اکثر کارشناسان معتقدند که پیونگ یانگ هرگز برنامه هسته‌ای خود را تسلیم نخواهد کرد، حتی به هر میزانی که تحت تهدید واشنگتن و سئول قرار گیرد. البته این را نباید نادیده گرفت که کیم قبلا نیمی از تعهدات را از جمله انهدام تاسیسات هسته‌ای یونگبون را انجام داده است. قابل توجه است که ترامپ در روز یکشنبه «استفن بیگن» را به عنوان سرپرست مذاکرهکننده ایالات متحده در مذاکرات جدید، انتخاب کرد. بیگن از گذشته، علاقهمند به یک رویکرد متفاوتی نسبت به جان بولتون مشاور امنیت ملی و دیگر مسئولین بود.
دیدارنیوز ـ در این هفته، اتفاق نادر و شگفتانگیزی در دنیای دیپلماتیک جهان رخ داد. دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به دیدن کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی در منطقه خلع سلاح شده میان دو کره رفت. این دیدار بی‌سابقه در پی دعوت ناگهانی دونالد ترامپ از رهبر کره شمالی رخ داد. یادداشت زیر به بررسی رویکرد، پیامد‌ها و عواقب روابط آمریکا با کشور‌های آسیای دور از دیدگاه مایکل هیرش پرداخته است.
وی در رابطه با دیدار اخیر ترامپ و اون در فارن پالیسی نوشت: ترامپ به اولین رئیس جمهوری آمریکا تبدیل شد که از مرز کره شمالی عبور کرد. او معادلات را تغییر داده و به طرز چشمگیری تنش‌ها را کاهش داده است اما برای تحریک پیونگ یانگ برای انحلال برنامه هسته‌ای، مجبور به دادن امتیاز‌های بیشتر شده است.
دونالد ترامپ به عنوان اولین رئیس جمهوری آمریکا ساعت ۳:۴۵ بعد از ظهر داخل مرز کره شمالی شد. روز یکشنبه به وقت محلی در کنار او مردی خندان و مشتاق به نام کیم جونگ اون راه میرفت. این جای تعجب ندارد چون ترامپ، رهبر کره شمالی را به رسمیت و شناخت جهانی رساند، امری که پدر و پدربزرگ کیم، حتی تصورش را نمیکردند.
اما سوال اینجاست که آیا ترامپ از نظرش برمیگردد؟ او میداند که به زودی به کمپین انتخاباتی ۲۰۲۰ می‌رسد و آگاه است باید به وسیله سال‌ها تجربه و مهارت خود در معامله، در این مدت به خوبی عمل کند. در روز شنبه او مذاکرات تجاری میان آمریکا و چین را در دیدار با رئیس جمهوری چین (شی جین پینگ) در نشست G-۲۰ در ژاپن، مجددا آغاز کرد.
درهمان روز به نظر می‌رسید او به یاد یک دوستی قدیمی افتاده بود. ترامپ گفت: «دوستیهای بزرگ ساخته شدهاند». او توییت کرد که می‌خواهد با کیم در روستای Panmunjom (محلی است که قرارداد متوقف شدن جنگ بین دو کره در اوج تنش‌ها در ۶۶ سال قبل به وقوع پیوست) دیدار کند. کیم با لباس مائو حضور پیدا کرد و به نظر می‌رسید کمی مبهوت است، اما خوشحال بود.
به طور کلی، ترامپ می‌خواست این دیدار صورت گیرد و اگر کیم درخواست عمومی آن را قبول نمیکرد در معرض تحقیر بود. (در دیپلماسی عمومی در این موارد، یک راه مخفی به کار گرفته می‌شود تا چهره رئیس جمهوری به خطر نیافتد). در سال ۲۰۱۶، ترامپ به رای دهندگان آمریکایی قول داد: «ما قصد داریم آن قدر پیروز شویم که شما از برنده شدن خسته شوید». اما در دیدار رومانتیک یک سال پیش ترامپ و کیم در سنگاپور هیچگونه قرارداد هسته‌ای بین آن‌ها شکل نگرفت.
