شود.
اما در خصوص موفقیت یا عدم موفقیت اجرای این طرح فعالان محیط زیست استان همدان نظراتی دارند به طوری که یک فعال محیط زیست در این زمینه با بیان اینکه اجرای طرح‌های گردشگری در مناطق محیط زیستی باید با تامل و درایت انجام شود تا به زیست بوم منطقه آسیب نزند، گفت: قبل از اجرای طرح گردشگری باید اهالی منطقه را باید نسبت به اتفاق حضور گردشگران توجیه کرد تا انان نیز گردشگران را توجیه کنند.
جذب گردشگر برای مناطق محیط زیستی طرح شکننده‌ای است و باید با احتیاط عمل کردبهنام نادری فصیح با بیان اینکه اگر هر گردشگری وارد منطقه شود و آرامش منطقه حفاظت شده را بر هم بزند طرح با شکست روبرو خواهد شد، گفت: جذب گردشگر برای مناطق محیط زیستی طرح شکننده‌ای است و باید با احتیاط عمل کرد.
وی با بیان اینکه ایجاد اقامتگاه بوم گردی در برخی طرح‌ها هدفگذاری شده است، گفت: اقامتگاه بوم گردی به اقتصاد اهالی منطقه کمک خواهد کرد کمااینکه می‌توان راهنمایان محیط زیستی را در منطقه فعال کرد و پرورش داد و. از این منظر اقتصاد قابل قبولی محقق خواهد شد.
این فعال محیط زیست با بیان اینکه باید با برنامه پیش رفت تا موفق ظاهر شد، گفت: پیش از اجرای طرح باید با اهالی صحبت و آن‌ها را توجیه کرد تا مشارکت در اجرای برنامه بالا رود.
نادری فصیح منطقه حفاظت شده «خانگرمز» را مهمترین منطقه حفاظت شده استان همدان برشمرد و با بیان اینکه بیشترین تعداد وحوش استان همدان در این منطقه زندگی می‌کنند، گفت: منطقه «خانگرمز» مهمترین منطقه حفاظت شده در استان همدان محسوب می‌شود و باید به واسطه بهر مندی از توان دهیاران و یا حتی فعالان انجمن‌های زیست محیطی شرایط را برای اجرای هر طرحی مهیا کرد.
وی با تاکید بر اینکه اهالی منطقه باید در مورد زندگی حیوانات و محلی که در حال حفاظت است اطلاعات کسب کنندف گفت: اگر اهالی از آنچه باید مطلع نباشند قادر به توجیه گردشگر نخواهند بود و حضور گردشگران در منطقه بار منفی به دنبال خواهد داشت.
وی باتاکید بر اینکه اگر نتوانیم همراهی مردم و ذینفعان طبیعت را جذب کنیم تمامی مناطق محیط زیستی استان همدان در معرض تهدید بیش از پیش قرار می‌گیرند، گفت: طی سال‌های اخیر جمعیت حیات وحش در منطقه حفاظت شده خانگرمز افزایش داشته است.
پایان مطالعات طرح گردشگری منطقه حفاظت شده خانگرمز
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان همدان نیز در این خصوص از پایان مطالعات طرح گردشگری منطقه حفاظت شده خانگرمز خبر داد.
محسن جعفری نژاد بسطامی بیان کرد: با تقویت جوامع محلی از طریق راه اندازی خانه‌های بوم گردی در اطراف این منطقه و رونق اقتصاد محلی با استفاده از تولیدات بومی، همچنین حضور سرمایه گذار برای اجرای طرح می‌توان در راستای گردشگری پایدار مناطق حفاظت شده استان گام‌ها اثربخشی برداشت.
وی تاکید کرد: طرح قرق‌های اختصاصی به منظور گردشگری با ضابطه برای علاقه‌مندان به شکار قانونی برای این منطقه در استان همدان آماده است و حضور سرمایه گذاران می‌تواند این طرح‌ها را به منصه ظهور برساند و ظرفیت‌های اقتصادی بزرگی در استان ایجاد کند.
خانگرمز تنها نمونه‌ای از مناطق حفاظت شده محیط زیست استان همدان است که گنجینه‌ای از گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری را در خود جای داده که به طور حتم با اجرای موفق طرح پیشنهادی ظرفیتی برای تقویت گردشگری همدان خواهد بود.
