دانشجویان ممنوعالورود شده میگویند، مشخص نیست اسامی ممنوعالورودها بر چه اساس و مستنداتی تهیه شده است، اما آنطور که یکی از دانشجویان که نخواست نامش گفته شود میگوید، مسوولان دانشگاه شریف بر اساس «طرح صیانت از دانشجویان» دو اقدام «ممنوعالورود کردن دانشجویان» و «مجازی کردن دانشگاه» را برای فروکش کردن اعتراضات در دستور کار قرار دادند و نمونه موفق آن را نیز دانشگاه «امیرکبیر» میدانند.
دیدارنیوز: فهرستهایی بلند بالا از اسامی دانشجویانی که اجازه ورود به دانشگاه ندارند، در دست حراستهای دانشگاههاست و حکم محرومیت از تحصیل تا تسهیلات، خروجی تصمیم کمیتههای انضباطی. اقداماتی که یادآور روزهای سخت کنشگری دانشجویی در دولت محمود احمدینژاد، و مشابه رویه غیرقانونی ستارهدار شدن.
حساب کاربری «شریف تودی» شنبه-یکم آبان- خبر داد که تعدادی از دانشجویان این دانشگاه ممنوعالورود شدهاند. این حساب کاربری که بعد از تغییر ناگهانی ترکیب تیم تحریریه «روزنامه شریف» و تحویل آن به گروهی نزدیک به دولت سیزدهم، یکی از مراجع اطلاعرسانی در مورد دانشگاه شریف است، نوشت؛ صفهای طویلی جلوی درهای دانشگاه تشکیل شده تا QRcode کارتهای دانشجویان چک و از ورود برخی ممانعت به عمل آید. این اقدام در این دانشگاه چندی بعد از یکشنبه تلخ شریف و البته پس از تلاش دانشجویان برای بر هم زدن تفکیک جنسیتی سلف دانشگاه عملیاتی شد.
یکی از دانشجویان این دانشگاه صبح دوشنبه-دوم آبان- را که همراه با تعدادی دیگر اجازه حضور در دانشگاه نیافت، روایت کرد: «صبح دوشنبه میخواستم از در دانشگاه که سمت میدان تیموری است، وارد دانشگاه شوم. حراست مستقر در این سمت دانشگاه یک لیست چاپی و در کنارش یک سری دستنویس داشت و اسامی دانشجوها را با این لیست چک میکرد. وقتی کارتم را نشان دادم نه تنها از ورودم ممانعت کردند بلکه طی اقدامی غیرقانونی کارت دانشجویی من را هم ضبط کردند. البته وقتی با اعتراض من مواجه شدند، کارت را پس دادند. بعد از آن به در «انرژی» رفتم و دیدم عده دیگری از دانشجوها که میخواستند وارد دانشگاه شوند با ممانعت روبهرو شدند.» آنطور که این دانشجوی ممنوعالورود میگوید، لیست دستنویسی که حراست در اختیار داشته ۳۳ نفره بودهاست.
حراست دانشگاه شریف وقتی با اعتراض دانشجویان مواجه میشود، کارتهای دانشجویی را پس داده و به آنان اطلاع میدهد که قرار است، هیات رییسه دانشگاه با آنها جلسهای داشتهباشد. جمعیتی حدود ۲۰ نفر از دانشجویان ممنوعالورود به آمفی تئاتر دانشکده انرژی هدایت میشوند و بعد از آن حسن حدادپور، معاون پژوهشی و ۲ نفر از اساتید دانشکده برق برای گفتگو با دانشجویان به سالن میآیند. حدادپور اتفاقات رخ داده در دانشگاه را «غیرقابل قبول» توصیف کرده و میگوید اولویت دانشگاه «آموزش» است. دانشجویان در ادامه این گفتگو متذکر میشوند تعداد زیادی از ممنوعالورود شدهها «اصلا کاری نکردهاند» و جز دو گروهی که بر اساس بیانیه معاونت آموزش «تخریب کردهاند یا نقش کلیدی داشتهاند»، قرار نمیگیرند. موضوعی که تنها در مورد «شریف» صدق نمیکند و دانشجویان دانشگاههای متعدد بعد از ممنوعالورودی اذعان کرده که حتی نام کسانی که در تجمعات اعتراضی حضور نداشتهاند در فهرست ممنوعالورودها است. دانشگاه یزد از دیگر دانشگاههایی است که دانشجویان آن تاکید دارند حتی نام دانشجویانی که «حضور نداشتهاند و صرفا باعث بازنشر فراخوانهای اعتراض بودهاند» نیز در لیست تعلیقیها بوده و بعضی مجبور به ترک خوابگاه شدهاند.
