شرایط بحرانی آب در کشور دیدارنیوز را برآن داشت تا در سلسله گفت و گوهایی این موضوع مهم را به بحث و بررسی بنشینیم و راهکارهای متخصصان و کارشناسان را مطرح کنیم.
دیدارنیوزـ نسرین نیکنام: «بحران آب» واژه ای آشنا که در روزهای اخیر آن را از زبان بسیاری شنیده‌اید، بحران جدی ای که با آن دست به گریبان هستیم و آنچه صاحب نظران و متخصصان حتی در این شرایط بحرانی عنوان می کنند این است که راهکارهایی برای مدیریت آن وجود دارد، در این سلسله گفت و گوها به آن می پردازیم.
ستاره حجتی، کارشناس حوزه آب در گفت و گو با دیدارنیوز به این موضوع اشاره دارد که وقتی از بحران آب حرف می زنیم یعنی از یک بحران در ابعاد بزرگ و به شکل عمومی حرف می زنیم یعنی آب شرب و اصلی ترین تامین نیاز همه دچار مشکل شده که می توان به آن بحران عمومی هم گفت، هر چند که بحران برای امسال نیست در تمام پنج سال گذشته هم ما این بحران را در شکل های کوچکتر داشتیم اما فکر جدی برای مدیریت آن نکردیم.
او با اشاره به اینکه این بحران فقط برای آب شرب و مصرفی نیست می گوید: بخش کشاورزی و صنعت هم با این بحران دست و پنجه نرم می کند؛ وقتی صحبت از بحران آب در همه بخش ها می کنیم یعنی به شکل کلان همه منابع آبی خود از روان آب ها و رودخانه ها گرفته تا آب های زیرزمینی و حتی تالاب‌های خود را از دست دادیم.
او به تغییر اقلیم و کم بارش شدن کشور در سال های اخیر اشاره می کند و می افزاید: ما هر سال نسبت به سال گذشته با کاهش 40 درصدی بارش روبرو بودیم و موضوع مهمتر اینکه حتی در دریاچه خزر هم شاهد پس روی زیادی هستیم، رودخانه های فصلی خود را به دلیل همین کاهش از دست دادیم و تلخ تر اینکه آب های زیرزمینی از دست رفته هم دیگر تغذیه نخواهند شد.
حجتی تاکید دارد که ما در شکل مدیریتی اشتباه کردیم اما به این معنی نیست که نتوان آن را مدیریت کرد، هر چند که نمی بایست اینطوری از منابع آبی برداشت می کردیم زیرا ما در زمستان سال گذشته هم حتی بارش برف نداشتیم اما چه کردیم به جای صرفه جویی در زمانی که با کمبود بارش روبرو هستیم به میزان زیادی آب بارگذاری و برداشت کردیم و به تعبیری ضعیف عمل کردیم.
این کارشناس حوزه آب معتقد است که بحران آب در ایران به وضعیتی رسیده که نه تنها منابع آب برای ضروری ترین نیازها و آب بهداشتی با کمبود جدی مواجه است بلکه در حوزه ذخیر آب چالش جدی تر داریم.
او با تاکید بر اینکه با توجه به شرایط گفته شده باز هم می توان شرایط کنونی را مدیریت کرد، می گوید: بحران کنونی را از خیلی وقت پیش باید مدیریت می‌کردیم اما نکردیم باید می گفتیم که به زودی در ذخایر منابع آبی با مشکل روبرو می شویم و این بحران هم مربوط به شهر است هم روستا و فرقی نمی کند که کجا زندگی می کنید.
حجتی معتقد است: این بحرانی که امروز به شکل خیلی جدی با آن دست و پنجه نرم می کنیم برای چند هفته پیش نیست، 15 سال است که آزیر خطر به صدا درآمده اما اقدامات کافی انجام نشد ما باید بارگذاری ها را کاهش می دادیم باید مصرف را درست می کردیم و می پذیرفتیم خودکفایی کشاورزی برای ایران اشتباه است.
این کارشناس حوزه آب به موضوع بارگذاری جمعیت هم اشاره می کند و می گوید در این حوزه هم اشتباه عمل کردیم مثلا در اصفهان که یک اقلیم خشک با منابع آبی محدود دارد چرا دومین منطقه تراکی از نظر جمعیت است. این سیاست گذاری های اشتباه بدون در نظر گرفتن شرایط آب و محیط زیستی بحران را تشدید کرد.
او اما تاکید دارد امروز زمان بازجویی مدام نیست ما باید از راه پر اشتباه برگردیم هر چند این بازگشت هزینه زیادی دارد؛ هم هزینه اجتماعی و هم هزینه اقتصادی اما برای اینکه مصرف را مدیریت کنیم مجبوریم که از همین روش استفاده کنیم.
حجتی می گوید: وقتی از تدوام خشکسالی حرف می زنیم یعنی باید برای این شرایط برنامه داشته باشیم و این برنامه نباید اینطوری باشد که همه فشارها به مصرف کننده ها برسد زیرا مقصر ما هستیم که تا به امروز به آنها این درست مصرف کردن را یاد ندادیم. برای مدیریت دیر شده اما زمان برای جبران هنوز هست؛ مصداق همان ضرب المثل هر وقت ماهی را از آب بگیرید تازه است.
این کارشناس به صحبت های چند روز پیش رئیس جمهور که گفته بود بارگذاری و برداشت آب در فلات مرکزی باید متوقف شود، اشاره و تاکید کرد این دست اقدام ها اگر اجرایی شود می تواند تاثیرگذار باشد اما این به آن معنی نیست که دولت هزینه این تصمیم را نپردازد زیرا اگر قرار نیست کشاورزی در این منطقه انجام شود، دولت موظف است هزینه خسارت کشاورزان را بدهد یا اگر صنعت تعطیل شود هزینه اجتماعی آن که بیکار شدن کارگران و ضرر سرمایه گذار باید پرداخت شود، راهی جز این نداریم.