از سوی دیگر روابط با چین به همان صورت دو سال و نیم پیش است که ترامپ از TPP خارج شد و بهترین پیشنهاد این است که او رفتارش را با پکن تغییر دهد، چون به نظر نمی‌رسد که کنگره، پیشنهاد جایگزین ترامپ برای توافقنامه تجارت آزاد آمریکای شمالی را در سال جاری به تصویب برساند. پیشرفت‌های زیادی در مذاکرات تجاری با چین نیز وجود ندارد.
همانطور که ترامپ بار‌ها و بار‌ها درباره چین و ایران تکرار کرده است، بار دیگر در اواخر هفته اعلام کرد که برای معامله با کره شمالی عجله ندارد. او در یک کنفرانس خبری با رئیس جمهور کره جنوبی، ماه جائه، قبل از سفر خود به منطقه Demilitarized Zone در روز یکشنبه گفت: «اگر شما در عجله هستید، خود را در معرض مشکل قرار می‌دهید»، «سرعت هدف نیست». ترامپ اعلام کرد که دو طرف، تیمهای جدیدی را برای پیگیری یک توافق همه جانبه آماده کردهاند.
اما در هفته گذشته مباحث مطرح شده در ستاد ریاست جمهوری دموکراتها، یادآوری می‌کند که ترامپ زمان کمتری برای به ثمر رساندن این اهداف دارد. او به طور مداوم در رتبهبندی تاییدی‌ها در رتبه پایین قرار دارد و برای صعود و برنده شدن در دور دوم، نیاز دارد تا بعضی از مشکلات را قبل از رایگیری بپوشاند.
به نظر می رسد روابط دوستانه ترامپ با «شی» و «کیم» شاید بتواند منجر به شروع خوبی برای درک بهتر او از دینامیک پیچیده شرق آسیا بشود. پکن، شاهراه کیم است که بیش از ۹۰ درصد از تجارت کره شمالی را تشکیل می‌دهد و احتمالا ترامپ به «شی» نیاز دارد تا با کیم مقابله کند. با این حال، در مقابل دو سال خصومت با واشنگتن، «شی» میل کمی را برای فشار بر کیم برای انهدام هسته‌ای نشان داده است و بار‌ها در دور زدن تحریمهای سازمان ملل و ایالات متحده آمریکا به کره شمالی کمک کرده است.
قضیه غافلگیرانه این است که ترامپ رویکرد جدیدی به کره شمالی دارد. اگر پاییز سال ۲۰۱۷ زمانی که ترامپ، کیم را به عنوان «مرد موشکی کوچک» دست انداخت و وعده داد که کره شمالی را کاملاً از بین ببرد، این امر منجر به ایجاد یک تهدید موشکی بالستیک بین قاره‌ای برای سواحل ایالات متحده نشد و اگر پیونگ یانگ با فراخوان او «ذهنیت آمریکا را از بین نبرد» به این دلیل است که ترامپ و کیم مانند یک زن و شوهر استثنایی در ماه عسل دوم خود بودند. این در حالی است که ترامپ بیش از یک تعهد از پیونگ یانگ به دست آورد و توانست آزمایش موشک‌های هسته‌ای و دوربرد را متوقف کند. کیم پس از برگزاری نشست ناکام هانوی در ماه فوریه، ناامید شد اما اخیرا برخی از موشک‌های کوتاه برد را از دور تولید خارج کرده است. احتمالاً ترامپ درست گفته است که تلاش‌های قبلی ایالات متحده در مذاکرات، فقط کره شمالی را به سمت پارانویای هسته‌ای رانده است.
بدیهی است که ترامپ در حال حاضر به سمت کیم میرود اما در اوایل سال ۲۰۱۷ ترامپ ابزار‌های مذاکره را رد می‌کرد. در پاییز همان سال، ترامپ وزیر امور خارجه خود یعنی رکس تیلرسون را به طور رسمی برکنار کرد و در توییتر خود نوشت که او «اتلاف وقت» می‌کرد که در تلاش برای صحبت با کره شمالی در مورد برنامه هسته‌ای و موشکی آن‌ها بود.
اما اکنون ترامپ میگوید: «خیلی زیباست که مرد موشکی در ۲۵ سال گذشته حاضر به مذاکره نبوده است اما حالا حاضر به مذاکره است؟ کلینتون شکست خورد، بوش شکست خورد و اوباما شکست خورد».
