آلودگی ۲۶ روزه هوای تهران در مرداد!

دیدارنیوز: آمار شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نشان می‌دهد مردادماه امسال شهروندان تهرانی روز‌های آلوده بیشتری را نسبت به مردادماه سال گذشته تجربه کرده‌اند.

وضعیت هوای تهران در دومین ماه تابستان ۱۴۰۱ و مقایسه آن با سال گذشته نشان می‌دهد که در مردادماه سال گذشته ۲۶ روز هوای قابل قبول ثبت شد که این عدد امسال به پنج روز کاهش یافت. در مرداد سال ۱۴۰۰ تنها پنج روز هوای تهران در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار داشت که این وضعیت امسال به ۲۴ روز رسید. در سال ۱۴۰۰ تهران هیچ روز هوای ناسالم را تجربه نکرده بود این در حالیست که امسال دو روز این شرایط را تجربه کرد.

نکته‌ی قابل توجه در مقایسه کیفیت هوای مردادماه سال جدید و سال گذشته به چشم می‌خورد، ثبت شرایط هوای ناسالم در روز ۶ و ۱۲ مرداد ۱۴۰۱ است. شاخص آلودگی هوا در ۶ مردادماه با آلاینده شاخص ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون به عدد ۱۵۱ رسید، اما در ۱۲ مردادماه آلاینده شاخص ازن بود و عدد ۱۶۷ برای این آلاینده به ثبت رسید.

آلاینده شاخص هوای مردادماه سال ۱۴۰۱ نیز مانند مردادماه سال گذشته ازن بود و هوای تهران ۲۴ روز با این آلاینده شاخص آلودگی هوا را تجربه کرد. تنها در ۳ مردادماه ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون با رسیدن به عدد ۱۴۳ تبدیل به آلاینده شاخص هوای تهران شد و شش روز از مردادماه امسال نیز آلاینده شاخص به ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون تبدیل شد.

کمینه شاخص ثبت شده برای آلاینده ازن عدد ۷۷ و بیشینه آن عدد ۱۶۷ را نشان می‌دهد. کمینه و بیشینه شاخص برای آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون نیز ۹۰ و ۱۵۱ بود.

وضعیت آلودگی هوای تهران طی سال ۹۵ تا ۱۴۰۰
آمار شرکت کنترل کیفیت هوا تهران نشان می‌دهد کیفیت هوای تهران طی مرداد ماه سال ۱۴۰۰ نسبت به مدت مشابه سال ۹۹ تعداد روز‌های آلوده کمتری را داشت چراکه کیفیت هوای تهران طی مرداد سال گذشته ۲۰ روز قابل قبول، ۱۰ روز ناسالم برای گروه‌های حساس و یک روز نیز در شرایط ناسالم برای همه افراد قرار داشت. آلاینده ازن علت آلودگی هوا طی تمام روز‌های آلوده مرداد ماه این سال بود.

مرداد ماه سال ۹۸ نیز غلظت آلاینده ازن در هوای تهران طی پنج روز از حد استاندارد فراتر رفت. طی این بازه زمانی آلاینده ناکس و ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون نیز هر کدام طی یک روز هوای تهران را آلوده کردند و به‌طور کلی هوا در مرداد ماه سال گذشته ۲۶ روز در شرایط قابل قبول و پنج روز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس بود. در تولید آلاینده ناکس وسایل نقلیه ۳۵ درصد و نیروگاه‌ها ۳۲ درصد نقش دارند. این آلاینده هوا می‌تواند سبب ایجاد مشکلات جدی تنفسی و التهاب چشم در انسان شود. اختلال در بویایی، خستگی، تحریک گلو، ناراحتی‌های اعصاب و افزایش برونشیت حاد از دیگر اثرات قرارگیری در معرض گاز نیتروژن دی‌اکسید است.

طی دومین ماه تابستان سال ۹۷ تهرانی‌ها ۲۷ روز هوای قابل قبول و چهار روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس داشتند. علت آلودگی هوا در این‌بازه زمانی افزایش غلظت ازن و ذرات معلق بود.

کیفیت هوای تهران در مرداد ماه سال ۹۶ نیز پنج روز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار داشت که از این بین سهم آلاینده ازن سه روز و سهم ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون دو روز بود. بقیه روز‌های ماه در این بازه زمانی، هوا در شرایط قابل قبول بود.

بر اساس اطلاعات شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، در مرداد ماه سال ۹۵ هوای تهران طی سه روز به دلیل افزایش غلظت ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون آلوده شد و در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گرفت. مواجهه کوتاه مدت با این آلاینده می‌تواند منجر به تشدید علائم بیماری‌های قلبی و ریوی شود. مواجه طولانی مدت با ذرات معلق عامل مرگ و میر زودرس و تشدید بیماری‌های قلبی و ریوی است.

