دیدارنیوز: هر اندازه که نشانههای مذاکره برای دستیابی به توافق میان ایران و امریکا نمایانتر میشود، تحرکات مخالفان داخلی و خارجی توافق و کاسبان تحریمها برای مانع تراشی در مسیر توافق احتمالی دامنههای افزونتری پیدا میکند. به همین دلیل است که بسیاری از تحلیلگران و فعالان سیاسی از جمله محمد صادق جوادیحصار خطاب به تصمیمسازان هشدار میدهند که مراقب مانعتراشیهای مخالفان توافق و کاسبان تحریمها باشند.
به نقل از اعتماد، مهمترین دشمن بیرونی هر نوع توافقی میان ایران و امریکا، بدون تردید اسراییل است که ایران قدرتمند و توسعه یافته را هرگز بر نمیتابد و با همه توان تلاش خواهد کرد، جلوی توافق و رفع تحریمها را بگیرد. به زعم اسراییل، ایران تحریم شده و منزوی با دامنه وسیع مشکلات و ناترازیهایش، حریف سادهتری برای رویارویی خواهد بود تا ایرانی که تحریمها را پشت سر گذاشته و در مسیر توسعه به سرعت میتازد. جدا از اسراییل، توافق ایران و امریکا در سطح داخلی نیز دشمنانی دارد. طیفهای رادیکال جریان راست، مهمترین دشمن سیاسی توافق هستند. جریاناتی که اساس هویت سیاسی خود را بر دشمنی با ایالات متحده تعریف کرده، بنابراین احساس میکند با توافق ایران و امریکا عملا هویت خود را از دست میدهد.
عجیبترین مانع پیش روی ایران در مسیر توافق، اما کاسبان تحریمها هستند. افراد و گروههایی که دهها و صدها میلیارد دلار از شرایط تحریمی سود بردهاند و با تکیه بر این ثروت نجومی، ابزارهای رسانهای، سیاسی، ارتباطی و... گستردهای ایجاد کردهاند. توافق با امریکا و رفع تحریمها به معنای پایان میلیاردها دلار سودی است که این افراد و گروهها از دور زدن تحریمها کسب کردهاند. با رفع تحریمها، ایران عملا دیگر دلیلی برای فروش نفت به صورت چراغ خاموش نخواهد داشت، بنابراین طومار کاسبان تحریم نیز به هم دوخته میشود. اعتماد به بهانه این موضوع سراغ جوادیحصار و صوفی ۲تن از فعالان سیاسی رفته تا درباره وضعیت گفتوگوهای اخیر ایران و امریکا و توافق احتمالی آینده بحث و تبادل نظر کند.
محمدصادق جوادیحصار: هم اروپا و هم آمریکا آمادگی گفتوگو با ایران را دارند
محمدصادق جوادیحصار، فعال سیاسی اصلاحطلب در گفتوگو با «اعتماد» درباره دریچه تازه مذاکراتی میان ایران و امریکا برای نیل به توافق میگوید: «شواهد و قرائن تحلیلی و فکتهای موجود نشان میدهد که اروپاییها و امریکاییها نتیجه مطلوب را از حمله نظامی به ایران نگرفتهاند. در جنگ ۱۲ روزه اگرچه ضربات سنگینی به ایران وارد شد، اما ایران هم ضربات قابل توجهی به طرف مقابل وارد ساخت. در واقع ایران، مقاومت کرد و آنگونه که غربیها توقع داشتند، تضعیف نشده و از پا در نیامده است. غربیها اگرچه فشارهایی سیاسی از جنس صدور قطعنامه در شورای حکام را مستدام داشتهاند، اما در عین حال به دنبال مذاکره هستند.»
