سایه پوکی استخوان بر سر دختران

دیدارنیوز ـ از كاهش شديد سرانه مصرف شير و لبنيات گرفته تا فعاليت كم بدني و تابش كمتر نور خورشيد بر بدن به عنوان مهم‌ترين دلايلي است كه فقر يك ويتامين حياتي را در بدن زنان ايجاد كرده است. اگرچه اين فقر در ميان مردان و پسران نيز ديده مي شود اما هرگز ميزان و شيوع آن قابل قياس با جامعه زنان نيست و از اين رو نياز ضروري توجه به موضوع فقر ويتامين دي ميان زنان بيش از هميشه احساس مي شود.

مخاطرات فقر كلسيم

كارشناسان پزشكي معتقدند كه تمام زنان ایران باید حداقل به صورت ماهانه یک قرص ویتامین D3 با دوز 50 هزار را مصرف کنند و اگر افرادی کمبود شدیدتر دارند می توانند با دستور پزشک برای مدتی از دوزهای مصرف بالاتر استفاده کنند.از سويي آفتاب یکی از منابع اصلی تامین ویتامین دی است و آلودگی هوا و پوشش افراد در میزان جذب ویتامین دی موثر است؛ ضمن اینکه خانه های بسیاری از ایرانیان آفتاب‌گیر نیست و اگر هم آفتاب گیر باشد، آفتاب پشت شیشه هیچ تاثیری در رفع کمبود ویتامین دی ندارد. اين ویتامین یکی از ریزمغذی های مهم است که کمبود آن نه تنها عوارض جدی جسمی زیادی مانند پوکی استخوان و مشکلات اسکلتی دارد که حتی موجب بروز و تشدید بیماری های روانی و از جمله گسترش افسردگی می شود.منبع اصلی دریافت ویتامین دي، نور آفتاب است که پس از تابش آن به پوست و فرآیندهای پس از جذب آن در زیرپوست به ویتامین دي فعال، تبدیل می شود و نیاز بدن را به این ویتامین ضروری بر طرف می کند.واقعیت این است که با وجود آفتاب‌گیر بودن كشور، کمبود این ویتامین در بین شهروندان این سرزمین طی سال های اخیر به شدت افزایش یافته است و عوارض و بیماری های ناشی از این کمبود هر روز گسترده تر می شود و از جمله عامل مهم این کمبود، آلودگی هوا و افزایش ریزگردهاست.

فقر توأمان ويتامين و پول!

برخي آمارهاي وزارت بهداشت حكايت از كمبود اين ويتامين در ميان 70 تا 80 درصد زنان به خصوص دختران دانش آموز حكايت دارد و از همين رو بود كه در سال هاي گذشته با مشاركت وزارت آموزش و پرورش ، طرحي به نام توزيع شير در مدارس كشور آغاز شد. اما كمبود بودجه هاي وزارتي و افزايش عجيب و غريب قيمت هاي شير و لبنيات باعث شد تا حداقل در دو سال تحصيلي گذشته اجراي اين طرح متوقف و شير ميان دانش آموزان توزيع نشود. اگرچه بارها و بارها مسئولان وزارت آموزش و پرورش از پيگيري توزيع مجدد شير در مدارس كشور خبر دادند اما در عمل اتفاق نيفتاد تا سايه شوم پوكي استخوان در ميان دختران و زنان بيش از هميشه سايه افكند. نبود شيوه هاي تغذيه اي صحيح ميان بسياري از زنان و دختران و فعاليت هاي اندك بدني به عنوان زنگ خطري جدي براي سلامت زنان مطرح است كه جاي خالي برنامه ريزي براي جبران آن به شدت در برنامه هاي نهادهايي چون وزارت بهداشت يا آموزش و پرورش احساس مي شود.

توزيع مكمل غذايي ميان زنان

مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با اشاره به اينكه تهديد كمبود ويتامين دي ميان جامعه زنان جدي است و بايد از سنين پايه و دوران مدرسه جبران آن آغاز شود، به فعاليت اين وزارتخانه با زمینه غنی‌سازی آرد با ویتامین D اشاره و تاكيد مي كند: درعین حال در قالب برنامه شیر مدرسه پیگیر توزیع شیر غنی‌شده با ویتامین D در مدارس هستیم. در کشور کمبود ریزمغذی‌ هایی چون آهن، روی، ویتامین A و ویتامین D به صورت شایع وجود دارد. در این زمینه دو مطالعه کشوری یکی در سال ۸۰ و دیگری در سال ۱۹۱ انجام شده است که بر اساس اطلاعات آن‌ها می‌دانیم که روند کمبود آهن و کم‌خونی در کشور که در گذشته شیوعش در همه گروه‌های سنی بالا بود، کاهش یافته و حتی در برخی گروه‌ها تا ۵۰ درصد کاهش پیدا کرده است. دکتر زهرا عبداللهی با بیان اینکه بر این اساس بهبود قابل ملاحظه‌ای در زمینه کمبود آهن و روی در کشور تجربه کرده‌ایم، افزود: این در حالی است که همچنان کمبود ویتامین D یکی از مشکلات جدی در کشور محسوب می‌شود و کمبود آن شیوع بالایی دارد. به همین دلیل هم از سال ۹۳ مکمل ‌یاری را برای همه گروه‌های سنی در کشور آغاز کردیم و در تمام دبیرستان‌های دخترانه و پسرانه ماهانه مکمل ۵۰ هزار واحدی ویتامین D را به صورت رایگان انجام می‌دهیم. همچنین تمام کسانی که تحت پوشش خانه‌های بهداشت و واحدهای سلامت هستند، مانند مادران باردار، میانسالان، جوانان و... که به این مراکز مراجعه می‌کنند، بر اساس بخشنامه هر ماه ویتامین D ، ۵۰ هزار واحدی به صورت رایگان دریافت می‌کنند.