اما و اگر‌های ذرات معلق
ذرات معلق کوچکتر از ۱۰ میکرون درشت‌ترند و نسبت به ذرات معلق کوچکتر از ۲.۵ میکرون کمتر وارد بخش‌های تحتانی سیستم تنفسی می‌شوند و به‌طور جزئی خطر کمتری دارند، ولی در غلظت‌های بالا و در قیاس با حد مجاز می‌توانند مشکلات زیادی به لحاظ بهداشتی و زیست محیطی در پی داشته باشند.

به‌طور کلی عمده‌ترین منابع انتشار ذرات معلق نیز احتراق سوخت (مانند سوزاندن زغال سنگ و چوب)، خودرو‌های دیزلی فاقد فیلتر دوده، فرایند‌های صنعتی و کشاورزی و انتشار از خودرو‌ها است. ذرات معلق عموما در ماه‌های سرد سال کیفیت هوا را تحت تاثیر قرار می‌دهند. مطالعات علمی متعدد درباره ذرات معلق نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض این آلاینده باعث بروز مشکلات زبادی می‌شود. مرگ زودرس در مبتلایان به بیماری‌های قلبی و ریوی، بروز حملات قلبی غیرکشنده، ضربات قلب نامنظم، ابتلا به سرطان ریه، تشدید آسم، کاهش عملکرد ریه و افزایش علائم تنفسی مشکلاتی است که آلودگی هوا برای سلامت انسان ایجاد می‌کند.

آلاینده ازن چیست؟
ازن نیز آلاینده ثانویه‌ای است که در صورت افزایش شدت تابش و نور مستقیم خورشید و بالا رفتن دما و البته وجود برخی آلاینده‌های دیگر نظیر اکسید‌های نیتروژن و ترکیبات آلی فرار، تولید و در هوا منتشر می‌شود و به همین علت در روز‌های گرم سال شاهد افزایش غلظت این گاز هستیم. هر چه از شدت گرمای هوا کاسته شود، غلظت این گاز نیز کمتر می‌شود. پیش‌ساز‌های آن VOC‌ها یا همان ترکیبات آلی فرار و ناکس هستند. خودرو‌های دیزلی، موتورسیکلت‌های فرسوده و بخارات بنزین پیش‌ساز‌های ازن هستند همچنین استفاده از سوخت‌های غیر استاندارد در نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها می‌تواند در افزایش غلظت ازن نقش داشته باشد. علاوه بر این آلاینده ازن سبب کاهش عملکرد ریه و افزایش علائم تنفسی مانند سرفه، تنگی نفس، تشدید آسم و سایر بیماری‌های ریوی می‌شود. ازن در مرگ ومیر زودرس نیز تاثیرگذار است.

اطلاعاتی درباره شاخص کیفیت هوا
شاخص کیفیت هوا (AQI) به پنج دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شود. بر اساس این تقسیم‌بندی از عدد صفر تا ۵۰ هوا پاک، از ۵۱ تا ۱۰۰ هوا سالم یا متوسط، از ۱۰۱ تا ۱۵۰ هوا ناسالم برای گروه‌های حساس، از ۱۵۱ تا ۲۰۰ هوا ناسالم برای همه گروه‌ها، از ۲۰۱ تا ۳۰۰ هوا بسیار ناسالم و از ۳۰۱ تا ۵۰۰ شرایط کیفی هوا خطرناک است.

گفتنی است در هوای پاک که با رنگ سبز نشان داده می‌شود، شرایط کیفیت هوا مناسب است و خطری برای سلامت انسان ندارد. در هوای سالم که به رنگ زرد شناخته می‌شود، کیفیت هوا قابل قبول و غلظت آلاینده‌ها کمتر از حدی است که بر سلامت انسان تاثیر منفی داشته باشد، اما در هوای ناسالم برای گروه‌های حساس که به رنگ نارنجی نشانه‌گذاری می‌شود، مقدار AQI بین ۱۰۱ تا ۱۵۰ قرار می‌گیرد که در نتیجه آن گروه‌های حساس اثرپذیری بیشتری از آلودگی هوا خواهند داشت.

در هوای ناسالم که به رنگ قرمز است، کلیه افراد جامعه در معرض مخاطرات ناشی از آلودگی هوا قرار می‌گیرند و حتی ممکن است گروه‌های حساس دچار عوارض شدیدتری شوند. افزون بر این در هوای بسیار ناسالم که به رنگ بنفش نشان داده می‌شود و عدد AQI بین ۲۰۱ تا ۳۰۰ قرار می‌گیرد، احتمال بروز عوارض جدی برای سلامت افراد جامعه افزایش می‌یابد.