صالح قاسمی، دبیر مرکز مطالعات جمعیت با اعلام اینکه سالانه ۳۷۰ هزار سقط جنین در کشور داریم که اغلب آن‌ها جنایی و غیر قانونی است، از فرصت ۵ ساله ایران برای «افزایش جمعیت» خبر داد.
دیدارنیوز: دبیر شورای راهبردی جمعیت استان تهران، درباره آمار سقط جنین غیر قانونی کشور، گفت: سالانه ۳۷۰ هزار سقط در کشور داریم که اغلب آن‌ها جنایی و غیر قانونی است و تنها حدود ۳.۵ تا ۴ درصد این موارد مربوط به روابط خارج از عرف و باقی این موارد با انگاره‌هایی نظیر "ناخواسته بودن بارداری" و "بدون برنامه ریزی بودن بارداری" همراه هستند.
صالح قاسمی در جلسه استانی "خانواده و جمعیت" که امروز دوشنبه (۶ تیرماه) با دستور کار "بررسی آخرین وضعیت استان تهران" و با حضور استاندار تهران برگزار شد، اظهار کرد: در حال حاضر دنیا الگوی perfect family با الگوی چهار فرزندی را ترویج می‌کند و تعریفی که برای آن ارائه داده‌اند به این معنا است که perfect family خانواده‌ای است که تمام اعضای آن روابط درون خانوادگی را تجربه کنند.
دبیر مرکز مطالعات جمعیت، با بیان اینکه اگر الگوی چهار فرزندی الگو رایج کشور‌ها و کشور ما شود نرخ باروری به ۲.۸ تا ۳ می‌رسد که می‌تواند مساله کشور ما را نیز تا حد زیادی مدیریت کند.
این جمعیت شناس و پژوهشگر حوزه جمعیت در عین حال تاکید کرد: به لحاظ جامعه شناختی، مطرح شده است که الگو‌های هشت فرزندی و ۱۰ فرزندی و بالاتر الگو‌های درستی نیست.
۵۰ درصد تولد‌های ثبت شده استان تهران در سال ۹۹ مربوط به فرزند اول بوده است
دبیر شورای راهبردی جمعیت استان تهران با بیان اینکه ۵۰ درصد تولد‌های ثبت شده استان تهران در سال ۹۹ مربوط به فرزند اول، ۴۱.۷ درصد مربوط به فرزند دوم و ۸.۴ درصد مربوط به فرزند سوم و بیشتر بوده است، یادآور شد: در واقع تهران بعد از گیلان بالاترین تولد‌های ثبت شده برای فرزند اول را داشته است و این امر الگوی "تک فرزندی" را تثبیت می‌کند.
فرصت ۵ ساله ایران برای افزایش جمعیت
صالح قاسمی درباره ضرورت توجه به بحث "مهاجرت" و تاثیر آن بر جمعیت کشور، خاطر نشان کرد: در حال حاضر ۴ میلیون مهاجر نسل اول و دوم ایرانی در خارج از کشور داریم که این امر به لحاظ کیفیت در مهاجر فرستی نخبگانی قابل توجه است.
به گفته این پژوهشگر حوزه جمعیت، کشور ما به لحاظ باروی برای افزایش جمعیت تنها پنج سال فرصت دارد و اگر متولدین دهه شصتی کشور از سنین متعارف باروری خارج شوند، با اتکا به متولدین دهه ۷۰ نمی‌توان بحران جمعیت را مدیریت کرد و از این رو می‌توان گفت تنها فرصت باقی مانده برای این امر تنها در ۵ سال طلایی اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت است.
وی در بخش دیگر سخنان خود به "انقلاب خانوادگی" اشاره کرد و درباره تغییر الگو، ساختار و کارکرد نهاد خانواده در ایران، افزود: ما در ایران، در آستانه پدیده‌ای شبیه به پدیده "انقلاب خانوادگی" در غرب هستیم که ساختار و کارکرد و نهاد خانواده را دچار دگرگونی جدی کرد.
دبیر شورای راهبردی جمعیت استان تهران با اشاره به سخنان رهبر انقلاب درباره جمعیت توضیح داد: رهبر انقلاب طی ۱۰ سال ۵۵ بار در موضوع جمعیت سخن گفته و مطالبه کرده‌اند. ایشان در این راستا تعابیری را اتخاذ کرده اند که در هیچ موضوع دیگری از ایشان سراغ نداریم؛ لذا این وظیفه جدی و انقلابی ما است که به این امر ورود کنیم.
قاسمی با بیان اینکه نرخ رشد جمعیت در حال حاضر به ۰.۷ درصد، یعنی زیر یک درصد رسیده و این امر بی سابقه است، ادامه داد: با روند فعلی طی ۱۴۱۵ تا ۱۴۲۰ نرخ رشد جمعیت ما صفر درصد خواهد شد و پس از آن نرخ رشد منفی را تجربه خواهیم کرد.
