چرا مذاکرات احیای «برجام» بی‌نتیجه ماند؟

دیدارنیوز: یک تحلیلگر مسائل بین الملل گفت: اولین تغییر اساسی باید در رویکرد اتخاذی دولت اتفاق بیفتد. اگر ما واقعاً فکر کنیم هیچ همبستگی بین شرایط اقتصادی و به تبع آن اجتماعی کشور با سیاست خارجی و مذاکرات احیای برجام وجود ندارد انگیزه لازم برای پرداختن به این موضوع وجود نخواهد داشت که تا کنون هم نداشته است.

ساسان کریمی، در پاسخ به این سوال که اثرات تنش رو به افزایش میان ایران و اروپا در مذاکرات برجامی را چه طور تحلیل می‌کنید و چه آسیب‌ها و پیامد‌هایی به همراه خواهد داشت، گفت: به نظر می‌رسد کار مذاکرات احیای برجام بی نتیجه تمام شده است. مطمئناً دولت‌­های محافظه‌کار اروپایی در سیاست خارجی به خصوص در مذاکراتی به حساسیت این مذاکرات که قفلی هم بر در دارد بدون محاسبه درباره مذاکرات احیای برجام چنین مواضع تندی در قبال طرف مقابل اتخاذ نمی­‌کنند.

وی افزود: طبیعتاً ما نمی‌­توانیم از طرف‌­های مقابل انتظار نرمش یا حسن نیت یا تعهد به منافع خود داشته باشیم. کار دیپلمات در سیاست خارجی مذاکره برای پیدا کردن راه حلی است که بتوان طرف مقابل را تا حد قابل قبولی در مسیر منافع کشور خود قرار دهد. اما از سمت ما در واقع آنچه امروز در روابط خارجی خود و به خصوص ناباورانه در مذاکرات احیای برجام شاهدیم نتیجه برنامه جناحی برای بر هم زدن برجام، موثر کردن رقابت­‌های جناحی و انتخاباتی بر مهم­‌ترین مذاکرات سیاست خارجی کشور، انتصاب افراد نامناسب از نظر سیاسی و غیر کارشناس که حداقل بضاعت لازم را برای امر مورد نظر ندارند به مهم‌ترین امر سیاست خارجی، تحلیل­‌های توهم‌آلود و غیرواقعی، اسیر شدن در شعار‌های خود و کف زدن برای یکدیگر است. در نهایت هم تغییر شرایط خارجی یعنی حمله روسیه به اوکراین و نیز شرایط داخلی یعنی التهابات اخیر را می‌­توان تمام کننده این روند (احیای برجام) قلمداد کرد.

وی افزود: آسیب و تبعات این سهل انگاری به نظرم ارجاع قریب ­الوقوع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد از طرف آژانس و یا فعال کردن مکانیسم اسنپ بک توسط بریتانیا یا فرانسه است. در هر حال در سه گام می­‌توانیم از این حوزه ضربه بخوریم: اجرای سختگیرانه تحریم­‌های ایالات متحده توسط دولت بایدن، دوم همراهی اروپا و دیگران در وضع تحریم‌­های یکجانبه و در نهایت بازگرداندن قطعنامه­‌های شش‌گانه منتهی به ۱۹۲۹ خواهد بود.

کریمی در پاسخ به این سوال که راهکار شما برای جلوگیری از بیشتر شدن تنش‌ها چیست، گفت: به هر حال تنش از سمت اروپایی‌­ها ریشه در چند مورد دارد؛ برداشت آن‌ها در مورد همراهی ایران با روسیه در حمله به اوکراین، به نتیجه نرسیدن مذاکرات احیای برجام و این تلقی که ایران وقت خریده است، نارضایتی آژانس بین­‌المللی انرژی اتمی از همکاری­‌های ایران قطع نظر از واقعیت پشت صحنه، رقابت‌های منطقه‌­ای با ایران که به پمپاژ بدبینی در اروپا علیه ایران دامن می‌­زند، موضوع انرژی که این تصویر را از ایران ارائه کرده است که می‌­خواهد از این مساله بهره‌برداری نامتناسبی علیه اروپایی‌­ها انجام دهد و نهایتاً التهابات داخلی ایران که فشار افکار عمومی اروپا را بر دولتمردان آن‌ها افزوده است.

وی افزود: طبیعتاً برای کاهش تنش می­‌بایست برخی از این محور‌ها را که به طور بالقوه برای مذاکره انتخاب کرد و به طور مستقیم و با قدرت دیپلماتیک که امروز در راس وزارت امور خارجه چنین مهره‌ای را سراغ ندارم در مورد آن‌ها مذاکراتی را رقم زد که دولت­‌های اروپایی خود را شریک در سرنوشت آن‌ها دانسته و در قبال ایران دست به عصاتر موضع گیری کنند.

کریمی در پاسخ به این سوال که چشم انداز شما درباره آینده مذاکرات چیست و چه اقداماتی نیاز هست تا مذاکرات به روند سابق خود بازگردد، گفت: اولین تغییر اساسی باید در رویکرد اتخاذی دولت اتفاق بیفتد. اگر ما واقعاً فکر کنیم هیچ هم‌بستگی بین شرایط اقتصادی و به تبع آن شرایط اجتماعی کشور با سیاست خارجی و مذاکرات احیای برجام وجود ندارد انگیزه لازم برای پرداختن به این موضوع وجود نخواهد داشت که نداشته است.

وی افزود: اگر فرضاً چنین اتفاقی رخ می‌­داد گام بعدی تغییرات در راس دستگاه سیاست خارجی و مذاکره کنندگان هسته‌­ای کشور بود. ضمن آنکه مناسبات با آژانس و مذاکرات احیای برجام دو عنصر اصلی عمدتاً جداگانه، ولی موثر بر یکدیگرند که مدیریت آن‌ها نیازمند تخصص واقعی است که صرف قرار داشتن در مقام و صندلی به خصوصی به معنای واجد آن تخصص بودن نیست.