آردها، ويتامين دار مي شود؟

مدیر کل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با بیان اینکه علاوه بر این اقدامات، غنی‌سازی مواد غذایی با مکمل‌ها را هم پیش می‌بریم، گفت: در حال حاضر روی غنی‌سازی آرد با ویتامین D کار می‌کنیم. تاکنون بیش از ۱۰ سال است که غنی‌سازی آرد با آهن و اسیدفولیک را در کشور انجام داده‌ایم و اکنون می‌خواهیم ویتامین D را هم اضافه کنیم تا از این طریق بتوان ویتامین D مورد نیاز مردم را تامین کرد. علاوه بر این غنی‌سازی شیر و روغن‌های خوراکی با ویتامین D نیز در حال انجام است.عبداللهی با بیان اینکه معمولا بررسی نتایج و تغییرات ناشی از مداخلاتی که در حوزه ریزمغذی‌ها انجام می‌شود به یک بازه پنج تا ۱۰ ساله زمان نیاز دارد، افزود: وقتی برنامه غنی‌سازی آرد با آهن و اسیدفولیک اجرا شد، بعد از یک بازه زمانی می‌بینیم که روند شیوع کمبود آهن و کم‌خونی کاهش یافته است. بنابراین این شاخص‌ها حداقل به یک بازه پنج ساله نیاز دارند تا تغییرات‌شان را نشان دهند.اقدام دیگری که برای کاهش کمبود ویتامین دي می‌شود، این است که ما در قالب برنامه شیرمدرسه که هر سال باید انجام شود، از کمیته ملی شیر مدرسه خواسته‌ایم که شیر غنی‌شده با ویتامین دي در مدارس توزیع کنند که این موضوع از سوی کمیته شیرمدرسه ابلاغ شد. البته متاسفانه در سال گذشته این برنامه به صورت کامل اجرا نشد، اما سال ۹۵ در ۱۵ استان شیر غنی‌شده با ویتامین دي در مدارس توزیع شد. امیدواریم امسال هم اعتبارات به موقع تامین شود و بتوانیم این برنامه را اجرا کنیم زیرا برای رشد کودکان، پیشگیری از سوءتغذیه و تامین ریزمغذی‌ها به ویژه در مناطق کم ‌برخوردار این کار بسیار ضروری است. ما پیگیریم تا از طریق سازمان برنامه و بودجه این اعتبارات اختصاص داده شود زیرا این موضوع اهمیت زیادی دارد. وقتی این کمبود ریزمغذی‌ها رفع شود، کودکان کمتر بیمار شده و در نتیجه هزینه‌های بهداشت و درمان کاهش می‌یابند. بنابراین توزیع یک وعده شیر اقدامی به صرفه است که هم به سلامت جامعه کمک کرده و هم از هزینه‌های جانبی ناشی از ابتلا به بیماری‌ها جلوگیری می‌کند.

تحرك بدني كم دانش‌آموزان

اما همزمان با فقر ويتامين دي ميان بسياري از دانش آموزان دختر، فعاليت كم بندي و تعطيل بودن زنگ ورزش به معناي واقعي آن نيز مخاطرات سلامتي دانش آموزان را بيشتر كرده است. مسئولان وزارت آموزش و پرورش در اين باره مي گويند كه در مدارس بحث بهداشت و آموزش بهداشت دانش آموزان بسیار مهم است و به این مساله بسیار اهمیت می‌دهیم که با توجه به آموزش‌هایی که در مدارس به دانش آموزان داده شده است میزان ابتلا به شپش بسیار کم شده است. ضیاء الدینی با اشاره به كمبود 6 هزار نفري مربيان بهداشت در مدارس مي افزايد: در مناطق محروم و یا شهر‌های با امکانات کمتر به علت استفاده از استخر‌های عمومی غیربهداشتی یا عدم رعایت بهداشت در خانواده‌ها چنین بیماری رخ می‌دهد و معمولا از مدرسه منتقل نمی‌شود. با این حال به محض شناسایی این افراد را به مراکز بهداشت معرفی می‌کنیم تا درمان شوند. البته گزارش دقیقی درباره دانش آموزان ارجاعی به مراکز بهداشتی نداریم. ۱۲ هزار معلم بهداشت در مدارس نیاز داریم که تعداد معلمان شاغل ما ۶ هزار نفر هستند که این میزان یعنی با کمبود ۵۰ درصدی معلم بهداشت در سطح مدارس کشور مواجه هستیم.مدیرکل امور سلامت وزارت آموزش و پرورش در ادامه با بیان اینکه با کمبود ۶ هزار نفری در مربیان بهداشت رو به رو هستیم افزود: از این میزان مربی بهداشت تعداد زیادی در آستانه بازنشستگی قرار دارند و نیاز مبرمی داریم که دولت ردیف استخدامی برای مربیان بهداشت در اختیار آموزش و پرورش قرار دهد.وي در ادامه با بیان اینکه حرف اول در دنیا آموزش و پیشگری است، اضافه کرد: برای داشتن جامعه سالم باید به برنامه‌های آموزش و پیشگيری توجه شود و در این راستا آموزش سلامت بسیار با اهمیت است.