سفر جنجالی و پرحاشیه فرزند انسیه خزعلی معاون رئیس جمهوری ایران به کانادا، دستور اخیر سید ابراهیم رئیسی درباره سفر فرزند یک مسوول به خارج و گفته او درخصوص اینکه "اگر فرزند به خارج رفت، پدر هم برود" را یادآوری کرده است؛ حالا افکار عمومی منتظر تصمیم رییس جمهور و معاونش هستند. آیا انسیه خزعلی استعفا میدهد؟ آیا رئیسی او را برکنار میکند و یا هیچ اتفاقی رخ نخواهد داد؟! نگاهی به ماجرای علی لاریجانی و موضوع فرزند انسیه خزعلی، این موضوع را تداعی میکند که استانداردی دوگانه درباره چنین موضوعاتی برقرار است و واژگان «خودی و غیرخودی» را به ذهن میآورد.
دیدارنیوز: همان روزی که دولتیها در بوق و کرنا کرده بودند که رییسی دستور داده اگر فرزند مسوولی به خارج رفت، پدرش هم از دولت برود؛ خبر خارج رفتن فرزند یکی از مقامات ارشد دولتی منتشر شد. هرچند از خروج فرزند این مقام چند ماه میگذرد، اما گویا او مشمول دستور رییسی نمیشود؛ چرا که مقام مورد نظر، مادر فرزند است و نه پدر! این زن «انسیه خزعلی» معاون امور زنان و خانواده ابراهیم رییسی است که گفته میشود کشور مقصد فرزندش، کانادا بوده است.
ماجرا از آنجا شروع شد که مهدی عرفاتی دبیر شورای اطلاعرسانی دولت در توئیتی نوشت: «اخیرا فرزند یک معاون وزیر برای ادامه تحصیل در یک کشور خارجی ویزا گرفته بود و قصد خروج داشت که به محض اطلاع رییسجمهور دستور صادر شد؛ اگر فرزند رفت، پدر هم برود»، اما او نمیدانست که چند ساعت بعد نقض دستوری که از قول رییسی منتشر کرده از دولت بیرون میآید؛ بابت همین در ادامه نوشت: «گذشت آن دوران که افتخار مقامات عالی دولت، اقامت فرزندانشان در خارج از کشور باشد. مسوولان مراقب گشت ارشاد باشند.»
پس از این توئیت رسانههای نزدیک به دولت آن را سند افتخار دولت سیزدهم قلمداد کردند و به تمجید از رییسی و دولتش پرداختند. چند ساعت بعد، اما شایعههایی پیرامون مهاجرت فرزند انسیه خزعلی معاون رییسجمهوری در امور زنان و خانواده به کانادا، دهن به دهن چرخید تا اینکه خود خزعلی وارد ماجرا شد. او طی یک رشته توئیت سعی کرد ضرب خبر رفتن فرزندش را بگیرد و آن را موقت و کاری و «برخاسته از تعلق به وطن» جلوه دهد: «گذشت آن دوران که مسوولانی مثل کوه پشت فرزندان خویش میایستادند و صراحتا از مهاجرت و زندگی آنها در خارج از کشور دفاع میکردند. اما امروز برخی با ذوقزدگی از مهاجرت فرزند اینجانب گفتند.» معاون رییسی ادامه داد: «درحالی که سفر موقت کاری ایشان جهت توسعه و پشتیبانی مجموعه دانشبنیانی است که در ایران با تعداد زیادی از دانشجویان کامپیوتر فعال است و خوشبختانه این پروژه کاری رو به اتمام بوده و وی در ماههای آینده به کشور بازمیگردد. اگرچه ایشان متاهل و مستقل است، ولی هرگز قصد مهاجرت نداشتهاند.» معاون امور زنان و خانواده رییسجمهوری، افزود که «بیشک بسترسازی برای تقویت فعالیتهای دانشبنیان جاری در کشور، برخاسته از تعلق به وطن و مسوولیتپذیری است. اعضای دولت مردمی و انقلابی به آرمانهای انقلاب و سیاستهای دولت وفادار بوده و خواهند بود.»
