عمرالبشیر از ۳۰ سال قبل تا دیروز رییس جمهور سودان بود. پس از جدایی سودان جنوبی از پیکره سودان در سال ۲۰۱۱، بزرگترین چالش دولت سودان اعتراضات مردم در ماه‌های اخیر بود، اعتراضات در سودان با هدف کناره‌گیری عمر البشیر رئیس جمهوری این کشور از اواسط دسامبر (اواخر آذر ۹۷) شروع شده بود که سر انجام با دخالت ارتش منجر به سقوط دیکتاتور خارطوم، «عمرحسن احمد البشیر» شد.
دیدارنیوز ـ اسفندیار عبدالهی: سرنوشت محتوم دیکتاتور‌های آسیا و آفریقا یکی یکی به سراغشان می‌آید، دیر و زود دارد ولی سوخت و سوز ندارد. صدام حسین، بن علی، مبارک، معمرقذافی و حالا عمرالبشیر. هرکدام از این افراد فقط یک نام خشک وخالی نبودند بلکه چهره‌هایی بودند که گاهی در کشورهایشان مورد پرستش قرار می‌گرفتند. البشیر که از طریق ارتش به قدرت رسید توسط همان ارتش سقوط کرد، مانند دیگر همکارانش در شمال آفریقا؛ به هر روی «البشیر هم رفت!»
سودان با نام رسمی جمهوری سودان کشوری است در شمال شرقی آفریقا و پایتخت آن خارطوم است. نام این کشور از عبارت عربی «بلاد السودان» گرفته شده‌است که به معنی «سرزمین سیاهان» است. کشور سودان در سال ۱۹۵۶ استقلال خود را از انگلیس به دست آورد. به استثنای یک دوره ۱۰ ساله بین سال‌های ۱۹۷۲ و ۱۹۸۳ میلادی، کشور سودان از زمان کسب استقلال دستخوش ناآرامی سیاسی و جنگ داخلی بوده‌است، مردم این کشور مسلمان‌اند. سودان تا قبل از سال ۲۰۱۱ پهناورترین کشور آفریقا و جهان عرب بود، در این سال سودان جنوبی استقلال خود را به دست آورد و حدودا یک سوم وسعت، جمعیت و ظرفیت اقتصادی از سودان جدا و تحت نام سودان جنوبی شناسایی شد، این کشور یکی از فاسدترین کشور‌های جهان از نظر شاخص اداری و اقتصادی است. این کشور بر پایه شاخص گرسنگی جهانی نیز پنجمین کشور جهان از نظر گستردگی گرسنگی در میان اهالی است.
سودان یا سرزمین سیاهان را بیشتر با عمرالبشیر می شناسند و تا امروز نام بردن از هرکدام تداعی کننده دیگری بود. به همین دلیل به نظر می رسد هرگاه از سودان سخنی به می آید پای البشیر وسط داستان است.
«عمرحسن احمد البشیر» که بود؟
او تا دیروز رئیس‌جمهور سودان و رئیس حزب کنگره سودان بود. عمرالبشیر در سال ۱۹۸۹ در زمانی که یک سرهنگ ارتش سودان بود رهبری کودتای بدون خونریزی را برعهده گرفت و موفق به برکناری «صادق المهدی» نخست وزیر منتخب وقت شد و به قدرت رسید. او در سال ۲۰۰۴ با امضای موافقت نامه‌ای به جنگ داخلی بین جنوب و شمال سودان پایان داد.
