آثار تاریخی موجود در هر شهر و منطقه بیانگر قدمت تاریخی و پیشینه سکونت در آن است و همچون کتابی گویا به ما می‌گوید مردمان روزگار گذشته چه نوع سبک زندگی، فرهنگ و سرگذشتی داشته‌اند به همین دلیل این آثار و حفظ و پاسداری از آن‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد.
دیدارنیوز: چهارمحال و بختیاری یکی از استان‌های زیبای کشور به شمار می‌آید که طبیعت بی‌نظیر و منحصربفرد آن چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند، اما تنها طبیعت این استان نیست که موجب حیرت تماشگران می‌شود آثار تاریخی بسیاری در جای جای این استان وجود دارد که هریک نشان از قدمت بالای استان دارد.
در تمامی شهرستان‌ها و شهر‌های چهارمحال و بختیاری آثار تاریخی مانند قلعه‌ها، خانه‌ها، حمام‌ها و... وجود دارند، شهرستان شهرکرد نیز از این قاعده مستثنی نیست و انواع گوناگون آثار باستانی را در دل خود جای داده که قلعه چالشتر، گورگای تپه، قلعه دزک، تپه سراب، خانه مرتضوی‌ها، تپه‌های چاه اسکندری و... تنها بخشی از این آثار هستند و برخی از آن‌ها قدمت چندهزار ساله دارند.
اوج معماری شهرکرد از دوران قاجار و پس از آن آغاز شده است
کوروش باباییان_معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری در گفتگو با ایسنا، اظهار کرد: تنها محله تاریخی موجود در شهرکرد محله نمدمال‌ها است همچنین یک بازارچه تاریخی با عنوان بازارچه لحاف‌دوز‌ها وجود دارد که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
وی با بیان اینکه بافت چالشتر یکی دیگر از آثار تاریخی موجود در شهرستان شهرکرد است، افزود: محدوده برج و باروی این قلعه به صورت مجزا به ثبت ملی رسیده است درواقع در مجموعه چالشتر حدود ۱۳ اثر وجود دارد که ثبت آثار ملی شده‌اند همچنین بافت چالشتر نیز به عنوان بافت‌های تاریخی شناخته شده است.
معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری ادامه داد: در سطح کشور ۱۶۸ بافت تاریخی وجود دارد که مصوب شورای عالی معماری و شهرسازی هستند و از این تعداد دو بافت تاریخی یعنی بافت‌های تاریخی چالشتر و بروجن در استان ما قرار دارند و به ثبت ملی رسیده‌اند.
باباییان عنوان کرد: خانه مرتضوی‌ها یکی از آثار تاریخی شهر شهرکرد است که به ثبت ملی رسیده و درحال حاضر بخشی از آن مرمت شده است، اقدامات لازم جهت تامین اعتبار برای مرمت بخش دیگر این بنا و ایجاد کاربری در آن نیز انجام شده، البته برنامه اصلی درخصوص این بنای تاریخی جذب سرمایه‌گذار و فعال شدن بخش خصوصی است.
وی اضافه کرد: برخی بنا‌های تاریخی مانند قلعه چالشتر به صورت مستمر مورد بازسازی و مرمت قرار می‌گیرند همچنین برخی قلعه‌های تاریخی موجود در شهرستان شهرکرد مانند قلعه دزک، قلعه فرخشهر، قلعه سورک نیز مورد مرمت قرار گرفته‌اند البته سایر بنا‌های تاریخی نیز مورد توجه قرار دارند، اما در بحث مرمت و بازسازی آثار موجود در مرکز استان تمرکز بر آثار ذکر شده قرار گرفته است.
معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: یکی از قدیمی‌ترین محوطه‌های تاریخی موجود در شهرستان شهرکرد تپه سراب است که قدمت حدود هشت هزار ساله دارد و به دوران نوسنگی برمی‌گردد بنابراین می‌توان گفت این تپه از قدیمی‌ترین شواهد سکونت انسان در شهرکرد به شمار می‌آید.
باباییان یادآور شد: گورگای تپه که در شهر کیان قرار دارد و تپه‌های چاه اسکندری موجود در هفشجان از دیگر آثار تاریخی شهرستان شهرکرد محسوب می‌شوند که قدمت چندهزار ساله دارند و بیانگر پیشینه سکونت در این منطقه هستند.