این توئیتها در فضای مجازی واکنشهای زیادی همراه داشت؛ تعدادی خزعلی را متهم کردند که از شعار سال که از سوی مقام معظم رهبری اعلام شده، برای توجیه عملکرد فرزندش بهره برده است. عدهای دیگر این خبر را ناقض سیاستهای جاری در کلیت نظام دانستند و افرادی هم معتقد بودند که این توئیتهای خزعلی تمام تلاش تبلیغاتی دولت درباره فرزندان مقامات را به باد داده است! برخی کاربران هم نوشتند که چرا فرزند خزعلی به جای چین و روسیه، به یک کشور غربی رفته است! برخی هم به خانم خزعلی انتقاد کردند چگونه است که فرزند و عروستان در کانادا هستند، اما شما در این شرایط وخیم اقتصادی حداکثر فشارهای اجتماعی را به دختران و زنان داخل کشور وارد کرده و میکنید.
مورد عجیب لاریجانی
همین سال گذشته بود که حضور فرزند علی لاریجانی در خارج از کشور، یکی از موانعی بود که او برای نامزد شدن در انتخابات ۱۴۰۰ داشت که نهایتا شورای نگهبان صلاحیت او را برای مقام ریاستجمهوری تایید نکرد و از گردونه رقابتها کنار گذاشته شد. با این استدلال، فردی که در کارنامهاش ۱۲ سال رییس مجلس شورای اسلامی، ۱۰ سال رییس صدا و سیما با حکم مقام معظم رهبری، دبیری شورای عالی امنیت ملی و چندین مناصب مهم را داشته، رد صلاحیت شد.
در نامه رد صلاحیت شورای نگهبان که سال گذشته و چند ماه پس از انتخابات منتشر شد، احمد جنتی دبیر شورای نگهبان، سفرهای متعدد اعضای خانواده علی لاریجانی به خارج از کشور از جمله اروپا و آمریکا و اقامت فرزند دیگرش در آمریکا و اقامت و ادامه تحصیل برخی از منسوبین درجه یک وی در انگلیس برخلاف مصوبه لازمالاجرای شورای عالی امنیت ملی به عنوان بخشی از دلایل رد صلاحیت رییس سابق مجلس در انتخابات ریاستجمهوری قید شده است. این مباحث در حالی مطرح شدند که عباسعلی کدخدایی سخنگوی وقت شورای نگهبان، فارغالتحصیل از دانشگاهی در انگلستان است. اما علی لاریجانی مدتی بعد پاسخی به شورای نگهبان داد و این ادعا را تکذیب کرد: «ادعای سفر مکرر خانواده بنده به اروپا و آمریکا صد درصد دروغ است، بفرمایید مقصود شما از سفرهای مکرر دقیقا چیست. در چه تاریخی همسر بنده و خانواده حقیر به آمریکا سفر کردهاند؟ یکی از فرزندان من همراه همسرشان به منظور ادامه تحصیل به آمریکا سفر کرده است. آیا این میشود سفر مکرر اعضای خانواده به آمریکا؟ معیار تکرار نزد شورای محترم چیست که چنین عبارتی را مرقوم داشتهاند؟». لاریجانی در ادامه اعتراضی به شورای نگهبان تاخته بود که این «عنوانی که برای رد صلاحیت درست کردید مثل «سفرهای مکرر خانواده» (که خلاف است)، به فرض صحت، چه چیزی را ثابت میکند؟ اگر کسی از منابع مالی حلال شخصی به خارج سفر کند، آن هم برای زیارت یا درمان بیماری، دلیلی برای رد صلاحیت همسر او میشود؟». او گلایههایش را در قالب سوال از شورای نگهبان اینگونه بیان کرده بود: «آیا آن شورا مطمئن است که همسر و فرزندان سایر کاندیداهایی که تایید صلاحیت فرموده، در طول ۴۲ سال پس از انقلاب، به خارج از کشور سفر نکردهاند؟ و آیا خانواده خود اعضای شورای نگهبان در ۴۲ سال گذشته به خارج از کشور سفر نکردهاند؟ آیا فکر نمیکنید چه صدمهای به عموم افراد انقلابی وارد میکنید که در خارج از کشور تحصیل کردهاند و حالا با شنیدن این بحثها به کلی خود و اعضای خانواده را در وطن خویش، به علت تحصیل در خارج از کشور، فاقد صلاحیت میبینند؟».
اعمال مصوبه شورای عالی امنیت ملی
لاریجانی در ادامه اعتراضش نوشته بود: «شورای محترم بیان کردهاند ادامه تحصیل فرزند شما خلاف مصوبه شورای امنیت ملی بوده است.
