امروزه بنا به دلایل مختلف شاهد افزایش آمار کودکان بی هویت در کشور هستیم که این خود میتواند هم برای آنها و هم برای جامعه مشکلاتی را ایجاد کند، چرا که عدم صدور شناسنامه و سایر اوراق هویتی برای این دسته از کودکان، نه تنها آنها را از حقوق اولیه و رایگان خود در کشور محروم میکند، بلکه خود میتواند آسیبهای اجتماعی بیشتری را برای این کودکان رقم بزند.
دیدارنیوز ـ گفتنی است کودکان بی هویت بیشتر در سایه ازدواج زنان ایرانی با اتباع بیگانه متولد می شوند که اداره ثبت احوال به آنها شناسنامه نمی دهند و این دسته از کودکان بی هویت می شوند اما این در حالی است که تا سال گذشته و قبل از نامناسب شدن وضعیت اقتصادی کشور اتباع بیگانه در کشور حضور دیرینه ای داشتند که البته بسیاری از آنها به صورت غیر قانونی بودند از این رو شاید دور از انتظار نباشد که مسوولان امر برای این دسته از کودکان تدابیر ویژه ای بیندیشند. شاید در نگاه اول مساله کودکان بی هویت چندان مهم به نظر نرسد اما باید در نظر داشت که این کودکان به دلیل نداشتن متاسفانه از تمام خدمات اجتماعی، درمانی یا حتی تحصیلی نیز محروم خواهند شد که این خود بسیار سخت و دردناک خواهد بود.
لایحه دولت برای کودکان بی هویت
همان گونه که می دانیم چندی پیش دولت لايحه ای را مصوب کرد که فرزندان حاصل از ازدواج زنان ايراني با مردان خارجي، تا قبل از 18سالگي به درخواست مادر و پس از 18سالگي به درخواست خود آنها می توانند تقاضای تابعيت ايرانی داشته باشند و شناسنامه ايرانی نیز دريافت كنند که این خود می تواند نشان از ارج نهادن به زن باشد.از سوی دیگر باید خاطر نشان کرد که بر اساس ماده 979 قانون مدني فرزندان حاصل از ازدواج زنان ايراني با مردان خارجي كه در ايران متولد مي شوند، مي توانند بعد از رسيدن به سن 18 سال تمام تقاضاي تابعيت ايراني كنند كه این خود می تواند يكي از بزرگ ترین ضعف هاي قوانين كشور باشد چرا که فرزندان بدون هویت تا سن 18 سالگي هيچ گونه هويتي ندارند از این رو در مسایل تحصيلی، بهداشتی، درمانی و موارد دیگر دچار مشکلات خواهند شد که این خود بسیار ناعادلانه باشد چرا که تا سن 18 سالگی این کودکان از امکاناتی که باید با آنها آینده خود را بسازند و بعد از 18 سالگی و پس از کلی دوندگی می توانند تابعیت مورد نظر خود را دریافت کنند که این خود جای بسی تأمل دارد از این رو انتظار می رود با تصويب اين لايحه در مجلس شوراي اسلامي و قبول تابعيت از طريق مادر اين ماده قانوني نيز اصلاح شود. به عبارت ساده تر ادامه داشتن این روند چندان خوشایند نیست، چرا که نمی توان با پاک کردن صورت مساله مشکل را حل کرد، بدین معنا که نمی توان مساله ازدواج زنان ایرانی را با مردان خارجی نادیده بگیریم و برای فرزندان حاصل از این ازدواج نیز هویتی ندهیم، چرا که این خود می تواند نشان از نادیده گرفتن حقوق اولیه افراد باشد.
نگرانی منتقدان مشکلات فرزندان بدون هویت را تا پایان عمر همراه آنها کرد
بدیهی است چندی پیش طیبه سیاوشی عنایتی عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی طی مصاحبه ای اعلام کرده بود که مشکلات فرزندان حاصل از ازدواج مادر ایرانی و پدر خارجی که مدرک هویتی ندارند، از زمان تولد تا پایان عمر همراه آنها است، چرا که این گروه از فرزندان به دلیل نداشتن مدارک هویتی از زندگی ساقط و از دریافت بسیاری از خدمات محروم هستند.از سوی دیگر وی علت اصلی این امر را نگرانی شدید منتقدان می دانند، چرا که منتقدان انتقال هویت از طریق مادر بر این باور هستند که تصویب این قانون در مجلس شورای اسلامی می تواند باعث افزایش مهاجرت مردان خارجی به ایران شود.
بهره مندی کودکان بی هویت از خدمات آموزشی
همان گونه که می دانیم چندی پیش و بر اساس مجوز از سوی مقام معظم رهبری مشکل ثبت نام از کودکان بی هویت از بین رفت و این کودکان نیز می توانند از خدمات آموزشی کشور استفاده کنند، چرا که تا چند سال گذشته کودکان بی هویت در مدارس کشور ثبت نام نمی شدند و در بسیاری از موارد از تحصیل باز می مانند هر چند باید در نظر داشت که این مهم نمی تواند برای این کودکان کافی باشد چراکه کودکان بی هویت نیز مانند سایر کودکان حق زندگی دارند و باید از تمام امکانات بهره مند شوند.
تولد ماهانه 100 کودک بی هویت در تهران
بنابر آمار منتشر شده امروزه شاهد تولد ماهانه 100 کودک بی هویت در بیمارستان های تهران هستیم هر چند این آمار در شهرهای بسیاری بالاتر از این عدد است بنابراین این مهم خود می تواند نشان از اهمیت رسیدگی و توجه به کودکان بی هویت را داشته باشد.
قوانین ایرانی به نفع مردان خارجی
با نگاهی گذرا بر قوانین موجود در کشور در رابطه با کودکان بی هویت می توان به این مهم دست یافت که متاسفانه قوانین کشور بیشتر به نفع مردان خارجی است که این مهم نیز می تواند برای کودکان بی هویت مشکل ساز باشد.باید در نظر داشت که برخی از مردان خارجی تنها از روی هوس در ایران ازدواج کرده اند و بعد به کشور خود بازگشته اند و شاید دیگر هیچ وقت به کشور نیز بازنگردند و متاسفانه بسیاری از آنها حتی از خود آدرس و یا نشانه ای نیز برجای نگذاشته اند که این خود می تواند به تباهی آینده کودک بیانجامد هرچند برخی از بهارستان نشینان بر این باور هستند که این دسته از کودکان تنها شناسامه ندارند و در مقابل از تمام امکانات بهره مند هستند اما این در حالی است که گویا هنوز بسیاری از کودکان بی هویت تنها به دلیل نداشتن شناسنامه نمی توانند از امکانات لازم استفاده کنند.در پایان باید خاطر نشان کرد که تنها گناه کودکان بی هویت ازدواج مادرشان با یک مرد خارجی است که این کودکان بیهویت نه تنها فاقد شناسنامه هستند بلکه از یارانه و بسیاری امکانات دیگر نیز محروم هستند و حتی در پاره ای از موارد اقامت آنها در ایران جرم محسوب میشود و به دلیل این موضوع مجازات میشوند که این خود تنها یکی از مشکلات کودکان بی شناسنامه است.
منبع: آرمان/الهام صمدزاده