وی بیان کرد: اکثر بنا‌های موجود در شهرستان شهرکرد که در سطح شهر‌ها قرار گرفته‌اند مربوط به دوران قاجاریه و پهلوی هستند البته آثاری با قدمت بیشتر نیز وجود دارند، اما آثاری همچون امامزاده دوخاتون، مسجد اتابکان، اتاق آینه، مسجد جامع شهرکرد و... جزو بنا‌های تاریخی شاخص در شهرکرد به شمار می‌آیند و قدمت اکثر آن‌ها نیز به دوره قاجاریه مربوط است بنابراین می‌توان گفت اوج معماری شهرکرد از دوران قاجار و پس از آن آغاز شده است.
معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری افزود: برخی خانه‌های تاریخی موجود در شهرکرد مانند خانه مرتضوی‌ها مرتبط به اواخر دوره قاجار و اوایل دوران پهلوی هستند و معماری شاخص استان را معرفی می‌کنند، خانه مرتضوی‌ها دارای سقف تخت است و زمان ساخت آن به دوران پهلوی برمی‌گردد، اما بنا‌های قدیمی‌تر که با طاق و گنبد کار شده‌اند مانند حمام خان و مسجد جامع نیز در شهرکرد وجود دارند و می‌توان آن‌ها را با مسجد حکیم اصفهان مقایسه کرد.
بافت‌های تاریخی موجود در شهرکرد یکپارچه نیستند
واحد جولای_رییس گروه حفظ و احیای اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری در گفتگو با ایسنا اظهار کرد: در شهرستان شهرکرد آثار تاریخی زیادی وجود دارد که بسیاری از آن‌ها نیز به ثبت ملی رسیده‌اند، اما در محدوده شهر شهرکرد اکثر بنا‌های تاریخی در چالشتر وجود دارند.
وی افزود: اتاق آینه، مسجد جامع شهرکرد، خانه مرتضوی‌ها، مسجد اتابکان، امامزاده دو خاتون و... از جمله آثار تاریخی موجود در شهر شهرکرد هستند که به صورت تک بنایی به ثبت ملی رسیده‌اند، اما محله تاریخی بارز موجود در شهرکرد کوچه نمدمال‌ها است و سایر موارد به صورت تک بنایی هستند.
رییس گروه حفظ و احیای اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری ادامه داد: قلعه چالشتر، خانه آزاده، مسجد جامع چالشتر، خانه اسحاقی‌ها، خانه ریاحی نصب، برج و باروی چالشتر و خانه منزوی از جمله بنا‌های تاریخی است که در چالشتر وجود دارند و همگی به ثبت ملی رسیده‌اند.
جولای عنوان کرد: در بسیاری از روستا‌های شهرستان شهرکرد نیز بنا‌های تاریخی مانند برخی قلعه‌ها و حمام‌های قدیمی وجود دارند که برخی از آن‌ها مانند قلعه فرخشهر، قلعه شمس‌آباد و... ثبت ملی شده‌اند.
وی اضافه کرد: در شهرستان شهرکرد دو بافت تاریخی وجود دارد که به ثبت ملی رسیده‌اند برای مثال در قلعه چالشتر تنها خانه ستوده که امروز به موزه تبدیل شده موردتوجه قرار ندارد بلکه یک محدوده تاریخی تحت عنوان بافت تاریخی چالشتر شناخته می‌شود و قلعه چالشتر که ثبت ملی شده درواقع یک محدوده تاریخی است، محدوده تاریخی دیگری نیز در شهرکرد وجود دارد که با عنوان بافت شهرکرد شناخته می‌شود، اما ثبت ملی نشده است.
رییس گروه حفظ و احیای اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری تصریح کرد: خانه مرتضوی‌ها نیز در یک محدوده تاریخی قرار گرفته، اما این محدوده به عنوان یک محله تاریخی ثبت نشده است و تنها خانه مرتضوی‌ها، مسجد جامع شهرکرد، حمام خان و مسجد آقابزرگ که در این محدوده قرار دارند به صورت تک بنایی به ثبت ملی رسیده‌اند.
جولای یادآور شد: درواقع آثار تاریخی به عنوان تک بنایی یا بافت تاریخی به ثبت می‌رسند، بافت تاریخی نیز باید به صورت یکپارچه وجود داشته باشد برای مثال روستای یاسه‌چای یا سرآقا سید در چهارمحال و بختیاری که به عنوان بافت تاریخی به ثبت رسیده‌اند به این دلیل است که یکپارچگی خود را حفظ کرده‌اند، اما در شهرکرد بافت‌های تاریخی یکپارچه نیستند درنتیجه ثبت ملی نشده‌اند.
