دیدارنیوز: تصور کنید انباری ساده در شمال تهران تبدیل به طلایی‌ترین دارایی ممکن شده است این تصویر واقعی امروز بازار اجاره انبار است؛ تورم در اجاره انبار به شکلی بی‌سابقه و تاریخی رکورد زده است. با آن‌که انباری ظاهراً بی‌اهمیت است، اما تبدیل به معادل طلا در نقدشوندگی و ارزش شده است.
جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل در خرداد ۱۴۰۴ نه تنها یک درگیری نظامی کوتاه‌مدت، بلکه به‌منزله‌ی یک شوک ژئوپلیتیک و اقتصادی عمیق برای کل منطقه بود. پیامدهای این جنگ به سرعت بر شاخص‌های کلان اقتصادی ایران اثر گذاشت و تورم رسمی کشور را به سطوحی بی‌سابقه یعنی بیش از ۴۳ تا ۴۵ درصد رساند. این تورم عمومی، تنها محدود به کالاهای مصرفی و خدمات روزمره نشد؛ بلکه به شکلی مستقیم و آشکار به بازارهای زیرساختی همچون انبارها نیز سرایت کرد.
افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز، حمل‌ونقل، مواد اولیه و امنیت انبارها فشار مضاعفی ایجاد کرد. مالکان انبار برای حفظ ارزش دارایی در برابر نااطمینانی اقتصادی، نرخ اجاره را پیشگیرانه بالا بردند. نتیجه، رکورد تاریخی اجاره انبار در تهران و کلان‌شهرها بود که علاوه بر اثر جنگ، ناشی از بحران‌های ساختاری و تورم مزمن اقتصاد ایران است.
پس از جنگ، نگرانی از تداوم تنش‌ها و آسیب به زیرساخت‌ها موجب شد انبارها به‌عنوان دارایی امن و استراتژیک دیده شوند. همین نگاه، جهش تقاضای اجاره و خرید انبار را رقم زد و همراه با تورم، بازار اجاره را به شدت داغ و پرهیاهو کرد. در نتیجه، نرخ‌ها در مدت کوتاه به سطوح نجومی رسید و فضایی شبیه بازارهای سفته‌بازانه پدید آمد.
ریال پس از جنگ به‌تدریج بخش قابل توجهی از ارزش خود را از دست داد و هم‌زمان نرخ دلار با شیبی تند رو به افزایش گذاشت. این نوسانات ارزی، فضایی از بی‌ثباتی مالی را در بازار ایجاد کرد که به‌طور طبیعی بر تصمیم‌گیری مالکان انبار نیز اثرگذار بود. آنها برای آن‌که بتوانند هزینه‌های جاری و تعهدات مالی خود را پوشش دهند، ناچار شدند اجاره‌بها را متناسب با شرایط جدید و متغیر بازار تعدیل کنند. در نتیجه، روند افزایش نرخ اجاره انبار نه به شکل تهاجمی، بلکه بیشتر به‌عنوان پاسخی محتاطانه به شرایط ارزی و تورمی کشور شکل گرفت.
طی ماه‌های اخیر اجاره انبار در تهران بدون وجود آمار رسمی شفاف، به‌طور میانگین ۲۰ تا ۳۰ درصد رشد داشته است. این افزایش در همه‌جا یکسان نیست؛ در مناطق حساس‌تر با دسترسی تجاری و امنیت بالاتر، اجاره‌ها بیشتر بالا رفته و در انبارهای پیشرفته‌تر با امکاناتی مانند سیستم‌های حفاظتی، قفسه‌بندی مدرن و تجهیزات لجستیکی، نرخ‌ها از میانگین هم فراتر رفته است.
