نقش نظام آموزشی و تربیتی در ایجاد آسیب‌های اجتماعی

دیدارنیوز - سردار طلایی در برنامه نسل امروز که با موضوع نگاهی به ناهنجاری‌های اجتماعی (بررسی معضلات خیابانی همچون نزاع، فحاشی و مزاحمت نوامیس)  با حضور پیمان شیخ زاده‌نیری-کارشناس حقوقی و سردار عباسعلی محمدیان- رئیس اسبق پلیس آگاهی به روی آنتن رفت، با اشاره به ناهنجاری‌های امروز جامعه گفت: به نظر می‌رسد ناهنجاری‌های امروز در جامعه نسبت به زمان‌های گذشته به لحاظ شکلی و ماهوی تغییرات زیادی کرده است.

وی ادامه داد: وقتی درباره ناهنجاری‌های اجتماعی صحبت می‌کنیم باید سه سطح از ناهنجاری‌ها و آسیب‌ها را در جامعه در نظر بگیریم که شامل آسیب‌های اجتماعی، انحرافات اجتماعی و آشفتگی‌های اجتماعی می‌شود. آسیب‌های اجتماعی به نظام آموزشی و تربیتی در جامعه باز می‌گردد؛ اگر این نظام کارش را به خوبی انجام دهد کمتر در این حوزه دچار مشکل خواهیم شد اما اگر کار به درستی در این زمینه انجام نشود، بستری برای شکل‌گیری آسیب‌های بعدی فراهم می‌شود.

عضو سابق شورای شهر تهران افزود: در واقع انحرافات اجتماعی به نقش مدیریتی در جامعه بستگی دارد به این معنا که اگر نیازهای جامعه پاسخ داده نشود، بسترهای انحرافی در جامعه شکل می‌گیرد.

وی با تاکید بر اینکه آشفتگی‌های اجتماعی زمانی رخ می‌دهد که افراد از خطوط قرمز عبور کنند و حدی را قائل نباشند، یادآور شد: بخشی از ناهنجاری‌ها آشکار و بخشی دیگر پنهان هستند و در مواردی آسیب‌های فردی و یا آسیب‌های اجتماعی مشاهده می‌شوند که همه اینها با یکدیگر ارتباط دارند.

فرمانده اسبق انتظامی تهران بیان کرد: اگر به آسیب‌های فردی توجه نکنیم در جامعه دچار آسیب‌های اجتماعی می‌شویم و اگر آسیب‌های پنهان را نادیده بگیریم، آشکار تبدیل خواهند شد.

سردار طلایی ادامه داد: به نظر باید ناهنجاری‌های پنهان را خوب ببینیم، بشناسیم و راهکارهای حل آن را به دست آوریم؛ ناهنجاری‌های فردی را باید بپذیریم و با پیدا کردن راهکار از سرازیر شدن آن به جامعه جلوگیری کنیم.

عضو سابق شورای شهر تهران اظهار کرد: ستاد مبارزه با مواد مخدر و دستگاه‌های متعددی عضو این ستاد هستند و وظیفه آن‌ها پیشگیری از اعتیاد در جامعه است اما خروجی آن را در جامعه مشاهده نمی‌کنیم.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه به نظر شما در برخورد با ناهنجاری‌های اجتماعی در جامعه باید از چه ابزاری استفاده شود؟ گفت: با فردی که مواد مخدر را از خارج از کشور وارد می‌کند و آن کسی که در پارک معتاد شده نباید برخورد یکسان داشت.

طلایی افزود: اگر می‌خواهیم در جامعه به بحث آسیب‌های اجتماعی بپردازیم باید به دسته‌بندی‌ها و سطح‌بندی‌ها توجه کنیم تا بتوانیم با نگاهی باز و آگاه در مسیر شناخت مسئله و ارائه راه حل به جای پاک کردن صورت مسئله اقدام کنیم.

فرمانده اسبق انتظامی تهران تصریح کرد: زمانی که در نیروی انتظامی فعالیت می‌کردم، به بخش واردکنندگان و توزیع‌کنندگان مواد مخدر متمرکز بودیم و آن به خودی خود در کاهش اعتیاد نیز اثرگذار بود.

