رنج معلولین از بی مهری مردم است

دیدارنیوزـ  معلولان و مددجویان در ایران برای زیست فردی و اجتماعی خود با مشکلات زیادی مواجه هستند. عدم توجه به نیازهای افراد معلول به عنوان یک شهروند و چشم پوشی از حقوق شهروندی آنها، یکی از مشکلات جدی مددجویان در حوزه زیست اجتماعی است. در کنار این مساله، عدم تجهیز مردم به رفتار اجتماعی مناسب در حوزه عمومی در برخورد با معلولین، رنج مضاعف این گروه است.

 

سعید می‌گوید چند هفته پیش به مطب دکتر مراجعه کرده و به محض ورود، شاهد بهانه‌گیری و گریه کودکی لج باز با مادرش بوده که ناگهان مادر کودک با دیدن سعید و اشاره با انگشت به کودک گفته: « اگه گریه کنی و مامان رو اذیت کنی میدم اون توروبخوره ها» بچه نیز ترسیده و ساکت شده است.

داوود دانشجوی دکترای تاریخ است او از دو چشم، معلولیت شدید دارد. داوود می‌گوید یک روز که با همسرش سوار مترو بوده، بچه‌ای با دیدن او گریه کرده و به مادرش گفته که «من از اون آقا می‌ترسم، چرا اینقد زشته.» مادر بچه با پرخاش به همسر داوود گفته است: «چرا از آژانس استفاده نمی‌کنید؟ مگه نمی‌بینید مردم از دیدن شما حالشون بد میشه؟ بچه ام زهره ترک شد.» داوود و همسرش از مترو پیاده شده و تصمیم گرفته بود که دیگر به دانشگاه نرود.

حسین از دست و پا دچار معلولیت است و با کمک عصا نیز به سختی راه می‌رود. حسین با اندوه زیاد می‌گوید: روزی در حال رد شدن از کوچه‌ای وقتی می‌خواسته از کنار پسر نوجوانی رد شود، پدر آن پسر او را به کنار کشیده و گفته: «حواست باشه نخوری بهش» حسین هم ناراحت و هم متعجب شده از اینکه چطور بعضی از افراد تا این حد ناآگاه هستند که نمی‌دانند معلولیت مثل بیماری واگیر دار نیست.

نمونه‌های فوق تنها‌ چند روایت از واکنش نامناسب مردم در مواجهه با معلولین است که از زبان «حسین شیخ» مددکار اجتماعی که در موسسه رعد شرق فعالیت می‌کند در گفتگو با دیدارنیوز بیان شد.

 

حسین شیخ می‌گوید: سالهاست در زمینه معلولین فعالیت می‌کنم و به درد و دلهایشان گوش می‌دهم، اولین مشکل و مانع آنها‌برای حضور در عرصه عمومی‌، برخورد مردم است که طیفی از واکنش ها از قبیل ترحم، ترس، انزجار و خیره شدن را در برمی گیرد. برای کمتر کسی قابل تصور است که یک معلول می‌تواند زندگی عادی و روزمره‌ای مانند سایر افراد جامعه داشته باشد.

شیخ ادامه می‌دهد که با کمال تاسف، این عدم آگاهی و واکنش نامناسب نسبت به معلولیت، در خانواده های مددجوها‌ هم وجود دارد به عنوان مثال بعضی از آنها‌تصور می‌کنند که فرزند معلول، حتما تاوان گناهی از جانب آنها ‌و نوعی عذاب الهی است. بعضی دیگر به همسانی معلولیت با محرومیت و ناتوانی چنان باور دارند که با دیدن فردی که دوپا ندارد به مددجوی خود که از ناحیه یک پا معلول است می‌گویند « برو خداروشکر کن که مثل این نیستی».

این مددکار و فعال اجتماعی، ریشه این مشکل را در فرهنگ و عدم آموزش مردم نسبت به معلولین می‌داند. ضعف آموزش و فرهنگ‌سازی در خصوص هر آنچه و هر گروهی که با ما تفاوت دارد مانند معلولین، سبب می‌شود که مردم نسبت به رفتار مناسب در برخورد با فرد معلول، آگاهی نداشته و خواسته یا ناخواسته سبب رنجش آنها‌و ترجیح خانه نشینی از طرف این مددجویان شود.

حسین شیخ در خصوص این ضعف مهم به فقدان اصل آموزش رفتار اجتماعی در خانواده، مدرسه و سایر نهادهای جامعه پذیر‌کننده مانند صدا و سیما اشاره و در این رابطه نگاهی به فیلم های ایرانی کرد که در آنها از یک معلول، معمولا دو وجه، تصویر می شود، بدین معنا که در اغلب فیلم ها‌ شخصی که روی ویلچر است فردی افسرده، نیازمند، ناتوان و عقده ای تصویر می‌شود و یا اینکه مثلا داستان فیلم، روایت فردی بد ذات و خبیث است که در طول عمر خود بی رحمی‌های زیادی کرده و پایان و عاقبت این فرد در فیلم در حالی که با حالتی افسرده روی ویلچر نشسته است تصویر می‌شود.

شیخ در پایان به ضرورت تولید فیلم، انیمیشن، بروشور، کتاب و انجام تبلیغات با رویکرد آموزشی در تلویزیون و همچنین پوشش رسانه‌ای در بحث آموزش به ویژه در موضوع رفتار مناسب با معلولین تاکید کرد و افزود: مناسب سازی شهر و مبلمان شهری به گونه ای که امکان زیست شهروندان مددجو را فراهم کند می‌بایست توامان با آموزش رفتار اجتماعی باشد.