رضا قنبری، تحلیلگر ارشد مسائل ترکیه در یادداشتی که در اختیار دیدار قرار داده، می‌نویسد؛ «طبق تازه‌ترین نظرسنجی‌ها در مناطق کردنشین حدود ۶۰ درصد مردم از ادامه مبارزه مسلحانه پ ک ک حمایت نمی‌کنند. برآمدن نسل "زد" که زندگی "در اکنون" را بر ایدئولوژی و آرمان ترجیح می‌دهند و گشایش‌های نسبی برای حضور نیرو‌های سیاسی/مدنی کرد در سیستم‌ها دولتی باعث شده دلایل ادامه این مبارزه "مرگ و زندگی" مبهم باشد. آنچانکه اوجالان هم در بیانیه درخواست انحلال تاکید کرده؛ به دلیل خاتمه سیاست انکار هویت کرد‌ها در ترکیه ادامه این نبرد بی‌معناست».
دیدارنیوز-رضا قنبری*: کمیته اجرایی «پ‌ک‌ک» با پذیرش درخواست هفته پیش «عبدالله اوجالان» رهبر محبوس خود و اعلام آتش بس یکطرفه به جنگ مسلحانه با دولت ترکیه پایان داد. پایان بندی عجیب برای گروهی که طی پنج دهه اخیر آنچنان که اوجالان در نامه درخواست انحلال خود گفته به ورطه «تکرار» افتاده و با توجه به فضای تازه ترکیه و جهان دیگر دلیلی برای «ادامه دادن» ندارد. روند صلحی که تنها طی شش ماه با ابتکار «دولت باهچلی» رهبر حزب حرکت ملی و دوست شفیق اردوغان در افتتاحیه مجلس کبیر کلید خورد و حالا ظاهرا به ایستگاه پایانی نزدیک می‌شود. در یادداشت پیش رو به مهمترین دلایل اوجالان و پ‌ک‌ک برای اعلام آتش بس می‌پردازم.
تغییر توازن قوا سیاسی: طی پنج دهه اخیر کرد‌های مخالف دولت ترکیه با استفاده از خلاء قدرت در همسایه‌های جنوبی و اختلاف‌های دامنه دار دمشق/بغداد با آنکارا در مناطق شمالی عراق و سوریه حضور داشته‌اند و حتی پس از بهار عربی به یک اقلیم خودمختار در شمال سوریه حکمرانی می‌کردند. اما ترکیه پس از انتخابات ۲۰۲۳ و حضور هاکان فیدان در قامت وزیر خارجه برنامه‌ای چند وجهی را برای حضور قدرتمند در خاورمیانه اجرایی کرد. او ابتدا گره‌های کور روابط با ریاض، دوحه، ابوظبی و قاهره را باز نمود و سپس با کلید زدن کریدور ۲۰ میلیارد دلاری "راه توسعه" انگیزه‌های لازم برای همکاری امنیتی/نظامی با بغداد را بیدار کرد. از دیگر سو با سقوط دولت بشار اسد و قدرت گرفتن یکی از معتمدان آنکارا در دمشق، کرد‌های شمال سوریه هم در وضعیت شکننده‌ای قرار گرفته اند. پیروزی ترامپ در آمریکا هم خامه‌ی روی کیک این شرایط بود چرا که مستاجران تازه کاخ سفید هیچ علاقه‌ای برای هزینه نظامی در خاورمیانه ندارند و ظاهرا در اولین فرصت پایگاه‌های نظامی خود در سوریه را تخلیه می‌کنند. شرایطی جفت پوچ برای پ ک ک که راهی جز مصالحه باقی نمی‌گذارد.
تغییر توازن قوا نظامی: شکل جنگ‌ها طی یک دهه اخیر تغییر بنیادی داشته است. استفاده از هوش مصنوعی، پهپاد‌های شناسی/ رزمی، اطلاعات ماهوره ای، نفوذ‌های سایبری و هجمه‌های رسانه‌ای باعث شده ارتش‌های نوین با استفاده از کمترین مهمات جنگی و در کوتاه‌ترین زمان ممکن ضربه‌های سهمگین به طرف مقابل وارد کنند. نگاهی به جنگ اسراییل-حزب الله لبنان و سقوط سوریه آخرین نمونه از این نوع نبردهاست که برخلاف جنگ‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۱۳ نتایج غیرقابل پیش بینی به بار آورد. ارتش ترکیه نیز طی یک دهه اخیر پیشرفت چشم گیری در زمینه تجهیزات نظامی خصوصا پهپادها، جنگند‌ها و وسایل شناسایی داشته و بنابراین ادامه جنگ در شرایطی چنین نابرابر تقریبا دستاورد قابل توجه‌ای برای پ ک ک به بار نمی‌آورد کمااینکه بسیاری از فرماندهان نظامی این گروه طی دو سال اخیر بوسیله حملات پهپادی در مناطق مختلف خاورمیانه کشته شده اند.
تغییر توازن نیرو‌های داخلی: طبق تازه‌ترین نظرسنجی‌ها در مناطق کردنشین حدود ۶۰ درصد مردم از ادامه مبارزه مسلحانه پ ک ک حمایت نمی‌کنند. برآمدن نسل "زد" که زندگی "در اکنون" را بر ایدئولوژی و آرمان ترجیح می‌دهند و گشایش‌های نسبی برای حضور نیرو‌های سیاسی/مدنی کرد در سیستم‌ها دولتی باعث شده دلایل ادامه این مبارزه "مرگ و زندگی" مبهم باشد. آنچانکه اوجالان هم در بیانیه درخواست انحلال تاکید کرده "بدلیل خاتمه سیاست انکار هویت کرد‌ها در ترکیه ادامه این نبرد بی معناست". زیرا به هرحال گرو‌های کرد همین حالا یکی از فراکسیون‌های مهم مجلس ترکیه هستند و اتفاقا روند مصالحه اوجالان با دولت هم توسط همین سیاستمداران پیش رفت.
چه خواهد شد؟
طبق شنیده‌ها کنگره پ ک ک برای تصمیم انحلال تا سه ماه آینده برگزار خواهد شد و بنابراین برای امیدواری درباره پایان نبرد خونین پ ک ک و دولت ترکیه زود است. چرا که جنگ ترکی-کردی در خاورمیانه ذی نفعان خارجی و داخلی فراوان دارد. از حامیان مالی پ ک ک در اروپا که با برخی از دولت‌های میزبان مراود‌های مالی دارند تا گروه‌های راست افراطی در داخل ترکیه که به بهانه خطر کرد‌ها بودجه‌های بزرگ می‌گیرند. مخالفانی قدرتمند در هر دوسوی جبهه که به خوش بینی‌ها برای التیام این زخم کهنه نمک احتیاط می‌پاشند.
*تحلیلگر ارشد مسائل ترکیه