جوادیحصار میگوید: «به نظرم ایران هم به این واقعیت وقوف دارد که به هر حال (در شرایط برابر) باید گفتوگو کرد؛ امتیاز داد، امتیاز گرفت و دستاورد خلق کرد. بنسلمان در این میان، تلاش دوسویهای انجام میدهد، چراکه میداند اگر ایران از انپیتی خارج و مراوداتش با سازمانهای مرتبط با انرژی هستهای جهانی قطع شود به سمت توسعه همه ظرفیتهای ممکن دفاعی و نظامی حرکت کند، زیاد است. با توجه به قراردادهایی که امریکا و سایر کشورهای غربی در حوزه نظامی و سرمایهگذاریهای اقتصادی عربستان در امریکا دارند، امنیت خاطر لازم برای توسعه تعاملات را نخواهند داشت. به ویژه اینکه بین ایران و امریکا تنش وجود داشته باشد و این تنش متوجه امریکا و پایگاههای امریکا در منطقه شود.»
او یادآور میشود: «بر این اساس هم اروپا و هم امریکا آمادگی گفتوگو با ایران را دارند اگر یک میانجی قدرتمند و موجه منطقهای میانداری کند. پیش از این قطر چنین وظیفهای را انجام میداد که متاسفانه با درگیریهایی که به وجود آمد و اتفاقاتی که در منطقه رخ داد، اسراییل به قطر تجاوز کرد و امریکا واکنش مناسبی نشان نداد. این روند کشورهای عربی منطقه را نگران ساخت که امریکا شریک راهبردی مناسبی نیست. بنسلمان برای ایجاد موازنه منطقهای پایدار، چارهای جز وساطت نخواهد داشت تا بالانس ایجاد کند. نقطه بالانس از نظر ایران یک تعریف و از نظر غربیها تعریف دیگری دارد. باید تلاش کرد این تعاریف به هم نزدیک شود.»
این فعال سیاسی اصلاحطلب با اشاره به اینکه امریکا اعلام کرده مطالبه غنیسازی صفر درصدی را دارد و ایران هم قویا آن را رد کرده، میگوید: «امروز همه امیدوارند با تلاش بنسلمان و سایر کشورها، دو طرف به گزینه برد-برد برسند. البته طبیعی است که ایران ادعای غرامت بر اثر حمله نظامی با مدیریت امریکا را از سازمان ملل پیگیری خواهد کرد. گمان میکنم ایران همواره از گفتوگوهای سازنده استقبال میکند. اما همانطور که کمال خرازی، رییس شورای راهبردی اعلام کرده، ایران شروطی را نخواهد پذیرفت که به تضعیف بنیه نظامی و تسلیحاتیاش بینجامد.»
جوادیحصار در پاسخ به این پرسش که دو طرف چگونه میتوانند در میان الگوهای موجود معادله غنیسازی را حل و فصل کنند؟ میگوید: «به نظرم پذیرش کف مطالبات برجامی که ۳.۷ درصد بود، نقطه مشترک توافق میتواند باشد. این میزان غنیسازی تسلیحاتی نیست و برای امور پزشکی و علمی و غیرنظامی کاربرد دارد. ایران برای اینکه حسن نیست خود را ثابت کند، میتواند بگوید برای مدت ۶ ماه تا یکسال غنیسازی بالای ۴ درصد انجام نمیدهد. آژانس هم میتواند مثل همیشه نظارت کند. امریکا و غربیها واقفند که ایران تقاضای ۲۰ درصد را برای رآکتور تهران مطرح کرد و غربیها پاسخ ندادند، بنابراین ایران چارهای جز غنیسازی ۲۰ درصدی نداشت.»
او با تاکید بر اینکه معادله مهم بعدی، تعیین تکلیف اورانیوم غنی شده ایران است، یادآور میشود: «چرخ که به حرکت در میآید، تولید ادامه خواهد داشت. ایران میتواند در ازای رفع تحریمها، نقشه برای فروش اورانیوم غنی شده طراحی کند. هر چند معتقدم ایران خلوص ۶۰ درصدی اورانیوم را در واقع نه برای کاربردیسازی، بلکه فشردهسازی تولیدات خود انجام داد. اگرچه اگر امریکا، ایران را مجبور سازد، چارهای جز ارتقای سطح توان هستهای خود نخواهد داشت.»
