پایان ماه عسل ترامپ و سلمان؟

دیدارنیوزـ احمد کاظمی: مدت‌ها بود که ملک سلمان و ولیعهد جوان عربستان، یکه‌تاز میدان سیاست خاورمیانه شده بودند و توانسته بودند با سرازیر کردن دلارهای نفتی خود، دهان نهادهای بین المللی حقوق بشری را ببندند و حتی به عضویت هیئت رئیسه کنوانسیون حقوق بشر سازمان ملل نیز درآیند.

 مهم نبود که روزانه ده‌ها تُن بمب بر سر مردم بی دفاع یمن بریزند یا کودکان آنها دسته دسته بر اثر قحطی و سوءتغدیه بمیرند، بلکه مهم این بود که هزینه حمایت‌های دولت آمریکا را به موقع بپردازند.

اما با قتل مفتضحانه جمال خاشقچی، ستون نویس روزنامه نیویورک تایمز و منتقد سیاست‌های جدید سعودی، ورق به یکباره برگشت. این لکه ننگ، آنچنان بزرگ و پاک نشدنی بود که سیاستمداران آمریکایی برای حفظ آبروی حقوق بشری خود هم که شده، می‌بایستی دست به حرکتی می‌زدند.

نتیجه حرکت آنها، تیتر اصلی اکثر روزنامه‌ها و سایت‌های خبری دنیا شد: "سناتورهای جمهوری خواه و دموکرات سنا با تصویب دو قطعنامه، به پایان حمایت نظامی این کشور از عربستان در جنگ یمن و مسئول شناختن ولیعهد سعودی در قتل خاشقجی رای دادند."

در قطعنامه اول که توسط "برنی سندرز" سناتور مستقل از ایالت ورمونت و "مایک لی" سناتور جمهوریخواه از ایالت یوتا ارائه شد و با ۵۶ رأی موافق و ۴۱ رأی مخالف به تصویب رسید، اتمام حمایت دولت آمریکا از ائتلاف متجاوز به یمن خواسته شده است. جنگ یمن تا همینجا بیش از ۵۰.۰۰۰ کشته برجای گذاشته است و باعث شده تمامی زیرساخت‌های حیاتی یمن نابود شود.

نکته جالب‌تر اما در مورد قطعنامه دوم است که توسط "باب کورکر" رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا ارائه شده و در آن محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی را مسئول قتل جمال خاشقچی اعلام کرده است.

در بخشی از قطعنامه دوم به "رفتارهای نگران‌کننده" حکومت سعودی در زمینه‌های مختلف از جمله جنگ یمن، حبس سعد الحریری (نخست‌وزیر لبنان)، تضعیف وحدت شورای همکاری خلیج فارس، اخراج سفیر کانادا، سرکوب مخالفان و قتل خاشقچی اشاره شده است. همچنین سنا در این قطعنامه ها بر تعلیق فروش سلاح به عربستان و تحریم قاتلان خاشقچی نیز تاکید کرده است.

چند سناتور دیگر نیز قطعنامه متفاوتی در رابطه با عربستان ارائه کردند. "باب منندز"سناتور دموکرات از ایالت نیوجرسی و "تادیانگ" سناتور جمهوریخواه از ایالت ایندیانا با ارائه قطعنامه ای خواستار تعلیق فروش سلاح به عربستان سعودی شدند. آنها همچنین بر تحریم قاتلان خاشقچی و کسانی که دسترسی یمن به کمک های بشردوستانه را مسدود کرده اند نیز تاکید کردند.

روی دیگر این ماجرا، حکایت از تضعیف سیاست‌های یکجانبه گرایانه دونالد ترامپ حتی در بین هم‌حزبی‌های خود دارد. مجلس سنای ایالات متحده امریکا با مصوبه جدیدش به صورت کاملا واضح علیه دونالد ترامپ رئیس جمهور این کشور که دست داشتن محمد بن سلمان را در قتل خاشقجی مورد تردید قرار داده بود، موضع گیری کرده است. این موضوعی است که بیش از همه ترامپ باید نگران آن باشد، زیرا این قطعنامه‌ها در واقع شروعی بر پایان سیاست‌های تندروانه اوست.

براساس گزارش ها، سازمان سیا (CIA) نیز به این نتیجه رسیده است که ولیعهد سعودی دستور کشتن خبرنگار منتقد حکومت سعودی را در دوم اکتبر در کنسولگری این کشور در استانبول صادر کرده است.

در قطعنامه سنا به صورت واضح بیان شده است که: "محمد بن سلمان مسئول قتل این خبرنگار ۵۹ ساله است."

در مورد چیدمان سیاسی مجلسین آمریکا ذکر این نکته، ضروری به نظر می رسد که در این دوره، جمهوری‌خواهان در انتخابات میان‌دوره ای، اکثریت در سنا را حفظ کردند اما دموکرات ها توانستند کنترل مجلس نمایندگان را از دست جمهوری‌خواهان خارج کنند. کنگره جدید در ماه ژانویه آغاز به کار خواهد کرد و نکته جالب آنست که این قطعنامه‌ها دست‌پخت مجلسی است که هم‌حزبی‌های خود ترامپ در آن اکثریت کرسی‌ها را در دست داشته اند.

حالا باید دید این قطعنامه‌ها در عمل، ماه عسل ترامپ-سلمان را بهم می‌زند یا خیر؟ و اینکه ترامپ تا چه حد حاضر است بخاطر حفظ حمایت خود از عربستان در جامعه بین‌الملل و حتی در کشور خود منزوی شود.