وی به اتهام ارتکاب جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت در «دارفور»، تحت تعقیب بین‌المللی قرار دارد. عمرالبشیر در روستایی کوچک «هوش بناگا» در ۱۹۴۴ به دنیا آمد و در جوانی به ارتش سودان پیوست و به مدرسه‌ای نظامی در قاهره رفت. او سریعاً مدارج ترقی در ارتش را طی کرد و از سربازان چترباز شد. بعد‌ها و در جریان جنگ با اسرائیل در ۱۹۷۳ به ارتش مصر پیوست. پس از بازگشت به سودان به یکی از مقامات ارتشی در نیمهٔ جنوبی کشور منصوب شد و مسئول عملیات نظامی علیه ارتش آزادی بخش خلق سودان شد. او که تا دههٔ ۱۹۸۰ به ژنرالی رسیده بود، در سال ۱۹۸۹ با حمایت جبهه قومی اسلامی به رهبری دکتر حسن ترابی کودتایی نظامی تدارک دید و نخست وزیر منتخب وقت، صادق المهدی را سرنگون کرد. البشیر بلافاصله تمام احزاب سیاسی را ممنوع، نشریات را تعطیل و مجلس را تعطیل اعلام کرد. او سپس خود را به عنوان رئیس «شورای رهبری انقلاب نجات ملی» منصوب کرد. این شورا نهادی بود که او تأسیس کرده بود و این شورا تمام قدرت قانون‌گذاری و اجرایی در سراسر کشور را در اختیار داشت. او سمت‌های ریاست جمهوری، نخست وزیری، فرماندهٔ نیرو‌های مسلح و وزارت دفاع سودان را شخصاً در اختیار گرفت. البشیر سپس خود را با حسن الترابی رهبر جبههٔ اسلامی ملی متحد کرد و شروع به برنامه‌ای کرد که طبق آن شمال سودان را به دولتی شدیداً اسلامی بدل کند. او قانون شریعه را اجباری کرد و در ۱۹۹۱ قانون جنایی جدیدی در شمال سودان اعلام شد که به پلیس قدرت بیش‌تری می‌داد. در ۱۶ اکتبر ۱۹۹۳ البشیر پس از انحلال شورای فرمان انقلابی برای رهایی ملی به عنوان رئیس‌جمهور کشور منصوب شد و قدرتش را افزایش داد.
رابطه عمرالبشیر با جمهوری اسلامی ایران
عمرالبشیر دارای روابط گسترده‌ای با جمهوری اسلامی ایران بود. وی در اردیبهشت ۱۳۸۵ به ایران سفر کرد و با رهبری نظام و محمود احمدی‌نژاد دیدار داشت. عمرالبشیر در طول سی سال گذشته بارها از رهبر فقید انقلاب و مقام معظم رهبری تعریف و تمجید کرده بود. رابطه البشیر با مقامات جمهوری اسلامی در سطحی بود که پس از صدور حکم جلب وی از سوی دیوان بین‌المللی کیفری، ایران در بالاترین سطح به دفاع از وی پرداخت. پس از صدور این حکم، علی لاریجانی که در «کنفرانس بین‌المللی حمایت از فلسطین» در تهران حضور داشت به همراه هیاتی جهت حمایت از عمر البشیر عازم سودان شد.
عمر البشیر در شهریور سال ۱۳۹۱ در شانزدهمین اجلاس عدم تعهد تهران شرکت کرد و در سال ۹۲ نیز قصد حضور در مراسم تحلیف حسن روحانی را داشت اما عربستان به هواپیمای البشیر اجازه نداد در مسیر پرواز به ایران از حریم هوایی عربستان عبور کند.
اما این دوستی البشیر و ایران از پنج سال قبل دچار دگرگونی شد. این دو کشور نزدیک به سه دهه رابطه دیپلماتیک، اقتصادی و نظامی داشتند. سودان به دلیل مشکلات، صف بندی‌ها و جنگ‌هایی که در منطقه خاورمیانه پیش آمد و تحت فشار اتحادیه عرب، روابط خود با ایران را قطع کرد و سیاست جدیدی در پیش گرفت.
سودان در مارس ۲۰۱۵ ساعاتی قبل از پیوستن به عملیات عربستان سعودی در یمن، تصمیم به اخراج کلیه ایرانیان از سودان گرفت. رئیس‌جمهور سودان گفت که پیوستن به ائتلاف عربی در محاسبه اقتصادی بسیار به نفع اقتصاد شکننده سودان بوده و از پیوستن جامعه سودان به داعش جلوگیری می‌کند و برای امنیت منطقه بسیار ضروری است.
