بهشت حیات وحش در ۲ قدمی تهران

دیدارنیوز- سرپرست اداره محیط زیست فیروزکوه ضمن اعلام ظرفیت‌های متعدد محیط زیست این شهرستان برای مسافران نوروزی به خبرنگار مهر گفت: شهرستان فیروزکوه از شمال به گردنه گدوک و دیواره البرز و اراضی شهرستان آمل و بابل و سواد کوه متصل است و ازجنوب به اراضی شهرستان گرمسار و گردنه امامزاده عبدالله و از غرب به گردنه انگمار و مراتع شهرستان دماوند و آمل یعنی همان روستای لاسم پلور و از سمت شرق به مراتع استان سمنان متصل می‌شود. فیروزکوه در فاصله ۱۱۵ کیلومتری تا ۱۲۵ کیلومتری شمال شرقی شهر تهران قرار دارد و وسعت آن حدود ۲ هزار و ۳۰۰ کیلومتر مربع است.

فرشاد فیروزنیا تأکید کرد: شهرستان فیروزکوه از لحاظ جغرافیایی منطقه‌ای کوهستانی است که دارای آب و هوای نیمه مرطوب تا آلپی با زمستان‌های طولانی و خیلی سرد است که از این لحاظ از سردترین نقاط کشور محسوب می‌شود. این شهرستان در تابستان دارای آب و هوای معتدل است اما منتهی الیه جنوبی شهرستان دارای آب و هوای گرم و خشک است که سمت همان روستای محمود آباد است که انارش در کشور و حتی سطح جهانی معروف است و در نهایت به شهرستان گرمسار منتهی می‌شود.

وی درباره منطقه ارجمند فیروزکوه گفت: بخش ارجمند که یکی از مناطق بکر و دست نخورده است، از نظر پوشش گیاهی بسیار قابل توجه است. البته ارجمند از نظر مدیریت محیط زیست یک منطقه آزاد است البته منطقه آزاد به این معنا که هر کس بتواند شکار و تخلف کند نیست.

سرپرست اداره محیط زیست فیروزکوه درباره مناطق چهارگانه تحت مدیریت محیط زیست توضیح داد: مناطق چهارگانه عبارتند از پارک ملی، اثر طبیعی ملی، پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده و وقتی می‌گوئیم یک منطقه آزاد است یعنی شامل این مناطق چهارگانه نیست.

فیروزنیا تأکید کرد: بخش ارجمند منطقه‌ای است که از نظر تنوع گیاهی و به طور کلی تنوع زیستی بسیار غنی است. دارای آبشخور فراوانی است و از نظر کریدور به دلیل اینکه با مازندران هم مرز هستیم می‌تواند یک کریدور تنوع زیستی بسیار ایده آل برای گدار حیات وحش ما به منطقه مازندران و برعکس باشد. از نظر درجه، مراتع درجه یک و نهایتاً درجه دو داریم در این منطقه مرتع درجه سه نداریم. از نظر تنوع گونه‌های جانوری، زیستگاه گونه پلنگ ایرانی است که از گونه‌های گربه‌سانان بزرگ‌جثه است و از گونه پلنگ حداقل می‌توانیم بگوییم ۳۰ قلاده در کل شهرستان داریم و تا ۴۰ پلنگ هم برآورد شده است. این گمانه‌زنی بر اساس مستندات واقعی بوده و از طرف محیط بانان ما مشاهده شده یا افرادی که مشاهده کردند افراد مطمئن و قابل توجهی بودند که حرفشان سندیت برای ما داشته است.

وی ادامه داد: خرس قهوه‌ای هم در منطقه هست اما از گونه‌های منطقه بخش ارجمند یا خود شهرستان فیروزکوه نیست بلکه از گونه‌های مهاجر هستند که در حقیقت زیستگاهشان همان جنگل‌های مازندران و مرز مشترک فیروزکوه و سوادکوه و بابل و آمل است و در فصل بهار چون زنبورداران اکثراً زنبورهایشان را به سمت فیروزکوه انتقال می‌دهند و در مراتع فیروزکوه استقرار می‌دهند در منطقه دیده می‌شود.

سرپرست اداره محیط زیست فیروزکوه با اشاره به اینکه استقرار زنبورداران در ارتفاعات زیر ۲۸۰۰ متر مجاز و بالای ۲۸۰۰ متر ممنوع است توضیح داد: دلیلش این است که ممکن است در شکارگاه‌ها تخلفاتی مرتکب می‌شوند. به هر صورت زیستگاه خرس قهوه‌ای مازندران است ولی در فصل تابستان و حتی تا آخر پاییز هم که زنبورداران در فیروزکوه هستند چون این خرس علاقه خاصی به عسل زنبور دارد به منطقه می‌آید و دستبرد می‌زند و خسارت به زنبورداران وارد می‌کند. ولی گونه پلنگ ایرانی گونه بومی شهرستان است و گونه حائز اهمیت و قابل توجه است.

فیروزنیا درباره چهارپایان علفخوار منطقه نیز گفت: کل و بز را در منطقه ارجمند و کل شهرستان داریم. قوچ و میش را داریم و اکثر قوچ و میشی که هست از نژاد قوچ البرز مرکزی هست ولی هیبرید هم داریم که آمیزش و ترکیبی از قوچ البرز مرکزی و قوچ اوریال هستند و در کاوه ده بیشتر این نژاد قوچ هیبرید را داریم.