فهرست بلند بالای ممنوعالورودها
دانشجویان ممنوعالورود شده میگویند، مشخص نیست اسامی ممنوعالورودها بر چه اساس و مستنداتی تهیه شدهاست. اما آنطور که یکی از دانشجویان که نخواست نامش گفته شود میگوید، مسوولان دانشگاه شریف بر اساس «طرح صیانت از دانشجویان» دو اقدام «ممنوعالورود کردن دانشجویان» و «مجازی کردن دانشگاه» را برای فروکش کردن اعتراضات در دستور کار قرار دادند و نمونه موفق آن را نیز دانشگاه «امیرکبیر» میدانند. براساس آخرین اطلاعات، تعداد ممنوع الورودیهای دانشگاه شریف به حدود ۹۰ نفر رسیده است. پیش از این ورود حدود ۵۰ تا ۱۰۰ دانشجوی دانشگاه پلیتکنیک به این دانشگاه به بهانه خاموش شدن اعتراضات دانشجویی ممنوع شده بود. همچنین چند روز اخیر اخبار ممنوعیت ورود به دانشکدههای دانشگاه تهران نیز از سوی دانشجویان آن، رسانهای شد.
اطلاع یافتهایم که از دانشکدههای «علوم اجتماعی، زبانها و ادبیات خارجی، تربیت بدنی، حقوق و پردیس مرکزی» بین ۱۵ تا ۳۰ نفر در هر دانشکده ممنوعالورود شدهاند. دانشگاه علامهطباطبایی نیز روز هشتم آبان با «پیامک»، به تعدادی از دانشجویان اطلاع داد که نه تنها حق ورود به دانشگاه را ندارند بلکه از حضور در خوابگاه نیز محروم هستند. تعداد دانشجویانی که این پیامک را دریافت کردهاند بیشتر از ۱۰۰ نفر است و حالا دست کم ۱۴۰ دانشجو از ورود به دانشگاه علامه و خوابگاهها منع شدهاند. تعداد قابل توجهی از آنان نیز در خطر تعلیق یک یا ۲ ترم قرار دارند. اقدامی که میتواند برای دانشجویان پسر ترم آخری، به منزله خداحافظی با دانشگاه تلقی شود. انجمن اسلامی دانشجویان آزاد اندیش با تایید این آمار نوشته که دست کم ۲۰ دانشجو از دانشکده ادبیات، ۱۷ دانشجو از دانشکده ارتباطات، ۱۶ دانشجو از دانشکده اقتصاد، ۷ دانشجو از دانشکده حقوق، ۱ دانشجو از دانشکده مدیریت و تقریبا ۵ دانشجوی دیگر که دانشکده آنها مشخص نیست، جز ممنوعالورودهای علامه طباطبایی هستند که برخی با پیامک و برخی دیگر به صورت شفاهی از ممنوعیت حضورشان در دانشگاه و خوابگاه و البته محدودیت در امکانات رفاهی دانشگاه، مطلع شدهاند.
