دخترانی که قربانی فقر فرهنگی و مالی می‌شوند!

دیدارنیوزـ مرضیه حسینی: ترک تحصیل دختران در مقاطع ابتدایی و متوسطه، یکی از آسیب‌های جدی حوزه زنان و یکی از موانع عمده توسعه انسانی است. این پدیده که علل مختلفی دارد، بیشتر در استان‌های محروم کشور دیده می‌‌شود.

از تخته سیاه کلاس به لباس سفید عروسی

عباس سلطانیان (معاون آموزش دوره متوسطه دوم وزارت آموزش و پرورش) به آماری نگران کننده از دخترانی که وادار به ترک مدرسه می‌ شوند، اشاره کرده و گفته است: در سال تحصیلی ۹۶-۹۷ ، ۱۵۱ هزار و ۴۶ دختر ایرانی در هیچ مدرسه‌ای ثبت‌نام نکرده‌اند و هر سال، بیش از چهار درصد دختران دانش‌آموز نیز ترک تحصیل می‌‌کنند.

در استان‌های محروم و به‌ویژه در روستاها، درهم تنیدگی فقر فرهنگی و فقر مالی به شکل‌گیری پدیده ازدواج زودهنگام دختران انجامیده و بسیاری از آنها را از تحصیل محروم کرده است. در بافت فرهنگی این مناطق، ازدواج دختران کم سن و سال، هنجاری پذیرفته شده و بخشی از سنت‌های آنان است. در این خرده فرهنگ‌ها، باور بر این است که چون «دختر مال مردم است» بهتر است زودتر ازدواج کرده و مخارج خود را از دوش خانواده بردارد.

فرحناز مینایی پور مدیرکل امور زنان و خانواده وزارت‌ آموزش‌و‌پروش گفته است: پوشش تحصیلی دختران در دوره «متوسطه دوم» ۸۱ درصد است و ۱۹درصد آنان از این‌‌دوره به‌بعد، مدرسه را کنار می‌‌گذارند. فرض بی فایده بودن درس خواندن برای دختر و ضرورت ازدواج و تشکیل خانواده، عامل مهم ترک تحصیل دختران است.
 
ابراهیم محمدی، مدیرکل آموزش و پرورش آذربایجان غربی نیز در خصوص دختران محروم از تحصیل گفت: ۵۳ هزار و ۲۸۷ نفر بین ۶ تا ۱۶ سال، بازمانده از تحصیل در آذربایجان غربی شناسایی شده‌اند که سهم دختران در این آمار بیشتر است. وی افزود:  ۶۸۷۴ بازمانده از تحصیل که محل تولد و تحصیل شان در آذربایجان غربی است در سال‌های اخیر در مقطع ابتدایی شناسایی شده‌اند. این مقام مسئول، فقدان امکانات آموزشی و فقر خانواده‌ها در عدم توان برای فراهم کردن امکان تحصیل دخترانشان را دلیل اصلی این محرومیت دانست و گفت: برای جذب ۴۷۰ دانش آموز بازمانده از تحصیل در مقطع ابتدایی ۳۰۰۰ میلیون ریال، برای جذب هزار نفر در مقطع متوسطه اول ۱۲ میلیارد ریال و برای جذب ۱۱۰۰ نفر در مقطع متوسطه دوم ۱۶۵۰ میلیون ریال اعتبار لازم است. شهرهای سلماس، مهاباد، خوی، پیرانشهر و سردشت، بیشترین بازمانده از تحصیل در مقطع ابتدایی و خوی، سلماس و میاندوآب، بیشترین بازمانده از تحصیل در مقاطع تحصیلی متوسطه اول و دوم استان به ویژه در بین دختران را به خود اختصاص داده‌اند.

در روستاهای مناطق کهگیلویه و بویراحمد، ازدواج زودهنگام دختران در مقطع ابتدایی و سالهای اول متوسطه بسیاری از دختران را از ادامه تحصیل محروم کرده است. راضیه حسینی، معلمی‌ که سالها در روستاهای دهدشت به تدریس اشتغال داشته می‌‌گوید: تلاش من و همکارانم برای متقاعد کردن خانواده‌ها به ادامه تحصیل دخترانشان تقریبا بی‌فایده بوده است، ما بسیار تلاش می‌‌کنیم که با آموزش درست، استعدادهای درخشان در بین دختران را شناسایی کرده و به سمت آینده و کسب و کاری که مناسب آنهاست هدایت کنیم و همچنین به او بیاموزیم چطور می‌‌تواند به گونه‌ای متفاوت از مادرش زندگی کند اما وقتی که دانش‌آموز چهارم دبستان ما در وسط سال، یک شب و ناگهانی به عقد مردی که اغلب بسیار بزرگ تر از اوست در می‌‌آید، تلاش‌های ما بی ثمر است.
 
در روستاهای دورافتاده استان خوزستان هم بسیاری دختران از ادامه تحصیل پس از مقطع ابتدایی محرومند. معلمی‌ به این روستاهای دورافتاده نمی‌‌آید و برای این دخترها هم امکان ندارد که هر روز چندین کیلومتر برای رسیدن به یک مدرسه طی کنند، زیرا از این دختران به عنوان نیروی کار استفاده می شود و خانواده ها ترجیح می دهند دختر در خانه مانده و کار کند تا کیلومترها به همراه پسرها برای رفتن به مدرسه از خانه دورشود.

 

 

 

 

مهرماه سال گذشته، معاون رییس جمهوری در امور زنان و خانواده اعلام کرد که حدود ۷۵۰ میلیون نفر در دنیا بی‌سواد هستند که دوسوم آنان را زنان و دختران تشکیل می‌‌دهند. به گفته مولاوردی، براساس نتایج مرکز پژوهش‌های مجلس، سه میلیون و ۲۰۰ هزار کودک بازمانده از تحصیل در ایران وجود دارد که دختران از اصلی‌ترین گروه‌های بازمانده از تحصیل در ایران هستند.با استناد به «اطلس وضع زنان کشور»، وضع بی‌سوادی در میان زنان و دختران ایران نگران‌کننده و در ۴۰ شهر ایران، بحرانی است.
 

فقر موجود در خانواده و نداشتن تمکن مالی برای تامین هزینه تحصیل، مشارکت فرزندان در اقتصاد خانواده و بهره برداری از کودکان در کار، مشکلات فرهنگی، مهاجرت‌های فصلی و نداشتن شناسنامه، از دلایل دیگری است که کودکان را از مدرسه رفتن باز می‌‌دارد و همه این دلایل، تاثیر عمده خود را بر تحصیل دختران می‌ گذارند.

این آمار و اطلاعات نگران‌کننده در خصوص بازماندن دختران از تحصیل در حالی است که لایحه کودک همسری پس از تلاش های زیاد به فرجام نرسیده و هیچکس به ضرورت آموزش در در زمینه تحصیل دختران به ویژه در مناطق محروم اهمیتی نمی دهد. مسئولین، هر ساله تنها به دادن آمار و ارقام اکتفا کرده و ابراز امیدواری می‌کنند که که در آینده، طرحی اساسی برای حل این آسیب در نظر گرفته شود.