وی با یادآوری که بسیاری از مردم تهران تنگه‌واشی را به خوبی می‌شناسند و آن را به عنوان یک منطقه گردشگری می‌بینند گفت: منطقه اثر طبیعی ملی تنگه واشی به عنوان یکی از مناطق چهار گانه سازمان حفاظت محیط زیست است که به عنوان یکی از روستاهای مهم هدف گردشگری و منطقه نمونه گردشگری شهرستان محسوب می‌شود جزو مناطق ۴ گانه محیط زیست هم هست و مساحتی که به عنوان اثر طبیعی ملی مد نظر است ۳ هزار و ۶۵۰ هکتار است. در این محدوده و منطقه اثر طبیعی ملی تنگه واشی به عنوان منطقه نمونه گردشگری گونه پلنگ را داریم. قوچ و میش و کل و بز را داریم و یکی از بهترین شکارگاه‌های قدیم در زمان فتحعلی شاه قاجار بوده که کتیبه‌هایی که گردشگران مشاهده می‌کنند بیانگر یکی از زیستگاه‌های نمونه منطقه بوده که متأسفانه به مرور زمان بر اثر شکار بی رویه و توجه نکردن به این موضوع آن شرایط را از دست داده و از نظر بحث زیستگاه متأسفانه دارای شرایط خوبی نیست.

سرپرست اداره فیروزکوه تأکید کرد: این منطقه به عنوان اثر طبیعی ملی از سال ۸۹ پیشنهاد شده و در سال ۹۰ مصوب هیئت دولت شده و در شورای عالی محیط زیست به عنوان اثر ملی به ثبت رسیده و در خصوص اثر ملی طرح جامع محیط زیست تهیه و تدوین شده از طرف سازمان حفاظت محیط زیست که برای مدیریت ایده آل این محدوده همان ۳ هزار و ۶۵۰ هکتار در نظر گرفته شده است.

فیروزنیا افزود: چالش اصلی در منطقه بحث ورود جمعیت است. آن چیزی که ما از لحاظ محیط زیست باید به آن خیلی اهمیت بدهیم این است که تعداد گردشگری که وارد این منطقه می‌شود متأسفانه آن طور که باید و شاید مدیریت نشده و جمعیت بیش از ظرفیت و برد اکولوژیک وارد منطقه می‌شوند و جمعیت بیش از حد که وارد منطقه می‌شوند به مرور زمان هم بر روی آن آثار تاریخی که آنجا هست اثرات مخربی دارد و هم می‌تواند به پوشش گیاهی منطقه آسیب جدی وارد بکند و هم اینکه گونه‌های جانوری را در مخاطره قرار بدهد.

وی یادآور شد: خوشبختانه در سال ۹۷ با لطف و عنایت ویژه سازمان حفاظت محیط زیست به خصوص اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران اعتبار ۲۰۰ میلیون تومانی برای احداث محیط‌بانی اثر طبیعی ملی تنگه واشی لحاظ شده و اعتبار تخصیص داده شده و خوشبختانه پاسگاه محیط بانی را احداث کردیم.

سرپرست اداره محیط زیست فیروزکوه گفت: این پاسگاه به دلیل استقرار مستمر محیط بان ها و یگان حفاظتمان می‌تواند نقش مهمی در حفاظت تنگه واشی داشته باشد. در آن منطقه موضوع مهمی را که گردشگران و مسافرهای عزیز باید رعایت کنند بحث مدیریت بحث پسماند است. زباله‌هایی که با خود می‌آورند و در منطقه پخش می‌شود می‌تواند اثرات بسیار مخربی بر محیط زیست منطقه داشته باشد و همچنین موجب آلودگی آب رودخانه واشی می‌شود که از آبشار می‌آید.

فیروزنیا درباره منطقه کاوه‌ده نیز گفت: منطقه کاوه ده از سال ۱۳۷۰ از طرف سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان منطقه شکار ممنوع معرفی شد. پس از طرحی که در این خصوص تهیه و تنظیم شده بود هر ۵ سال باید به عنوان شکار ممنوع تمدید می‌شد اما متأسفانه ۲۷ سال از زمان ارتقای این منطقه به عنوان منطقه شکار ممنوع می‌گذرد و اگرچه با توجه به تنوع زیستی خوبی که داشته و جمعیت قابل توجه قوچ و میش و کل و بز باید خیلی زودتر از اینها این منطقه به عنوان یکی از مناطق چهارگانه ارتقا پیدا می‌کرد اما این اتفاق تا کنون نیافتاده است.

وی درباره تنوع زیستی منطقه کاوه‌ده توضیح گفت: جمعیت قابل توجه قوچ و میش و کل و بز داریم. به خصوص گونه پلنگ ایرانی را داریم که در این منطقه به نسبت جاهای دیگر بسیار بیشتر داریم و حتی در بهمن ماه امسال چهار پلنگ در یک جا در همان منطقه مشاهده شدند که جای خوشحالی دارد و اهمیت این موضوع را برای مسئولین باید بیشتر بکند که این منطقه هر چه زودتر به مناطق چهارگانه ارتقا پیدا کند تا بحث حفاظتش بهینه انجام شود. همچنین این منطقه حدود ۵ تا ۶ هزار رأس قوچ و میش دارد. گونه پلنگ هم تعدادش قابل توجه است و شاید بتوانیم بگوییم از آن ۴۰ پلنگ کل مناطق شهرستان، دو سومش در همین منطقه باشد.