«دستور از بالا» است
همان روز دوم آبان که برخی دانشجویان شریف از حضور در دانشگاه منع میشوند، تعدادی از دانشجویان در اعتراض به ممنوعالورود شدن بدون مستندات کافی جلوی در ورودی دانشگاه تحصن میکنند. همزمان تعدادی از دانشجویان نیز در دانشگاه تجمع اعتراضی شکل میدهند. دانشجویان متحصن گفتند که «لباس شخصیها» به دانشجویان متحصن «حمله کردند». بعد از تشنج در تحصن و اعتراض شکل گرفته، علی اکبر ابوالحسنی، معاون دانشجویی شریف در میان دانشجویان حاضر شده و اذعان میکند که لیست تهیه شده «احتمالا ۲۰ درصد خطا دارد.» این در حالی ست که پیش از این مسوولان شریف گفتهبودند، لیست بر اساس تصاویر و فیلمها تهیه شده آن هم در شرایطی که ساعت ۱۱ شب قبل از تهیه این فهرست هیات رییسه جلسه اضطراری ترتیب میدهد و مشخص نیست چطور این فیلمها به دستشان رسیده و به سرعت مورد بازبینی قرار گرفتهاست. با نگاهی به اعتراضات دانشجویان به روند اعمال محدودیتها به نظر میرسد خطایی که مسوولان «شریف» هم به آن اذعان دارند احتمالا در بسیاری از دانشگاهها رخ داده است.
بعد از انتشار خبر ممنوعالورود شدن دانشجویان، گروهی از بسیج دانشجویی شریف نیز مدعی شدند نام برخی از آنان نیز در این فهرست قرار دارد. منبع مطلع میگوید اسامی این افراد در لیست ۳۳ نفره اولیه نبوده، اما بعد از آن ۲ یا ۴ نفر از بسیج هم به این فهرست اضافه شدهاست. با بررسی مجدد فیلمها تعداد ممنوعالورودیها به ۲۶ نفر میرسد. اما عجیب آن که چند روز بعد تعداد بیشتری به فهرست ممنوعالورودها اضافه شده و به بیش از ۸۰ نفر میرسد که این بار حتی برای آنها ابلاغیهای نیز فرستاده نشدهاست. روندی که بر خلاف شیوهنامه انضباطی و غیرقانونی است. این فرآیند غیرقانونی که پیش از این مسوولان دانشگاه شریف نیز به آن معترف بودند، با اعتراض مجدد دانشجویان مواجه میشود، اما این بار ابوالحسنی، معاونت دانشجویی شریف مدعی میشود که تهیه لیست جدید «دستور از بالا» است و حراست از آنها دستور میگیرد. این در شرایطی است که مدیریت دانشگاه، امری درونی محسوب میشود و بر اساس «آییننامه مدیریت دانشگاهها و موسسات آموزش عالی»، نظارت بر امور انضباطی هیات علمی، دانشجویان و کارمندان در چارچوب ضوابط از جمله وظایف و اختیارات رییس دانشگاه است. پیگیریها حاکی از آن است که مسئولان در دانشگاههای تهران، علامه طباطبایی و بابل هم جملاتی از این دست خطاب به دانشجویان گفتهاند و موضوع ممنوع الورودی آنان را به آرام کردن فضای دانشگاهها ربط دادهاند. پیگیریها برای بررسی این موضوع از وزارت کشور به در بسته خورد.