شیخ زاده نیری حقوقدان که به عنوان مهمان نسل امروزی در این برنامه حضور داشت نیز در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه از منظر حقوقی و قانونی در برخورد با هنجاری‌های اجتماعی قانون وجود ندارد و یا نقصان قانون داریم؟ گفت: طبق گزارش پزشکی قانونی مراجعه به این نهاد در حوزه نزاع‌های خیابانی برای اطاله دادرسی زیاد است و همچنین با حجم زیادی از پرونده‌ها در قوه قضاییه مواجه هستیم از این رو زمان گرفتن حق و حقوق طولانی می‌شود و افراد راه دیگری را انتخاب می‌کنند و آن، حل کردن مشکلات در کف خیابان است.

وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه علت حل کردن مشکلات در کف خیابان ناشی از ندانستن عواقب آن است؟ تاکید کرد: در برخی موارد شاهد آن هستیم که افراد ثروتمندی در ماشین خود ابزاری مانند قمه و چوب دارند، اینها ناشی از خرده فرهنگ‌هاست، زیرا هر قومی در کشور ما دارای فرهنگ‌های متفاوتی هستند البته یکی از راهکارهای مهم این است که افراد از عواقب استفاده اینگونه وسایل با خبر شوند و نقش حکومت، دولت و رسانه ملی باید در این زمینه پررنگ شود.

این حقوقدان ادامه داد: می‌توان به عنوان یک راه حل، کتاب حقوق شهروندی را در مقطع متوسطه در نظر بگیریم، البته پیشگیری از وقوع جرم وظیفه قوه قضاییه است، اما آموزش و پرورش با یک کتاب ۵۰ صفحه‌ای با مضامین حقوق شهروندی و شناسایی عواقب ناهنجاری‌های خیابانی می‌تواند موثر واقع شود؛ رسانه ملی نیز باید مطالب آموزنده در این زمینه را به اشکال مختلف تولید و پخش کند.

سردار طلایی در ادامه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا در بخش ناهنجاری‌های اجتماعی و مزاحمت‌های خیابانی دچار رهاشدگی هستیم؟ بیان کرد: بیکاری یکی از دلایل افزایش این موضوع است چرا که اگر جوانان شغل داشتند و شرایط ازدواج برای آنها فراهم بود شاهد اینگونه معضلات نبودیم.

وی تصریح کرد: وقتی جوانان می‌بینند کسانی که در جامعه چالش‌آفرین هستند به راحتی و آزادانه در جامعه حضور دارند و البته منازعات بین مسئولان را مشاهده می‌کنند نباید انتظار داشت که در جامعه رفتار مطلوبی داشته باشند زیرا افراد، عملِ مسئولان را می‌بینند.

طلایی در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر اینکه، باید بین تخلف و هزینه‌ای که برای تخلف داده می‌شود تفاوت وجود داشته باشد، گفت: اکثراً در برخورد با آسیب‌ها، آشوب‌ها و.... نسبت مناسبی بین تخلف و هزینه آن وجود ندارد. وقتی هزینه جرایم رانندگی مقداری افزایش پیدا کرد و تعداد دوربین‌ها نیز بیشتر شد، تخلفات این بخش کاهش پیدا می‌کند.

عضو سابق شورای شهر تهران اظهار کرد: در جامعه‌ای که روبه جلو است باید طبق ساز و کار روز با آن برخورد شود؛ اگر امروز پلیس کشور بودم با هماهنگی دستگاه قضا فردی را که با بوق زدن برای ناموس مردم مزاحمت ایجاد می‌کرد، به مدت سه ماه ماشین او را توقیف می‌کردم. درست است فرد دچار مشکلات مالی و اجتماعی است اما دلیل نمی‌شود در جامعه مشکل آفرین باشد.

وی ادامه داد: جامعه ما امروز عصبی است و اگر مدیریت جامعه برای کاهش این عصبیت اقدام نکند روز به روز شاهد پیامدهای بیشتری خواهیم بود.

شیخ زاده‌نیری نیز درباره قانون مزاحمت‌های خیابانی گفت: در بخش مزاحمت‌های خیابانی به قربانی‌ها آموزش صحیحی داده نشده است و پشتیبانی سریع، صریح و قانونی وجود ندارد و به نظر بنده قانون در این زمینه ضعیف است.

