خودکشی بیشتر در موقعیتی اتفاق می‌افتد که فرد از شرایط زندگی خود راضی نبوده و برای ادامه زندگی دیگر هیچ انگیزه یا تمایلی نداشته باشد به عبارت ساده‌تر خودکشی هم به نابودی و از بین بردن عمدی فرد اطلاق می‌شود و هم به عجز از نجات جان خویشتن، زمانی که مرگ او را تهدید می‌کند. گفتنی است از زمان خلقت انسان تا به امروز خودکشی وجود داشته است و آن را نمی‌توان به دوران خاص نسبت داد.
دیدارنیوز ـ هرچند افزایش بروز برخی از مشکلات روانی،اجتماعی،اقتصادی،طبیعی،سیاسی یا خانوادگی در افزایش احتمال انجام خودکشی موثر است. بنابراین در هر دوره از زمان اگر مشکلات مذکور افزایش یابد می توان شاهد افزایش آمار خودکشی نیز بود. پرواضح است که ابتدایی‌ترین علت انجام خودکشی را می توان در افسردگی افراد جستجو کرد، چرا که طبق تحقیقات به عمل آمده بخش قابل توجهی از افرادی که اقدام به خودکشی کرده اند به افسردگی آشکار یا پنهان مبتلا هستند. از این رو می توان ادعا کرد که درمان نکردن افسردگی به صورت کامل خود می تواند زمینه‌ساز انجام خودکشی در افراد مستعد شود.
زندگی شهرنشینی نیز از دیگر دلایل انجام خودکشی به حساب می آید، چرا که فرد در زندگی شهری یا صنعتی دیگر نمی تواند چندان از حمایت های اجتماعی بهره مند شود و به دلیل آشنا نبودن با زندگی فردی و حل مشکلات به صورت انفرادی به راحتی دچار ایجاد تناقض هایی خواهد شد که در سایه آن احتمال انجام خودکشی افزایش می یابد. نامناسب بودن وضعیت اقتصادی افراد را می توان از دیگر علت های انجام خودکشی دانست، چرا که بر اساس اظهارات روانشناسان هر گاه افراد از وضعیت اقتصادی مناسب و باثباتی برخوردار نباشند به راحتی می توان انتظار افزایش آمار خودکشی را نیز داشت. از سوی دیگر استفاده از مواد مخدر یا نوشیدنی های الکلی نیز تاثیر بسزایی در انجام خودکشی دارد. به این معنی که فرد تحت تاثیر استفاده از مواد مخدر یا نوشیدنی های الکلی به راحتی به زندگی خود را پایان می دهد. افزایش خشم را می توان از دیگر دلایل افزایش آمار خودکشی برشمرد، چرا که تجربه ثابت کرده است که هر گاه افراد نتوانند خشم خود را بروز دهند و آن را در درون خود سرکوب کنند، احتمال انجام خودکشی در آنها افزایش خواهد یافت. وراثت نیز از دیگر عوامل تهدید کننده برای انجام خودکشی به حساب می آید، چرا که بررسی های به عمل آمده ثابت کرده است که افرادی که در خانواده و نزدیکان خود سابقه انجام خودکشی را دارند، احتمال بروز چنین رفتاری در آنها نیز افزایش خواهد یافت. ابتلا به بیماری های لاعلاج را می توان از دیگر انگیزه های خودکشی دانست، چرا که بنابر تحقیقات صورت گرفته افرادی که به بیماری لاعلاج مانند سرطان مبتلا می شوند برای کاهش میزان درد خود یا برای شاهد نبودن وضعیت نامناسب خود در آینده به خودکشی روی می آورند. ابتلا به بیماری های روانی مانند اسکیزوفرنی نیز از دیگر دلایل انجام خودکشی به شمار می آید، چرا که در این بیماری ها فرد تلاش دارد به خود آسیب برساند یا اینکه به زندگی خود پایان دهد.