به گفته وی، در حال حاضر نرخ باروری از بیش از شش فرزند به ازای هر زن به ۱.۵ فرزند به ازای هر زن رسیده است و مطابق با گزارش سالنامه سال ۹۹ سازمان ثبت احوال، نرخ باروری کل، ۱.۵ فرزند به ازای هر زن است که در کلان شهر‌ها به کمتر از ۱.۳ فرزند یعنی زیر سطح جانشینی رسیده و این امر بسیار هشدار آمیز است.
دبیر مرکز مطالعات جمعیت با بیان اینکه از سال ۹۴ تعداد تولد‌ها با شیب کاهشی مواجه شده و امروز به حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار تولد رسیده است، افزود: این رقم با توقف دو تا سه ساله، مجددا روند کاهشی را ادامه خواهد داد و ما قریب به نیم میلیون تولد را در بازه پنج ساله یعنی از سال ۹۴ تا ۹۹ از دست داده ایم.
این جمعیت شناس همچنین درباره نرخ سالمندی کشور تصریح کرد: نرخ سالمندی ما یعنی نرخ افراد بالای ۶۰ سال، در حال حاضر به ۱۱ درصد رسیده است و تا ۲۰۵۰ میلادی به بیش از ۳۰ درصد می‌رسد که در آن زمان در آستانه سونامی سالمندی و یا انفجار سالمندی قرار می‌گیریم.
وی همچنین درباره نرخ ناباروری اظهارکرد: نرخ ناباروری ما در کشور حدود ۲۰ درصد است و درواقع ۲۰ درصد زوج‌های ما به طور طبیعی صاحب فرزند نمی‌شوند. در این میان با وجود داشتن علم این حوزه، اما زیرساخت‌های لازم برای درمان بیش از سه میلیون زوج نابارور در کشور وجود ندارد.
دبیر شورای راهبردی جمعیت استان تهران در بخش دیگر سخنان خود گفت: توزیع جغرافیایی جمعیت در کشور به درستی اتفاق نیفتاده است و در حال حاضر شاهد خالی شدن شهر‌های کوچک، اما قابل سکونت، از سکنه هستیم و افراد از شهر‌های کوچک به حاشیه شهر‌های بزرگ مهاجرت می‌کنند.
به گفته وی، کمتر از ۲۰ سال آینده یعنی در سال ۲۰۴۰ اقتصاد کشور‌های "e ۷" نظیر چین، هند، اندونزی و ترکیه دو برابر کشور‌های "g ۷" یعنی کشور‌های صنعتی امروزی خواهد بود و کشور‌های صنعتی با سالخوردگی جمعیت مواجه می‌شوند و تراز اقتصادی آن‌ها پایین می‌آید و کشور‌هایی که حتی فکرش را نمی‌کنیم به غول‌های اقتصادی جهان تبدیل می‌شوند.
قاسمی با بیان اینکه جمعیت کل استان تهران در حدود ۱۴ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر است، ادامه داد: نرخ رشد کل جمعیت استان تهران که حاصل زاد و ولد و مهاجرت‌ها است به ۱.۱ درصد رسیده است. نرخ باروری این استان نیز ۱.۱۲ فرزند به ازای هر زن، نرخ سالمندی این استان ۱۲.۳ درصد و تراکم جمعیت استان نیز به ۹۷۸ نفر رسیده است.
دبیر مرکز مطالعات جمعیت در عین حال درباره نرخ رشد طبیعی جمعیت استان تهران که حاصل زاد و ولد است، افزود: این نرخ تا پایان سال ۹۹ برای تهران حدود ۰.۸ درصد بوده و بعد از گیلان، مازندران، مرکزی و سمنان، تهران پنجمین استانی است که در جایگاه نرخ رشد طبیعی قرار دارد.
این جمعیت شناس و پژوهشگر حوزه جمعیت درباره نرخ باروری استان تهران افزود: سیستان و بلوچستان با ۳.۲ فرزند به ازای هر زن و خراسان جنوبی با ۲.۱۷ فرزند به ازای هر زن دو استانی هستند که نرخ باروی آن‌ها بالای ۲ است، اما نرخ باروری در باقی استان‌ها زیر سطح جانشینی و زیر ۲.۱ درصد است. نرخ باروی استان تهران نیز ۱.۱۲ به ازای هر زن و این رقم در شهرستان‌های مختلف تهران متفاوت است.
قاسمی همچنین درباره میانگین سن مرگ و میر استان تهران خاطر نشان کرد: سن مرگ و میر در تهران از سال ۹۰ تا ۹۹ از ۶۵.۵ سال به ۷۱.۳ سال رسیده است، یعنی امید به زندگی افزایش محسوس داشته که البته یکی از دلایل تورم سالمندی نیز همین امر است چراکه اگر افزایش امید به زندگی با کاهش تولد همراه شود، چالش‌های زیادی ایجاد می‌کند.
