حسن بهشتی‌پور، کارشناس ارشد سیاست خارجی ایران معتقد است که معنای مذاکرات غیرمستقیم یعنی اتلاف وقت و ایران می‌تواند با قدرت پای میز مذاکره برود.
دیدارنیوز: کارشناس مسائل بین الملل گفت: اگر ما عملاً مذاکره با آمریکا را انجام ندهیم، راه دستیابی به لغو تحریم‌ها را برای خود مسدود می‌کنیم که این موضوع به نظر من مشکلات ما را مضاعف می‌کند. مذاکرات غیر مستقیم به نوعی اتلاف وقت محسوب می‌شد و نتیجه‌ای در بر نخواهد داشت.
حسن بهشتی‌پور، کارشناس ارشد سیاست خارجی ایران در گفتگو با ایلنا، درباره ارزیابی خود از اظهارات اخیر ترامپ در خصوص مذاکره با ایران، احتمال توافق و مذاکره مستقیم ایران و آمریکا، گفت: به نظر من، بحث روشنی وجود دارد که اصولاً دیپلماسی بدون مذاکره معنا ندارد. اگر ما معتقد به وجود راه‌حل‌هایی برای حل مشکلات روابط ایران و آمریکا هستیم، این راه‌حل‌ها باید از طریق مذاکره پیگیری شود، مگر اینکه ما نظرمان این باشد که مشکلات ایران و آمریکا هرگز حل نخواهد شد.
مذاکرات غیر مستقیم به نوعی اتلاف وقت محسوب می‌شود
وی با بیان اینکه عمده مشکلات ناشی از تحریم‌ها به آمریکا مرتبط است، تصریح کرد: اگر ما عملاً مذاکره با آمریکا را انجام ندهیم، راه دستیابی به لغو تحریم‌ها را برای خود مسدود می‌کنیم که این موضوع به نظر من مشکلات ما را مضاعف می‌کند. در دوره رئیسی، به سمت مذاکرات غیرمستقیم رفتیم که روند مذاکرات غیر مستقیم زمان بیشتری را صرف می‌کرد و در انتقال پیام‌ها ممکن بود سوء تفاهم‌هایی به وجود آید که ما پیام‌ها را از طریق اتاق‌های مجاور به عمانی‌ها بگوییم و آن‌ها به آمریکایی‌ها منتقل کنند. واقعاً این روش چه سودی برای ما داشت؟ به گفته مسئولان، چون آمریکا از برجام خارج شده و ما اعلام کردیم که مادامی که آمریکا به برجام برنگردد، با این کشور مذاکره نخواهیم کرد، مذاکرات غیرمستقیم به نوعی اتلاف وقت محسوب می‌شد و نتیجه‌ای در بر نداشت.
ما می‌توانیم با قدرت و قوت به پای میز مذاکرات برویم
این تحلیل‌گر روابط بین‌الملل تاکید کرد: در موضوع مذاکره با آمریکا، حداقل شکی وجود ندارد که پایان دادن به تحریم‌ها است و طبیعتاً مطرح شدن موضوعات دیگر از طرف مقابل هم اتفاق خواهد افتاد. اما به نظر می‌رسد که قبل از هر چیز، گفتگو‌های مقدماتی برای رسیدن به یک چارچوب مذاکراتی لازم است. زیرا پیش از برجام، در ژنو به یک چارچوب مشخص رسیدند و مذاکرات در وین ادامه یافت. به نظر می‌رسد ما می‌توانیم با قدرت و قوت پای میز مذاکرات برویم. اگر چه ممکن است به نتیجه نرسیم، اما چه ضرری دارد؟ مثلاً آقای ترامپ سه بار با کره شمالی ملاقات کرد و در دوره اول دولتش، در سنگاپور ملاقات تاریخی انجام داد و در ویتنام نیز مذاکراتی داشت و یک دور هم در مرز مشترک مذاکره داشتند. اگرچه این مذاکرات به نتیجه خاصی نرسید، نه کره شمالی چیزی را از دست داد و نه آمریکا. آمریکا نیز می‌تواند از این طریق نشان دهد که اهل گفتگو و مذاکره است و به دنبال راه‌حل‌های صلح‌آمیز است. از سوی دیگر، در داخل کشور نیز واکنش بازار به این موضوع مثبت بوده است؛ بنابراین چرا از این فرصت استفاده نکنیم؟
بهشتی‌پور در پاسخ به این پرسش که آیا ایران هم می‌تواند با ترامپ یک سند توافقی همچون کره‌شمالی امضا کند و سپس بر اساس آن سند، مذاکرات را آغاز کردند، بیان کرد: مذاکرات آمریکا و کره شمالی به سال ۱۹۹۳ باز می‌گردد و این مذاکرات قبل از آزمایش سلاح هسته‌ای کره شمالی آغاز شد، اما به دلایل متعدد به نتیجه نرسید. اینکه بگوییم این کشور‌ها به توافق رسیده‌اند، در واقع به یک توافق قبلی اشاره دارد که مبنای قرارگیری یک توافق جدید است. ما انتقاد‌هایی نسبت به کاستی‌های برجام داریم و از نگاه ایران و آمریکایی‌ها نیز کاستی‌هایی وجود دارد، اما موارد مشترکی هم است که آمریکا و ایران آن را قبول دارند و می‌توانند بر مبنای آن مذاکرات را آغاز کنند. به نظرم نیاز به گفتگو وجود دارد و باید طرفین دور یک میز بنشینند. در مذاکرات، دو نوع دیالوگ وجود دارد؛ یعنی گفتگو کردن به یک دستور کار می‌رسد و مذاکره کردن دو طرف در مورد آن چهارچوب و هدف خاص می‌تواند به نتیجه برسد یا نرسد.