در واقع، سال های زیادی از مذاکرات دولتهای جمهوری‌خواه و دموکرات با کیم و پدرش کیم جونگ ایل می گذرد (در طی این دوره، کره شمالی از برنامه هسته‌ای خود به عنوان اهرم چانهزنی برای به دست آوردن کمک‌های غربی استفاده می‌کرد) که تقریباً هیچ پیشرفتی نداشت.
اما کیم جونگ اون خود را در آستانه جنگ دید و در اوایل سال ۲۰۱۸ تماسهای خود را با کره جنوبی آغاز کرد. ترامپ نیز در شرایط تغییر مسیر بود که شاید غرور کیم کمتر شود و راهی برای شکستن این معضل غیر قابل حل ایجاد شود. سالهاست که حکومت کیم از واشنگتن، به رسمیت شناختن جهانی خود را خواسته است که ترامپ در سنگاپور، ناخودآگاه این کار را انجام داد. در آن اجلاس ترامپ، کیم را به عنوان یک همتا ملاقات کرد. با او جلوی پرچم‌های آمریکایی و کره شمالی ایستاده و کاخ سفید فیلمی ساخت که دو رهبر را به عنوان مردان سرنوشت معرفی می‌کند و به کیم گفته می‌شود که اگر او بی نظیر و متفاوت از دیگران باشد، می‌تواند کشور خود را ثروتمند کند.
رهبر کره شمالی که کوشش کرده است اصلاحات اقتصادی انجام دهد، شجاعت ترامپ را در روز یکشنبه تحسین کرد. او گفت: «من اعتقاد دارم که این نشان دهنده تمایل وی برای از بین بردن تمام گذشتههای تاسف برانگیز دو کشور است و آیندهای جدید، باز خواهد شد».
اکثر کارشناسان معتقدند که پیونگ یانگ هرگز برنامه هسته‌ای خود را تسلیم نخواهد کرد، حتی به هر میزانی که تحت تهدید واشنگتن و سئول قرار گیرد. البته این را نباید نادیده گرفت که کیم قبلا نیمی از تعهدات را از جمله انهدام تاسیسات هسته‌ای یونگبون را انجام داده است. قابل توجه است که ترامپ در روز یکشنبه «استفن بیگن» را به عنوان سرپرست مذاکرهکننده ایالات متحده در مذاکرات جدید، انتخاب کرد. بیگن از گذشته، علاقهمند به یک رویکرد متفاوتی نسبت به جان بولتون مشاور امنیت ملی و دیگر مسئولین بود.
با این حال، بیگن گفت: مذاکرات جدید، در یک چارچوب و الگوی خاص اعلام شده است، چراکه دو طرف هنوز به تعریف مشترک از اصطلاحات کلیدی همانند «انهدام هسته ای» در توافق اولیه وارد نشده‌اند. به طور مثال، پیونگ یانگ از لحاظ تاریخی، بدین نحو تفسیر کرده است: «انحلال کامل و خلع سلاح شبه جزیره کره» در ازای امتیازات ایالات متحده از جمله خروج هزاران سرباز امریکایی از کره جنوبی.
برخی از کارشناسان هسته‌ای کره شمالی مانند زیگفرید هکر، مدیر سابق آزمایشگاه ملی لوس آلاموس و یکی از مقامات برجسته در برنامه هسته‌ای پیونگ یانگ معتقدند که رویکرد جدید ترامپ همچنان می‌تواند کار کند، به خصوص اگر او یک معامله جزئی را قبول کند. خطرناکترین خطر باقی مانده از جانب موشک هسته‌ای مسلح و موشک دوربرد است که پیونگ یانگ باید از طریق آزمایش‌های بیشتر آن را کامل کند. این محدودیت فعلی در آزمایش موشک بسیار مهم است.
هکر در اوائل سال جاری به فارن پالیسی گفت: «هیچ تستی نشان نداده است که تاکنون به طور قابل ملاحظه‌ای در برنامه هسته‌ای شمال، کاهشی ایجاد شده است، پس جای تقدیر ندارد». اما زمانی که دوباره انتخابات برگزار شود، رئیس جمهوری جدید ایالات متحده ممکن است محاسبه کند که او نیاز به بیش از یک توقف دارد و نیاز به یک پیروزی دارد.
ترجمه: پرستو بهرامیراد