آیا تاریخ این مصوبه و خطاب آن را ملاحظه فرمودهاید؟ فرزند بنده با همسرشان در سال ۸۳ برای ادامه تحصیل سفر کردهاند و مصوبه شورای عالی امنیت ملی مربوط به سال ۸۸ است. یعنی فرزند بنده باید علم غیب میداشتند که پنج سال بعد چنین مصوبهای صادر خواهد شد؟ آیا این قانون عطف به ماسبق میشود؟». قانونی که علی لاریجانی درباره آن صحبت کرده، در جایی منتشر نشده است، اما در همان بحبوحه انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۰، محمد دهقان عضو حقوقدان شورای نگهبان در یک برنامه تلویزیونی گفته بود که «اسناد بالادستی داریم که درس خواندن فرزندان مقامات در برخی کشورهای متخاصم را نفی کردهاند. تابعیت هم به طریق اولا.»
او گفته بود کسی که میخواهد رییسجمهوری باشد، نباید اینطور تلقی شود که فرزندش در خارج از کشور به صورت تابعیت، اقامت یا هر چه، و او یک پایش خارج از کشور است.» دهقان مصوبه شورای عالی امنیت ملی را «سری» توصیف کرد و گفت که برخی کشورها در این مصوبه نام برده شده است.
در کنار اینها برخی گزارشهای یک نهاد امنیتی هم برای لاریجانی دردسر درست کرده بود؛ او گفته بود: «متاسفانه در زمان بررسی صلاحیت حقیر همان دستگاه امنیتی، اطلاعاتی به آن شورا گزارش داد که فرزند من و همسرش تابعیت کشور خارجی دارند که این مورد هم صددرصد دروغ است. ایشان ویزای تحصیلی داشتند و به هیچ وجه بحث اقامت در آمریکا که در نامه شورا آمده، درست نیست.»
صادق آملیلاریجانی برادر علی که عضو فقهای شورای نگهبان هم هست، بعدها در رابطه با رد صلاحیتهای انتخابات ۱۴۰۰ گفت که «سبب این نابسامانیها تا حد زیادی، دخالتهای فزاینده دستگاههای امنیتی از طریق گزارشهای خلاف واقع، در تصمیمسازی برای شورای نگهبان است؛ به ویژه اگر عضو مسوولی که باید گزارشهای محققانه به شورا ارائه کند خود، عامدانه چیزی بر آن بیفزاید؟! چنان که از وزارت اطلاعات با قاطعیت تمام مطلبی نقل میکنند، حال آنکه با پرسش از معاونت مربوطه در وزارت اطلاعات به صراحت این مطلب تکذیب میشود.»
خودی و غیرخودی؟
نگاهی به ماجرای علی لاریجانی و موضوع فرزند انسیه خزعلی، این موضوع را تداعی میکند که استانداردی دوگانه درباره چنین موضوعاتی برقرار است و واژگان «خودی و غیرخودی» را به ذهن میآورد. حالا در چنین شرایطی و بعد از تبلیغات فراوان روی دستور ابراهیم رییسی مبنی بر اینکه «اگر فرزند رفت، پدر هم برود»، معاون او اعلام کرده که فرزندش به خارج رفته و گفته میشود کانادا مقصد اوست.
کشوری غربی که مادر فرزندی که در حال «توسعه شرکتهای دانشبنیان ایرانی» است درباره این دسته از کشورها گفته بود غرب «تغییر دادن هویت دینی و ملی یک ملت برای تسخیر آن سرزمین» را «دنیای غرب بعد از جنگ جهانی دوم شروع کرده و اطلاعاتی که از کشورهای غربی به دست ما میرسد نشان از تصویب و بودجههای کلانی در این زمینه است.» یا در اظهاراتی دیگر تاکید کرده بود که «غرب میخواهد مساله خانوادههای همجنس را باب کند، لذا اگر سنگر اول را از دست دادیم باید منتظر باشیم سنگرهای دیگر را هم از دست دهیم.»
معلوم نیست مادری که چنین بر دسیسههای غرب تسلط دارد و آگاه از آن است، چطور اجازه داده فرزندش راهی همان سرزمینها شود! وجه دیگر این ماجرا آنجاست که رییسی که دستور «اگر فرزند رفت، پدر هم برود» را داده و دولتیها هم بابت آن بادی به غبغب انداختهاند، حاضر است دستور دهد «اگر فرزند رفت، مادر هم برود» یا دستورش فقط روی کاغذ است و کلامی! حالا افکار عمومی منتظر تصمیم رییس جمهور و معاونش هستند. آیا انسیه خزعلی استعفا میدهد؟ آیا رییسی او را برکنار میکند ویا هیچ اتفاقی رخ نخواهد داد؟!