همین تفاوت‌ها باعث شده انتخاب انبار مناسب برای بسیاری از کسب‌وکارها تبدیل به چالشی جدی شود. از سوی دیگر، برخی از مستاجران برای مدیریت بهتر هزینه‌ها به سمت تجهیز و استفاده از فضاهای شخصی‌تر روی آورده‌اند؛ به‌طور مثال، صاحبان مشاغل خرد و متوسط ترجیح می‌دهند بخشی از نیازهای ذخیره‌سازی خود را با بورس خرید قفسه فلزی در تهران و ایجاد یک فضای کوچک اما سازمان‌یافته در محل کار یا انبار اختصاصی خود تأمین کنند. این تغییر رویکرد نشان می‌دهد که بازار اجاره انبار نه تنها تحت‌تأثیر مستقیم تورم و بحران‌های اقتصادی قرار دارد، بلکه با تحولات رفتاری مستاجران و کارفرمایان نیز شکل تازه‌ای به خود گرفته است.
زیرا ترکیب شوک جنگی، تورم عمومی، نوسان نرخ ارز و ریسک امنیتی هزینه‌ها را چند برابر کرده است. این شرایط باعث شد مالکان برای پوشش هزینه‌های آینده، اجاره‌ها را به شکل پیشگیرانه افزایش دهند و مستاجران هم ناچار به پذیرش آن شدند. در چنین فضایی، حتی تقاضای انبارهای ساده نیز افزایش یافت و رقابت شدیدی برای اجاره شکل گرفت. به همین دلیل، بازار اجاره انبار عملاً به بازاری شبیه حراج اضطراری تبدیل شد که هر کس توان مالی بیشتری داشت، شانس بالاتری برای دسترسی به فضای ذخیره‌سازی پیدا می‌کرد.
هزینه ذخیره‌سازی کالاهای حیاتی آنها افزایش یافته و در نتیجه سودآوری کاهش می‌یابد. همچنین این فشار مضاعف سبب می‌شود بسیاری از کسب‌وکارهای کوچک برای بقا مجبور به کاهش تنوع محصولات، کوچک‌سازی عملیات و حتی جابه‌جایی به شهرهای اطراف شوند. در چنین شرایطی، بخشی از سرمایه در گردش که باید صرف توسعه یا بازاریابی شود، صرف اجاره انبار می‌گردد و همین موضوع چرخه رشد و نوآوری را در این بنگاه‌ها به‌شدت کند می‌کند.
راهکارهایی چون انتخاب انبار در مناطق امن، قرارداد با امکان تمدید، قفسه‌بندی هوشمند و مذاکره برای نرخ ثابت، به کسب‌وکارها در مقابله با نوسانات و تورم کمک می‌کند. همچنین استفاده از فناوری‌های مدیریت موجودی و نرم‌افزارهای کنترل انبار هزینه‌های پنهان را کاهش و کارایی را افزایش می‌دهد. ترکیب این اقدامات استراتژی‌ای مؤثر برای کاهش ریسک و حفظ پایداری مالی در شرایط بحرانی است.
قراردادهای کوتاه‌مدت با حق تمدید اضطراری یا اجاره سالانه با نرخ شناور مطابق با تورم، انعطاف بیشتری دارند. همچنین این نوع قراردادها به مستاجران کمک می‌کند تا در شرایط بی‌ثبات اقتصادی، تصمیمات سریع‌تری بگیرند و از قفل شدن در قراردادهای سنگین و بلندمدت جلوگیری کنند. برای مالکان نیز چنین قراردادهایی فرصتی فراهم می‌کند تا اجاره‌بها را همسو با تغییرات بازار به‌روزرسانی کرده و ارزش واقعی سرمایه خود را حفظ کنند. در نهایت، این مدل انعطاف‌پذیر، نقطه توازن مناسبی میان منافع طرفین ایجاد می‌کند.
پیشنهادات:
در نهایت، تورم در اجاره انبار یک پدیده مالی پیچیده و ملموس است که نیازمند تحلیل دقیق، تصمیم‌گیری هوشمند و بازگشت به عقل سلیم در فضای پس از جنگ و در حوزه‌ی مدیریت کسب و کار در بحران جنگ است.
