اقبال به آمدنیوز ریشه در کدام خلأ داشت؟

چه عواملی سبب شده تا افرادی مانند زم و رسانه منسوب به او در نزد توده‌های مردم پذیرفتنی باشند؛ در حالی که جریان‌های سیاسی و رجال کهنه کار سیاسی در ایران نتوانسته اند اثرگذاری چندانی بر توده‌های مردم گذاشته و در فضای سیاسی کشور بازیگری کنند؟

آیا معیار‌های اعتبار و مشروعیت برای یک رسانه یا رجل سیاسی متفاوت شده است؟ آیا سلیقه مردم در خواندن و پذیرش اخبار دچار تغییر شده است؟ آیا می‌توان گفت که ویژگی‌های خاص رسانه‌های اجتماعی و فضای مجازی در کنار بی اعتمادی مردم به رسانه‌های رسمی، سبب اقبال به رسانه‌هایی همچون آمدنیوز شده است؟

آمدنیوز از طرفی با سوار شدن بر امواج تنش در داخل کشور و از طرف دیگر به واسطه خشم و اعتراض مردم نسبت به وضعیت موجود، ظهور کرد و در طول مدت کوتاهی توانست جایگاه ویژه‌ای در میان رسانه‌های اجتماعی برای خودش دست و پا کند. این رسانه با پایگاهی که کسب کرد توانست تا حدی نقش هدایت کننده جریان اعتراضات را برعهده گیرد و کوشید با انتشار برخی اخبار صحیح درمیان انبوهی از اخبار کذب و دروغ، برای خود یک چهره دلسوز را تصویر نماید. هدف این رسانه، دامن زدن به خشم و کینه مردم و القای حس اضطراب و فروپاشی از طریق شایعه پراکنی و نشر اکاذیب بود.

اقبال عمومی به آمدنیوز از وجوه مختلفی قابل بررسی است که برخی دلایل آن را می‌توان ناشی از ناامیدی مردم از جریان‌های سیاسی داخلی اعم از اصلاح طلب، اصول گرا، اعتدالی و ...، ناتوانی این جریان‌ها از ایجاد تغییرات تاثیر گذار در فضای سیاسی ایران، دلسردی و بی اعتمادی نسبت به مردان سیاست، شیوه عملکرد رسانه‌های رسمی در کنار بی اعتمادی عمومی به نحوه اطلاع رسانی و فعالیت آن‌ها دانست.

 

احسان شاه قاسمی در توضیح عدم موفقیت رسانه‌های رسمی در یافتن پایگاه مردمی گفت: ما در کشوری زندگی می‌کنیم که در سال گذشته دو میلیون ایرانی در لاتاری گرین کارت شرکت کرده‌ند، این در حالی است که دستگاه‌های خبری رسمی ما مرتب می‌گویند فقر و فحشا در اروپا و آمریکا بیداد می‌کند و مردم در حال مردن از گرسنگی هستند. رسانه‌های رسمی در حالی چنین اخباری را بازگو می‌کنند که برخی از ایرانی ها به ترکیه رفته و ادعا می‌کنند همجنسگرا هستند تا بتوانند ویزای یک کشور اروپایی را بگیرند.

وی افزود: این شیوه خبررسانی در زمانه فعلی، چیزی جز اتلاف منابع و امکانات نیست و هیچ کارکردی ندارد. من این ضعف را بار‌ها به مسئولین متذکر شده ام، اما آن‌ها در جواب می‌گویند ما چاره‌ای جز این شیوه خبررسانی نداریم. با اتخاذ چنین شیوه‌ای مسلم است که مخاطبین ریزش می‌کنند و به سمت کانال‌های جایگزین می‌روند.

شاه قاسمی در بیان مصداق برای عملکرد بد رسانه‌های رسمی گفت: اغلب خبرنگاران بی بی سی بسیار معمولی و حتی ضعیف هستند، اما کانال بی بی سی بیش از دو میلیون عضو دارد. این یعنی این که ما خوب عمل نکرده‌ایم.

 

وی افزود: این عملکرد بد درحالی است که رسانه‌های رسمی یک دستگاه عریض و طویل در اختیار دارند، اما درنهایت رسانه‌های جایگزین هستند که با وجود انتشار اخبار جعلی در میان اخبار حقیقی، باز هم اعتبار خود را حفظ می‌کنند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا دلسردی انباشته شده مردم نسبت به فضای سیاسی کشور و بازیگران سیاسی، تاثیری در استقبال آن‌ها از رسانه هایی همچون آمدنیوز داشته است یا نه، گفت: این بحث ناامیدی فقط نسبت به رسانه نیست و در سطوح دیگر هم وجود دارد. به عنوان مثال، یکی از مسئولین در شهری مذهبی، مردم را به گفتن مرگ بر آمریکا تشویق می‌کند در حالیکه هر شش فرزند خودش در آمریکا زندگی می‌کنند و سپس در پاسخ به واکنش منفی مردم ادعا می‌کند که فرزندان من در آنجا مامورین نظام هستند؛ در حالی که فرزندانش این ادعا را تکذیب می‌کنند؛ بدیهی است مشاهده چنین تعارضاتی، مردم را نسبت به ساختار رسمی و به دنبال آن نسبت به رسانه‌های رسمی بی انگیزه و دلسرد می‌کند.

احسان شاه قاسمی در پاسخ به این سوال که آمدنیوزها دارای چه ویژگی‌هایی هستند که این چنین مورد اقبال مردم واقع می شوند گفت: چنین رسانه‌هایی به واقع یک خلأ را پر می‌کنند، بدین معنا که ما جامعه‌ای داریم که علی رغم وجود منابعی مانند نفت، دچار آسیب‌های جدی از قبیل بیکاری، فقر و اعتیاد است اما صداوسیما نشان می‌دهد که همه چیز، گل و بلبل است؛ درنتیجه وقتی رسانه جایگزینی می‌آید و این واقعیت‌ها را نشان می‌دهد مردم باورش می‌کنند و هوادارش می‌شوند.

متخصص حوزه رسانه و ارتباطات افزود: رسانه‌های جایگزین با دارا بودن قدرت پذیرش عمومی می‌توانند مردم را تحریک کنند و به عنوان مثال بر یک تظاهرات اعتراضی دامن بزنند، زیرا مردم دنبال رسانه‌ای هستند که حرف دلشان را و دردهایشان را از زبان آن بشنوند؛ رسانه‌ای که به بیکاری و فساد و فقر اعتراض کند.

 

وی در پایان با بیان مثالی در توضیح قدرت رسانه‌های اجتماعی گفت: یک کانال اعلام می‌کند که بنزین نایاب شده است، آنگاه مردم به حدی به رسانه‌های رسمی بی اعتماد هستند و کوچکترین توجهی به اخبار نمی‌کنند که با انتشار این شایعه توسط یک کانال، صف‌های چند ده متری جلو پمپ‌های بنزین تشکیل می دهند. وقتی که مردم با چشم خود و روزانه شاهد رشوه و فساد هستند، اما صداوسیما می‌گوید ایران یکی از پاک‌ترین کشورهاست، مسلم است که مردم بی اعتماد می‌شوند. تا زمانی که سیستم رسانه‌ای رسمی تغییر نکند وضع همین است.