این حقوقدان افزود: مزاحمت‌های خیابانی برای ما که در کشوری اسلامی زندگی می‌کنیم قبح دارد ولی کشورهای غربی با وجودی که آزادی نامحدودی دارند اما در مزاحمت‌های خیابانی بسیار جدی هستند.

وی تصریح کرد: اگر یک ماشین مقابل دختری در غرب بایستد و آن دختر با پلیس تماس بگیرد، کار راننده ماشین، در حکم آدمربایی است و باید ثابت کند آدم‌ربا نیست زیرا آنها معتقدند شاید قصد دزدیدن او را داشته است.

سردار طلایی نیز گفت: امروز فاصله‌ای بین خانواده و فرزندان وجود دارد؛ باید بپذیریم که اگر فرزندان از خانه گریزان هستند علت آن این است که در خانه احساس آرامش و آسایش ندارند از این رو والدین باید به عنوان راه حل هفته‌ای یک روز و حتی یک ساعت برای فرزندان خود وقت بگذارند و با آنها گفتگو کنند.

وی با بیان اینکه وقتی تمام سرگرمی خانواده به گوشی، روزنامه و آشپزخانه منتهی می‌شود قطعاً فرزندی به جامعه وارد می‌شود که هنجارشکنی خواهد داشت، افزود: زمانی می‌توانیم از نوجوانان انتظار داشته باشیم هنجارها را رعایت کنند که در یک خانواده آموزش دیده باشند.

فرمانده اسبق انتظامی تهران تاکید کرد: باید به موضوعات، ریشه‌ای‌تر نگاه کنیم و نگوییم دولت چه کاری کرده است بلکه باید خودمان حقوق یکدیگر را رعایت کنیم؛ باید بدانیم که جامعه برای همه ماست و نباید به یکدیگر دروغ بگوییم و نگاه منفی داشته باشیم.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه از نظر شما وظیفه دولت و حکومت در این زمینه چیست؟ بیان کرد: مسئولان باید با مردم صادقانه صحبت کنند و واقعیت‌ها را به مردم بگویند، البته خطوط قرمزی مانند امنیت ملی وجود دارد اما نباید آمار بیکاری را تغییر دهیم و اعلام کنیم بیکاری کم شده است و با وجود اینکه تورم کمر مردم را خم کرده بگوییم تورم کاهش پیدا کرده است، این حرف‌ها فقط مردم را بی‌اعتماد می‌کند.

سردار طلایی افزود: دولتمردان ما باید واقعیت وضع موجود جامعه را به مردم بگویند و باید بابت تمام خطاها و اتفاقاتی که رخ داده از مردم عذر خواهی و بعد قانون را اعمال کنند، زیرا مردم از باند بازی خسته شده‌اند.

عضو سابق شورای شهر تهران گفت: مردم باید با نگاه کردن به کارگزاران و مدیران آرامش بگیرند و به آینده امید پیدا کنند البته این را باید نه در حرف و شعار بلکه در عمل مسئولان ببینند، در این صورت بخش قابل توجهی از آسیب‌هایی که وجود دارد از این طریق قابل حل خواهد بود.

شیخ زاده نیری حقوق دان در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر اینکه جهل به قانون رافع مسئولیت نیست، تصریح کرد: قانون پس از تصویب ابلاغ می‌شود در این صورت همگان از آن اطلاع پیدا می‌کنند و این نمی‌تواند سلب مسئولیت کند. وقتی فردی در مقابل قاضی قرار دارد و مجرم شناخته شده برای او حکم صادر می‌شود اما نهادهایی برای تعلیق و تعویق مجازات وجود دارند که قاضی می‌تواند با توجه به شخصیت مجرم و پیشینه کیفری‌اش تخفیف‌هایی را برای آن جوان و نوجوان مجرم در نظر بگیرد.

این حقوقدان با بیان اینکه اکثر کسانی که در سطح خیابان باعث درگیری و مزاحمت می‌شوند، سابقه دار هستند، گفت: در اینجا متوجه می‌شویم که قانون نتوانسته مشکل را برطرف کند و نقص قانونی آشکار می‌شود.