بررسی انواع خودکشی
آنچه مسلم است امروزه خودکشی از انواع متنوعی برخوردار است که در ادامه به آن اشاره خواهد شد. اولین نوع خودکشی شامل خودکشی خودخواهانه است، در این نوع خودکشی فرد به دلیل نرسیدن به اهداف و آرزوهای خود و به دلیل طرد شدن از سوی خانواده و جامعه به این نوع خودکشی اقدام می کند. دومین نوع خودکشی شامل خودکشی به خاطر دیگران است؛ در این نوع خودکشی فرد به دلیل انجام برنامه‌های جمع و دیگران یا حتی به خاطر منفعت آنها به خودکشی روی می آورد. در این نوع خودکشی فرد به علت فرامین اجتماعی، مرگ را انتخاب می کند، بدون آنکه حتی در فکر دفاع از حق زندگی خود باشد. سومین نوع خودکشی شامل خودکشی نابهنجارانه است، در این نوع خودکشی تنظیم‌های هنجارهای رفتار فردی سست می شوند و به همین علت دیگر فرد نمی تواند تمایلات خود را مهار و به سرانجام برساند، بنابراین به راحتی اقدام به خودکشی می کند. چهارمین نوع خودکشی شامل خودکشی قدر گرایانه است، این نوع خودکشی بیشتر در زمانی رخ‌می‌دهد که فرد احساس کند، گروهی که به آن تعلق دارد و با افراد آن کنش‌های متقابل معنادار دارد رو به نابودی است، بنابراین دیگر بهانه ای برای ادامه زندگی خود پیدا نمی کند و به راحتی اقدام به خودکشی می‌کند.
نقش طلاق در افزایش اختلالات روانی
بدیهی است که بسیاری از روانشناسان خانواده بر این باور هستند که طلاق های عاطفی و طلاق هایی که به یک باره رخ می دهد، می تواند انگیزه خودکشی را در افراد افزایش دهد. همچنین در این رابطه دورکیم معتقد است که طلاق در مردان چون می تواند موجب بی‌انضباطی شود، بنابراین می توان شاهد افزایش خودکشی در میان مردانی که از همسر خود جدا شده اند نیز بود، البته باید یادآور شد که مرگ همسر هم در افزایش احتمال خودکشی موثر است. به طور کلی باید خاطر نشان کرد که افزایش آمار خودکشی در میان زنان متاهل بسیار بیشتر از زنان مجرد است، چرا که برخی از زنان متاهل به دلیل برخوردار نبودن از حمایت های اجتماعی و خانوادگی ، وجود تبعیض های جنسیتی متعدد و همچنین نداشتن حمایت های قانونی لازم برای حل مشکلات به زندگی خود پایان می دهند. همچنین باید اذعان داشت که در خودکشی گروهی یک جمع که می تواند متشکل از دو نفر یا چندین نفر باشد با هم به این تصمیم می رسند که دیگر هدفی برای ادامه زندگی ندارند، به عبارت ساده‌تر ناامیدی فصل مشترک این افراد است.
بررسی راهکارها
برای مقابله یا کاهش آمار خودکشی می توان از روش های بسیاری استفاده کرد که در ذیل به اختصار به آن اشاره می شود. یکی از ابتدایی‌ترین روش‌های مقابله با خودکشی تنها نگذاشتن فرد افسرده یا فردی که احتمال انجام خودکشی در آن وجود دارد، است. به این معنی که فرد دارای رفتارهای پرخطر یا دارای افسردگی، هیچ گاه نباید تنها باشد، چرا که تنهایی احتمال انجام خودکشی را افزایش می دهد. ارائه آموزش های لازم به افراد را می توان از دیگر برنامه های کاهش آمار خودکشی دانست، چرا که تجربه ثابت کرده است که هر گاه افراد از آموزش های لازم برای مواجه با مشکلات زندگی خود برخوردار باشند، به راحتی می توانند در شرایط حساس تصمیم‌گیری کنند و کمتر به انجام خودکشی تمایل داشته باشند. فراهم کردن شرایط مناسب اجتماعی و اقتصادی نیز در کاهش آمار خودکشی موثر است، چرا که هرگاه فرد از نظر اجتماعی و اقتصادی با مشکل مواجه شود به راحتی انگیزه خودکشی در آن نیز بیدار خواهد شد. بنا به تحقیقات صورت گرفته میزان خودکشی در میان مسلمان ها به مراتب کمتر است که علت آن را می توان در آموزه های دینی جستجو کرد.
منبع: آرمان /شهرام محمدپور/۲۲ آبان ۹۷
