محبی نیا: آزادی می‌تواند زهر بحران را بگیرد/ مساله حل نشد جمع شد/ راه حلی جز گفتمان وجود ندارد

دیدارنیوزـنسرین نیکنام: نخستین مهمان فصل جدید برنامه اصل ۲۷ جهانبخش محبی نیا، استاد دانشگاه و نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی بود؛ او در این گفتگو که قرار است در دو بخش منتشر شود، دلایلی متعددی را برای اتفاق‌های سال ۱۴۰۱ بیان کرد و معتقد است، چون صورت مساله حل نشد بلکه جمع شد این می‌تواند زمینه بروز حوادث دیگری باشد.

قسمت اول این گفتگو را اینجا ببینید.

اینطور که او توضیح داد: حاکمیت می‌توانست با تصمیم‌های بهتر و کارآمدتر مانند طرح گفتمان قدم بلندی را برای رفع مشکلات بردارد، اما هنوز این تصمیم گرفته نشده و حتی زمینه گفتگو میان مردم و حکومت هم مهیا نشده چه برسد به گفتمان؛ چون در گفتگو دو طرف دیدگاه‌های خود را در مورد موضوعات متعدد بیان می‌کنند، اما در گفتمان به دنبال پیدا کردن راه حل هستند که تاکنون هیچ کدام از این دو کلیدی که می‌تواند قفل مشکلات را باز کند ساخته نشده است.

۱۴۰۱ در جامعه ایران سال شومی بود ما از منظر برخورد‌های درون اجتماعی روزگاری خوبی را سپری نکردیم، این اتفاق که ماه‌ها به طول انجامید، هزاران میلیارد تومان به کشور ضرر زد و از همه مهمتر وجه بین المللی خدشه دار شد.

ملتی که سبقه فرهنگی ۷ هزار ساله دارد در واقع نباید چنین اتفاق‌هایی را تجربه می‌کرد، عمل و عکس العملی که بین مردم و حکومت اتفاق افتاد از اعتراض شعاری به درگیری فیزیکی و در نهایت به خونریزی منجر شد که هیچ کدام از این‌ها در شان مردم و کشور نبود.

او به دیدگاه‌های مطرح شده از سوی برخی مهمانان اصل ۲۷ درباره اتفاق‌های سال ۱۴۰۱ اشاره می‌کند و می‌گوید: بسیاری از متخصصان و صاحب نظران علاوه بر تحلیل و بررسی دلایل با توجه به تخصص شان، اتفاق‌ها را از منظر‌های دیگر هم بررسی کردند که این نشان می‌دهد که ابعاد ماجرا گسترده بود و باید از همه جوانب مورد تحلیل قرار می‌گرفت؛ در نهایت اتفاقی که افتاده این است که مساله حل نشد، جمع شد در حالیکه ماجرا‌های سال گذشته نیاز به تحلیل و بررسی بیشتر از سوی مراکز تحقیقاتی و علمی دارد و در نهایت جامعه باید به بالندگی برسد.

از طرف دیگر دلیل اصلی همه اتفاق‌های سال گذشته، نادیده گرفته شدن جامعه در همه زمینه‌ها بود، جامعه وقتی احساس کند مورد توجه نیست و دیده نمی‌شود، حرمتش حفظ نمی‌شود از مهارت خود استفاده می‌کند تا به طور واقعی به سطح توازن برسد و حقوق خود را بگیرد.

محبی نیا همچنان تاکید دارد که در چنین شرایطی بهترین تصمیم برای رسیدن به یک آرامش و توافق دو جانبه میان جامعه و حکومت، اجرایی کردن "گفتمان" است. اگر این اتفاق بیفتد هم جامعه هم حاکمیت در سایه یک فضای رقابت گونه درست می‌توانند اهداف خود را شناسایی و به سمت آن حرکت کنند، هر چند که در شرایط کنونی گفت و گو هم می‌تواند یک راه حل باشد تا حداقل هر دو طرف حرف هایشان را بزنند.

این در حالی است که اگر در شهریور ۱۴۰۱ و قبل از شروع اعتراض‌ها نگاه دلسوزانه بیشتری به اتفاقی که برای مهسا امینی افتاد، می‌شد و بابت آن عذرخواهی می‌کردند شاید جامعه دچار چنین سرنوشت غمباری نمی‌شد که ۶ ماه گرفتار خصومت و درگیری شود و متاسفانه ما در روز روشن، سیاهی خلق کردیم.