اگرچه تحریم‌ها از آغاز انقلاب وجود داشته، اما تحریم‌های کنونی به هیچ وجه قابل مقایسه با آن‌ها نیست
وی با اشاره به این نکته که در حال حاضر راهی جز مذاکره وجود ندارد، اظهار کرد: ما پیش‌تر هم تجربه نه مذاکره و نه جنگ را آزموده‌ایم و هم مذاکرات غیرمستقیم را انجام داده‌ایم. اکنون با توجه به واقعیت‌های جدید و تحولات موجود، نیاز به انجام گفت‌وگویی جدید برای رسیدن به دستور کاری مشخص برای مذاکره احساس می‌شود تا بتوانیم مشکلات را حل کنیم. از مرداد سال ۱۳۸۱، پرونده‌سازی هسته‌ای علیه ایران آغاز شده است و این موضوع به مبنایی برای فشار‌های بیشتر تبدیل شده است که پرونده سازی ناروا کنند و ما را ذیل فصل هفتم قرار دهند بعدا هم با وجود خروج از برجام، همچنان تبعات این تحریم‌ها را تحمل می‌کنیم. این وضعیت بیش از بیست و دو سال به طول انجامیده است. اگرچه تحریم‌ها از آغاز انقلاب وجود داشته، اما تحریم‌های کنونی به هیچ وجه قابل مقایسه با آن‌ها نیست. نه از لحاظ امنیتی و نه از نظر کیفیتی قابل مقایسه نیست.
باید به توسعه توان هسته‌ای و پیشرفت اقتصادی از طریق اصلاحات توجه کنیم
این تحلیل‌گر روابط بین‌الملل در خصوص مسیر‌های جایگزین ایران در صورت عدم حصول توافق میان ایران و آمریکا، گفت: برای خروج از وضعیت تحریم‌ها، باید به توسعه توان هسته‌ای و پیشرفت اقتصادی از طریق اصلاحات توجه کنیم. گسترش دیپلماسی رسانه‌ای نیز از جمله اقداماتی است که باید در دستور کار قرار گیرد. اما در نهایت، مذاکرات باید در اولویت قرار گیرد. با پشتیبانی این‌ها باید به مذاکره رفت تا نتیجه پیدا کند. باید گفت که عدم حصول توافق یک مسئله است و عدم انجام مذاکره مسئله‌ای دیگر. شما اگر مذاکره کردید و به توافق نرسیدید، آن زمان به دنبال مسیر جایگزین می‌روید. مسیر جایگزین این مذاکرات اگر به توافق نرسد، همین بلاتکلیفی شرایط کنونی ما است. یعنی در واقع با شرایط تحریم مدارا کنیم و در عین حال تلاش کنیم که اصلاحات لازم را در کشور بررسی کنیم.
حتی اگر مذاکرات به نتیجه برسد، مشکلات اقتصادی ما به یکباره حل نخواهد شد
بهشتی‌پور خاطرنشان کرد: به اصلاحات جدی در بخش‌های مختلفی از جمله بانکداری، بیمه، گمرک و مالیات نیاز داریم. حتی اگر مذاکرات به نتیجه برسد، مشکلات اقتصادی ما به یکباره حل نخواهد شد؛ زیرا مشکلات ساختاری اقتصاد ایران از زمان شاه تاکنون وجود داشته است. وبنابراین، شرط لازم برای برطرف کردن این مشکلات، رفع تحریم‌هاست. پایان تحریم‌ها به معنای حل تمام مشکلات اقتصادی نیست، مشکلات ایران سرجای خود است و با همت بلند بر طرف می‌شود، اما شرط لازم برطرف شدن این مشکلات پایان تحریم‌ها است.