به جز این رویه غیرقانونی و دخالتهای فراقانونی که منجر به طویل شدن فهرست ممنوعالورودها شده، بر اساس ماده ۱۱۶ شیوهنامه انضباطی باید پرونده انضباطی برای دانشجو تشکیل شده و بررسی صورت گرفتهباشد و مدت ممنوعالورودی با امضای رییس دانشگاه ابلاغ شود. این مهم دست کم در مورد ابلاغیهای که برای دانشجویان شریف صادر شده، رعایت نشده و ابلاغیه نه به امضای جلیلی بلکه با امضای ابوالحسنی به دانشجویان تحویل داده شدهاست. این روند در دانشگاههای دیگر نیز دیده شده است. در برخی دانشگاهها حتی ممنوع الورودی دانشجویان با امضا رئیس حراست به آنان ابلاغ شده است. فراتر از این، همانطور که در آییننامه انضباطی نیز تاکید شده، در صورتی میتوان از مجازات ممنوعالورودی برای دانشجوی خاطی استفاده کرد که اتهام او، حداقل مجازات یک ترم تعلیق از تحصیل داشتهباشد و اگر توبیخ یا تذکر کتبی باشد، امکان ممنوعالورودی وجود نخواهد داشت. قریب به اتفاق دانشجویانی که در دانشگاههای سراسر کشور ممنوعالورود شدهاند، اذعان دارند که حتی برای آنها کمیته انضباطی تشکیل نشده و هیچ روند قانونی مندرج در آییننامه انضباطی دانشجویان و شیوهنامه اجرایی آن که مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۱۳۹۸ است، طی نشدهاست.
همانطور که روند ستارهدار کردن کنشگران دانشجویی در دهه ۸۰ فراقانونی و گاهی غیرقانونی بود، این روزها در برخورد با دانشجویان معترض نیز شاهد فرآیندهایی این چنین هستیم. فرآیندهای غیرقانونی در مورد «شریف» هم کم نیست. چه آنکه از روز دوشنبه گذشته به دانشجویان اجازه ورود به دانشگاه داده نمیشود در حالی که ابلاغیه ممنوعالورودی روز سهشنبه به دست آنها رسیده و نتیجه اقدامات غیرقانونی رییس دانشگاه و حراست است. ضمن این که تعدادی از دانشجویان هنوز هم نمیدانند بر اساس چه مستنداتی اجازه حضور در دانشگاه را ندارند. گرچه اخباری که از اغلب دانشگاهها به گوش میرسد، نشان میدهد با دانشجویان دانشگاههای دیگر نیز برخوردهای غیرقانونی صورت گرفتهاست. برای نمونه چندی پیش پیامک تهدیدآمیزی برای دانشجویان دانشگاه یزد ارسال شده و آنها را تهدید کرده اگر اعتراضات را ادامه دهند، «دادستانی» به موضوع ورود کرده و «پرونده قضایی خارج از دانشگاه برای دانشجویان معترض» تشکیل خواهد شد.
تعهد متفاوت
اعتراض و تحصن دانشجویان مقابل دانشگاهها از جمله دانشگاه شریف، سبب شده تا مسئولان دانشگاه تلاشهایی را برای رفع ممنوع الورودی دانشجویان به کار بگیرند. اما آنچه رخ داده از دید دانشجویان نه تنها با آییننامه انضباطی دانشجویان همخوانی ندارد بلکه تحمیل بار دیگری بر دانشجویان است. براساس پیگیریها، مسئولان دانشگاه شریف با فراخواندن برخی از دانشجویان، اقدام به اخذ تعهد از آنان کردهاند. براساس این تعهد نامه، دانشجویان متعهد میشوند تا دیگر در تجمعات بدون مجوز در محوطه دانشگاه شرکت نکنند. این در حالیست که در روزهای گذشته تجمعات مجوزدار هم لغو شده بود. برخی دانشجویان میگویند که امضای همین تعهدنامه هم موجب رفع ممنوع الورودی دانشجویان نشده است. منبع مطلع، گفت که مسئولان حراست دانشگاه به دانشجویان پس از امضای تعهدنامه گفتهاند که «بروید، هر زمان اوضاع آرام شد، صدایتان میکنیم که به دانشگاه برگردید.» کارت دانشجویی ضبط شده دانشجویان هم به آنان تحویل داده نشده است.
