در سال‌های اخیر شبکه توزیع برق کشور با چالش‌هایی نظیر سرقت تجهیزات و تخریب تاسیسات روبه‌رو بوده است. این اتفاقات، علاوه‌بر خسارات مالی سنگین، باعث بروز قطعی‌های ناگهانی و کاهش ایمنی برای شهروندان شده‌اند.
برای جلوگیری از تخریب و سرقت تجهیزات شبکه برق راهکارهای متعددی وجود دارد که به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
یکی از مهم‌ترین اقدامات در راستای افزایش ایمنی شبکه برق، حذف تدریجی سیم‌های هوایی فرسوده و جایگزینی آن‌ها با کابل‌های خودنگهدار آلومینیومی بوده است. این کابل‌ها نه‌تنها مقاومت بیشتری در برابر عوامل محیطی دارند، بلکه به‌دلیل ارزش اقتصادی پایین‌تر، احتمال سرقت را نیز به‌طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهند. در کنار این تغییر ساختاری، استفاده از قطعات مقاومی مثل ترمینال سرامیکی نیز در برخی بخش‌ها باعث افزایش پایداری شبکه و کاهش خطرات ناشی از اتصال‌های ضعیف شده است. طبق آمار منتشر شده، تاکنون بیش از ۳۰ هزار کیلومتر کابل خودنگهدار در کشور نصب شده که حدود ۱۰ درصد از کل شبکه توزیع را شامل می‌شود.
در قالب طرحی سراسری با مشارکت هزاران نیروی فنی، نقاطی که احتمال وقوع حادثه در آن‌ها بیشتر است شناسایی شده‌اند. این مناطق که از آن‌ها با عنوان «کانال‌های خطر» یاد می‌شود، شامل تابلوهای فاقد درب، تجهیزات آسیب‌دیده بر اثر تصادف و محل‌هایی با احتمال دسترسی غیرمجاز هستند. اصلاح این بخش‌ها به‌صورت میدانی و در قالب عملیات ضربتی در حال اجراست.
برای افزایش سرعت واکنش در برابر سرقت و آسیب به تجهیزات، سامانه‌هایی مانند "برق من" و شماره ۱۲۱ در اختیار مردم قرار گرفته‌اند. با ثبت گزارش در این سامانه‌ها، نیروهای عملیاتی به‌سرعت وارد عمل می‌شوند و از گسترش آسیب جلوگیری می‌کنند. مشارکت مردم در این فرآیند، نقشی کلیدی در حفظ امنیت شبکه دارد.
در راستای نوسازی تجهیزات و پایش دقیق‌تر مصرف، پروژه نصب کنتورهای هوشمند برق در حال اجراست. این کنتورها علاوه‌بر مدیریت مصرف، به شناسایی ناهنجاری‌ها و پیشگیری از سرقت نیز کمک می‌کنند. هدف‌گذاری وزارت نیرو نصب بیش از ۴.۵ میلیون کنتور تا سال آینده در بخش‌های خانگی، تجاری و صنعتی است.
1
سرقت تجهیزات برقی یک جرم ساده نیست این کار مشکلات متعددی را در کشور ایجاد می‌کند که در ادامه به برخی از آن ها اشاره کردیم.
براساس اعلام مسئولان صنعت برق، سرقت از تجهیزات برقی در کشور ماهانه ده‌ها میلیارد تومان خسارت به شبکه وارد می‌کند. کابل‌های مسی، ترانسفورماتورها، تابلوهای برق و سایر تجهیزات که بعضاً از جنس فلزات گران‌قیمت هستند، توسط سودجویانی ربوده می‌شوند که با فروش آن‌ها به بازار غیررسمی، منافع شخصی را بر منافع جمعی ترجیح می‌دهند. این سرقت‌ها هزینه‌های هنگفتی برای بازسازی و جایگزینی تجهیزات به همراه دارد و فشار مالی مضاعفی بر شرکت‌های توزیع برق وارد می‌کند.
در کنار خسارات مالی، سرقت تجهیزات برق می‌تواند به‌طور مستقیم جان انسان‌ها را تهدید کند. قطع ناگهانی برق در اثر سرقت، به سوختن لوازم برقی منازل، خاموشی در خیابان‌ها و معابر، ایجاد اختلال در عملکرد بیمارستان‌ها، آسانسورها، چراغ‌های راهنمایی و سایر زیرساخت‌های شهری منجر می‌شود. حتی در مواردی، نبود پوشش یا درب بر روی تابلوهای برق سرقت‌شده، موجب برق‌گرفتگی شهروندان یا آسیب جدی به کودکان شده است.
وقتی سرقت از شبکه برق منجر به قطعی‌های مکرر، خرابی وسایل برقی یا خطرات ایمنی شود، نارضایتی عمومی افزایش می‌یابد. این وضعیت به تضعیف اعتماد مردم به خدمات عمومی منجر می‌شود و روند توسعه زیرساخت‌ها را با مانع روبه‌رو می‌سازد. از سوی دیگر، در مناطق صنعتی یا تجاری، قطعی برق ناشی از این سرقت‌ها، می‌تواند باعث توقف خطوط تولید، آسیب به محصولات و از دست رفتن سرمایه‌گذاری‌های کلان شود.
پیشگیری از سرقت تجهیزات برقی، نیازمند نظارت هوشمندانه، اطلاع‌رسانی عمومی، و همکاری مستقیم شهروندان با نهادهای مسئول است. با گزارش هرگونه فعالیت مشکوک از طریق سامانه‌هایی مانند برق من یا تماس با ۱۲۱، می‌توان از خسارات بزرگ‌تر جلوگیری کرد. تنها در سایه مشارکت همگانی است که می‌توان این تهدید پنهان ولی خطرناکرا مهار کرد.
اقدامات صنعت برق با هدف کاهش آسیب‌پذیری، افزایش ایمنی و حفظ پایداری شبکه با جدیت دنبال می‌شود. اما موفقیت نهایی این مسیر، بدون مشارکت و همکاری مردم میسر نخواهد بود. حفظ شبکه توزیع برق، به معنای حفظ سرمایه ملی و امنیت انرژی کشور است.