پایان سودان عمرالبشیر
نظام عمرحسن البشیر پنجشنبه ۲۲ فروردین ۹۸ پس چند ماه اعتراض، تجمع و بگیر و ببند سرانجام سقوط کرد و ارتش کنترل کشور را در دست گرفت. این واقعه در حالی اتفاق افتاد که رئیس جمهوری سودان در ماه فوریه در کشور، وضعیت اضطراری اعلام کرده بود و در پی آن بسیاری از بازداشت‌شدگان این اعتراضات در دادگاه‌های اضطراری محاکمه شدند. در روز سه‌شنبه ۲۰ فروردین نیرو‌های امنیتی به روی معترضانی که در مقابل وزارت کشور در خارطوم تجمع کرده بودند، آتش گشودند.
بارها اتفاق افتاده است که گشودن آتش به سوی شهروندان معترض پایان هر حکومتی را رقم می‌زند. کاری که عمر البشیر کرد همانی بود که انتظار می‌رفت و سرنوشت او هم آن شد که شد. اما موضوع مهم و قابل توجه در این جابجایی قدرت در سودان، پیشتازی زنان آن کشور در اعتراضات و تظاهرات بود که موجب توجه و رصد کارشناسان بین المللی و رسانه‌ها شد. در این میان یک چهره سیاسی جوان نیز مطرح شد و در صدر خبر‌های بین المللی قرار گرفت.
به گزارش یورونیوز طی روز‌های اخیر، تصاویر یک زن سودانی که در تظاهرات اعتراضی روز هشتم آوریل در خارطوم در میان جمعی از زنان و مردان معترض روی سقف یک خودرو ایستاده و آواز گروه موسیقی الثوره (انقلاب) را می‌خواند، مورد استقبال کاربران شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت. نام این زن «الا صالح» است، اما کاربران شبکه‌های اجتماعی سودان به او لقب «کنداکه» داده‌اند که به زبان باستانی سودان به ملکه یا زنان خاندان سلطنتی گفته می‌شود.
نقش زنان و فعالان حقوق زن در تظاهرات‌های اعتراضی ماه‌های اخیر بسیار پررنگ بوده است. ماه گذشته میلادی با وجود دستور رئیس جمهوری سودان جهت آزادی زنان بازداشت شده در این اعتراضات، ۹نفر از این زنان در دادگاه‌های اضطراری به یک ماه زندان و ۲۰ ضربه شلاق محکوم شدند.
عمرالبشیر از ۳۰ سال قبل تا دیروز رییس جمهور سودان بود. پس از جدایی سودان جنوبی از پیکره سودان در سال ۲۰۱۱، بزرگترین چالش دولت سودان اعتراضات مردم در ماه‌های اخیر بود، اعتراضات در سودان با هدف کناره‌گیری عمر البشیر رئیس جمهوری این کشور از اواسط دسامبر (اواخر آذر ۹۷) شروع شده بود که سر انجام با دخالت ارتش منجر سقوط دیکتاتور خارطوم، «عمرحسن احمد البشیر» شد.مردم سودان اعم از زن و مرد اعتراض کردند و به هدفی که همانا برکناری البشیر بود رسیدند، ولی آیا به هدف اصلی‌تر که گفته می‌شود دموکراسی و آزادی است هم می‌رسند؟
نامعلوم است، نظام عمرالبشیر اکنون در دست نظامیان است و حکومت کودتا حاکم است. در کشور‌هایی از جنس سودان، مصر و کشور‌هایی که رهبران مادام العمر دارند، بعد از برکناری آن رهبر و سقوط نظام حاکم، تضمینی وجود ندارد که نظام بعدی چه شکل، ترکیب و قالبی پیدا می‌کند و سرنوشت سودان نیز نمی‌تواند از این قاعده بی قاعده به دور باشد. باید منتظر ماند و دید که سودان به کدامین سو می‌رود. در مسیر مصر، لیبی قرار می‌گیرد یا راه جدیدی می‌یابد.