روند اخذ تعهدنامه از دانشجویان زنی که ورودشان به دانشگاه منع شده، اما متفاوت بود. منابع مطلع تایید کردند که از دختران در دانشگاه شریف ۲ تعهد نامه گرفتهاند. اول برای پرهیز از حضور در تجمعات بدون مجوز و دوم، رعایت شئونات و پروتکلهای مدنظر مقامات. بعضی از دختران در دانشگاه شریف، حاضر به امضای این تعهدنامه نشدهاند. برخی دیگر، اما به گفته منبع مطلع، در «عمل انجام شده» قرار گرفته و تعهدنامه مربوطه را امضا کردهاند. پیگیریها از دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه تهران هم حکایت از تنظیم تعهدنامه مشابه از سوی این دو دانشگاه دارد.
تنبیه کیفری دانشجو
مجازاتهای دیگری که شنیده میشود برای دانشجویان در نظر گرفته شده، «ممنوعالخروجی» از کشور است. بر اساس شنیدههای برخی دانشجویان شریف، دانشگاه روایت کرده که «کلانتری» به دانشگاه فشار آورده تا لیست ممنوعالورودها به دانشگاه را به آنها تحویل دهند تا «ممنوعالخروج» شوند. البته فرآیند ممنوعالخروج کردن امری ساده نیست. ابتدا باید دانشجو تفهیم اتهام شده و موضوع در کمیته انضباطی بررسی شود. بعد از آن در صورتی که دانشجو حکم بگیرد و بر اساس آن حکم، پرونده دانشجو به مراجع قضایی ارجاع داده شود، بعد از ارجاع به این مراجع، مجددا تفهیم اتهام صورت گرفته و در نهایت قاضی میتواند یک فرد را ممنوعالخروج کند؛ بنابراین برای در نظر گرفتن چنین مجازات احتمالی نیز باید تشریفات قانونی آن طی شود.
همچنین به گواه تصاویر و اخبار منتشر شده در فضای مجازی، پس از تجمعات ۳۰ مهر تا ۲ آبان، حدود ۲۰۰ تن از دانشجویان دانشگاه یاسوج توسط شورای انضباطی به «اخراج از دانشگاه و محرومیت از تحصیل در همه دانشگاهها تا ۵ سال»، «منع موقت از تحصیل به مدت ۲ نیم سال با احتساب سنوات»، «محرومیت دائم از تسهیلات رفاهی از قبیل وام، خوابگاه، تغذیه تا پایان سال» محکوم شدند. گفته میشود این احکام از سوی دبیر شورای انضباطی بدوی دانشگاه یاسوج به صورت ترکیبی، تعلیقی و اجرایی و البته بدون حضور دانشجو در شورای انضباطی یا ارسال احضاریه صادر شده و صرفا به اطلاع دانشجویان رسیدهاست. بر اساس احکامی که تاکنون صادر شده به نظر میرسد که دانشجویان دانشگاه یاسوج به نسبت دانشگاههای دیگر شرایط بغرنجی دارند که شاید در حجم اخبار تلخ دانشگاههای مرکز نادیده گرفته شد.
اما افزایش فشار بر دانشجویان تنها با احکام سنگین مدیریت نمیشود. کانال تلگرامی شورای صنفی دانشگاه تهران هشتم آبان به یک باره متنی منتشر کرد که در آن «اغتشاشات» را محکوم کرده و از دانشجویان خواستهبود به «تجمعات» پایان داده و درخواستها و مطالباتشان را از «مجاری قانونی» پیگیری کنند. بعد از این اطلاعیه مشخص شد که ماهان گچپزان، دبیر شورای صنفی دانشگاه تهران روز هشتم آبان به دانشکده ممنوعالورود شدهاست. همچنین دبیر اسبق انجمن اسلامی دانشگاه ارومیه نیز در صفحه اینستاگرام خود خبر داد که علاوه بر ممنوعالورود شدن به دانشگاه «برای مدتی نامعلوم» و «احضارها و تماسهای خارج از دانشگاه» در چندین هفته اخیر بارها از سوی «رییس حراست دانشگاه» تهدید به «اخراج» شده است.
مرجان زهرانی، میلاد علوی/ شبکه شرق