وی اظهار کرد: یکی از راهکارها در این زمینه، جلوگیری از مهاجرت‌های بی‌رویه توسط دولت از شهرهای کوچک و روستاها به شهرهای بزرگ و پایتخت است. دولت می‌تواند با بسته‌های تشویقی و… از حجم زیاد مهاجرت‌ها جلوگیری کند البته کار دشواری است اما نشدنی نیست. رسانه ملی نیز می‌تواند با تولید برنامه و محتوا متناسب با شرایط اجتماعی همگام شود.

سردار طلایی دربخش پایانی سخنان خود، تصریح کرد: والدین باید با فرزندان خود صحبت کنند و نه برخورد متعصبانه داشته باشند و نه اینکه فرزند خودشان را رها کنند.

سردار محمدیان فرمانده اسبق آگاهی نیز که به عنوان میهمان نسل دیروزی در برنامه حضور داشت با بیان اینکه سعی کردم در هر مجموعه‌ای که حضور داشتم، آن مجموعه را مقتدر نگه دارم و اقدامات مقتدرانه‌ای در چارچوب قوانین انجام دهم، در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه علت ایجاد درگیری پس از پیچیدن دو ماشین جلوی یکدیگر چیست؟ تاکید کرد: گاهی اوقات حتی اینگونه مسائل کوچک منجر به قتل نیز شده است. متاسفانه مصادیق زیادی در این زمینه وجود دارد.

سردار محمدیان ادامه داد: مردم ایران در دنیا به تعارفی بودن معروف هستند اما در بحث رانندگی و پارک کردن خودرو و … حاضر نیستیم کوتاه بیاییم.

فرمانده اسبق آگاهی درباره علت این موضوع گفت: فرد ممکن است در شرایط خاصی قرار داشته و یا با مشکل اقتصادی روبرو بوده و در طول مسیر ترافیک و آلودگی هوا او را اذیت کرده باشد و موارد دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند علت بروز اینگونه رفتارها باشد.

سردار محمدیان درباره بوق زدن برای بانوان در خیابان‌ها تاکید کرد: برای رفع این موضوع و موضوعات دیگر چهار گروه نقش موثر دارند، خانواده، همسالان، همکلاسان و نظام آموزشی کشور، برای هر کدام از این موضوعات قوانینی وجود دارد و برای اکثر مزاحمت‌ها مجازات تعیین شده است.

وی تصریح کرد: باید محرومیت‌های اجتماعی و کاری در نظر گرفته شود به طوری که اگر کسی مرتکب جرمی شد باید چندین ساعت در کلاس آموزشی حضور داشته باشد و برخی از کارهای اجباری را انجام دهد.

سردار محمدیان اظهار کرد: نقش مذهب جایگاه والایی دارد، زیرا با مطالعه متوجه می‌شویم کسانی که مرتکب ناهنجاری اجتماعی شده‌اند با مسجد و نماز سر و کار ندارند، زیرا کسانی که انسان‌های مومنی هستند حرف رکیک از زبانشان خارج نمی‌شود و مشکلی را که با حرف زدن می‌توانند حل کنند، درگیری برای آن ایجاد نمی‌کنند.

وی درباره نقش مهربانانه پلیس گفت: هرچه سرفصل‌های جرم بیشتر باشد سطح تماس و اصطکاک پلیس با مردم بیشتر می‌شود، از این رو بعضاً باعث می‌شود اقتدار پلیس شکسته شود.

سردار محمدیان خطاب به نسل امروزی‌ها تاکید کرد: بر خلاف برخی دیدگاه‌ها مبنی بر اینکه بچه‌های دهه ۷۰ و ۸۰ خوب نیستند و پرخاشگرند باید بگویم در عمل تعداد خوب‌ها در این دهه‌ها زیاد است.

وی در ادامه با بیان اینکه در مکان‌ها و موضوعات مختلف از جمله اردوهای جهادی حضور آنها کاملاً مشهود است، افزود: جوانانی هم که راه درست را انتخاب نکردند باید سرنوشت قبلی‌ها را ببینند تا متوجه شوند آن کسانی که بخش زیادی از عمرشان را در راه‌های خلاف و اشتباه گذراندند، به کجا رسیدند، قطعاً همه آنها نادم و پشیمان هستند.