حفاری‌های غیرمجاز در محوطه‌های باستانی اطراف شوش

دیدارنیوز: حفاران غیرمجاز و کشاورزان دو محوطه تاریخی بیت مشحوت و مگرنات در نزدیکی شوش باستانی ایران را به‌صورت شبانه‌روزی شخم می‌زنند. کارشناسان میراث‌فرهنگی درحالی نسبت به ۱۲ سال حفاری سیستماتیک و مداوم حفاری غیرمجاز اعتراض دارند که به‌گفته آن‌ها حتی عرصه و حریم مشخص و مصوب محوطه تاریخی مگرنات نتوانسته مانع فعالیت کشاورزان و تسطیح این محوطه تاریخی شود.

دو محوطه گسترده تاریخی دوره اسلامی بیت مشحوت و محوطه مگرنات در فاصله ۲۰ کیلومتری شهر شوش در استان خوزستان واقع شده‌اند. این دو محوطه ارزشمند تاریخی با داشتن سازه‌های معماری و شهری بسیار سالم همزمان از سوی حفاران غیرمجاز و کشاورزان در معرض تخریب‌های بی‌امان قرار گرفته است.

یکی از کارشناسان میراث‌فرهنگی در استان خوزستان به ایلنا گفت: دو محوطه بیت مشحوت و مگرنات از وضعیت بسیار اسفناکی برخوردارند. این دو محوطه تاریخی که متعلق به دوره اوایل اسلامی است از جمله محوطه‌های شهری بسیار مهم و بزرگ محسوب می‌شوند که دارای تمامی بقایای معماری و شهری سالم است به‌طوری که در برخی از نقاط محوطه ساختمان‌های تاریخی دوره اسلام تا زیر سقف سالم باقی مانده است.

آنطور که این کارشناس معتقد است؛ با اینکه این دو محوطه به‌لحاظ تاریخی بسیار اهمیت دارند و بیت مشحوت سال گذشته در فهرست آثار ملی رسید و محوطه مگرنات نیز تعیین عرصه و حریم شده است، اما این محوطه‌ها هم‌اکنون توسط بلدوزر درحال صاف شدن هستند.

وی افزود: حفاران غیرمجاز شبانه، در قالب دسته‌جات و تیم‌های مختلف با تعداد زیادی کارگر روزمزد به امید یافتن گنج دو محوطه بیت مشحوت و مگرنات را زیر و رو می‌کنند. با اینکه این افراد و تیم‌ها کاملا مشخص هستند و گویی دیگر محوطه‌ها را از آن خود می‌کنند و مردمی محلی نیز کاملا این سرشاخه‌ها و کارگر‌ها را می‌شناسند، اما هنوز اقدام جدی برای مقابله با این حفاران غیرمجاز نشده است.

این کارشناس میراث‌فرهنگی در ادامه به فعالیت گسترده کشاورزان در محوطه تاریخی مگرنات اشاره کرده و گفت: با اینکه عرصه و حریم محوطه تاریخی مگرنات توسط آقای احمدزاده و یشمی مشخص شده است، اما بدون نظارت میراث‌فرهنگی شاهد آن هستیم که کشاورزان درحال تسطیح این محوطه تاریخی هستند و شبانه‌روز به فعالیت خود ادامه می‌دهند.

وقتی این موضوع را با «علی بویری» رئیس اداره میراث‌فرهنگی شوش در میان گذاشتیم، پاسخ داد: اداره میراث‌فرهنگی شوش حداکثر تلاش خود را داشته تا محوطه‌های تاریخی شوش به‌ویژه این دو محوطه تاریخی حفاظت شوند.

بویری افزود: پیگیری‌های جدی در این خصوص انجام شده است به طوری‌که پرونده محوطه باستانی بیت مشحوت سال گذشته تکمیل و در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید، اما درخصوص حفاری‌های غیرمجازی که در هر دو محوطه مگرنات و بیت مشحوت انجام می‌شود متاسفانه دهه‌هاست که این اتفاق رخ می‌دهد و اداره میراث‌فرهنگی شوش هماهنگی بسیار خوبی در این دوسال با دستگاه قضایی و نیروی انتظامی ایجاد کرده است به‌طوری که جلسات مکرری برگزار شده و پرونده‌های قابل توجهی هم تشکیل شده است.

او گفت: برخی از پرونده‌های قضایی حفاران غیرمجاز در دست اقدام است است و البته از برخی از پرونده‌ها نیز نتایج خوبی گرفتیم و منجر به دستگیری حفاران غیرمجاز شده است.

رئیس اداره میراث‌فرهنگی شوش گفت: کمین‌های شبانه و گشت‌های مکرر یگان حفاظت در این محوطه‌ها درحال انجام است و فراتر از آنچه که در توان ما بوده برای حفظ محوطه‌های تاریخی شوش انجام می‌گیرد درحال حاضر نیز با جامعه محلی همکاری خوبی داریم و همین همکاری‌ها سبب شد یک حکم قضایی هم برای یک متجاوز گرفته شود.

کارشناسان میراث‌فرهنگی با این حال همچنان معتقد هستند که وضعیت محوطه‌های باستانی خوزستان مناسب نیست. تعداد بالای محوطه‌های باستانی با وسعت بسیار سبب شده که این محوطه‌ها بدون آنکه شناسایی و ثبت و ضبط شوند شبانه‌روز مورد هجوم حفاران غیرمجاز، فعالیت‌های کشاورزی و همچنین فعالیت‌های عمرانی قرار بگیرند. محوطه‌هایی که نه تنها در فهرست آثار ملی کشور به ثبت نرسیده‌اند که حتی در واحد اسناد اولیه میراث‌فرهنگی نیز خبری از آن‌ها نیست.

با این وجود این کارشناس میراث فرهنگی معتقد است، از سال ۲۰۱۶ دو محوطه تاریخی مگرنات و بیت مشحوت درحال حفاری غیرمجاز است فقط کافیست عکس‌های ماهواره‌ای این محوطه‌ها را نگاه کنید تا متوجه شوید چه بلایی بر سر این محوطه‌های باستانی آمده است. این درحالی است که بیش از ۸ سال است که فعالیت‌های پژوهشی و باستان‌شناسی در محوطه‌های ارزشمند و باستانی خوزستان متوقف شده است و جز تخریب در بهشت باستان‌شناسی ایران هیچ پژوهش و کاوش خاصی را مشاهده نمی‌کنید و از هزاران محوطه تاریخی و باستانی صرفا سالی ۷ و ۸ پرونده ثبتی تهیه می‌شود.