عدنان طباطبائی، موسس و مدیر مرکز تحقیقات کاربردی در مشارکت با شرق در آلمان معتقد است که عربستان برای علنی‌تر کردن گفتگوها با ایران با چالش مواجه است.
دیدارنیوز: موسس و مدیر مرکز تحقیقات کاربردی در مشارکت با شرق در آلمان گفت: طبیعی است که بحث یمن برای عربستان از مهمترین و حساس‌ترین موضوعات است و انتظار‌های زیادی هم نسبت به ایران وجود داشته باشد که تاثیری بر عملکرد و سیاست‌های انصارالله بگذارد و طبیعتا اگر ایران بتواند نقشی را در تداوم آتش بس ایفا کند و عربستان ببیند ایران نقش سازنده دارد می‌تواند به پیشبرد گفتگوها کمک کند.
عدنان طباطبائی، در پاسخ به این سوال که دور پنجم گفتگو‌های ایران و عربستان پس از وقفه‌ای نسبتا طولانی، برگزار شد و این بار برخلاف دور‌های پیشین شاهد هستیم که رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی و بغداد به عنوان تسهیل‌گر و میزبان، فضای گفتگو را مثبت ارزیابی کرده‌اند، این در حالی است که ریاض همچنان از اظهارنظر صریح خودداری می‌کند، شما این دور را با توجه به اخبار چگونه ارزیابی می‌کنید، دستاورد این چند دور مذاکره چیست، گفت: این دور از مذاکرات میان ایران و عربستان قرار بود حدودا ۵ هفته پیش در بغداد برگزار شود که ایران آن را به تاخیر انداخت. در نتیجه باید در حال حاضر از این موضوع خرسند باشیم که این تاخیر بیش از این طول نکشید و دو کشور توانستند دوباره در بغداد به هم بپیوندند و در خصوص مسائل مرتبط با امنیت منطقه‌ای به گفتگو بپردازند. در همین راستا ما باید اهمیت این مساله را در نظر بگیریم که عراق به عنوان یک میزبان دائم شناخته شده و هر دو کشور این نقش را به این کشور داده‌اند و البته در کشور خودش چالش‌های عظیم تشکیل دولت جدید را دارد و این خودش یک نکته قابل توجهی است که این نقش را عراق می‌تواند ایفا کند.
وی ادامه داد: دستاورد اصلی این مذاکرات این است که هر دو کشور اجازه ندادند گفتگو‌های میان‌شان با تاخیر زیادی مواجه شود و هر دو برای تداوم آن تمایل نشان می‌دهند هرچند بسیاری از سوالات مهم منطقه از جمله موضوع برجام و تاثیر روسیه و و اوکراین بر خاورمیانه و منطقه خلیج فارس هنوز بی پاسخ مانده‌اند. به این دلیل که ایران دور جدید مذاکرات را به تعویق انداخته بود، طبیعی و مثبت است که هم رسانه مرتبط با شورای عالی امنیت ملی و هم کانال‌های رسمی‌تر در ایران در مقایسه با عربستان در خصوص این گفتگوها گزارش می‌نویسند که نشان می‌دهد تمایل ایران برای علنی کردن این گفتگوها بیشتر است.
وی افزود: معتقدم طبیعی است که ایران خودش را در جایگاهی می‌بیند که راحت‌تر می‌تواند در داخل و خارج از کشور نشان دهد که در حال مذاکره با عربستان است. نباید از سکوت و عدم اظهارنظر عربستان تعجب کنیم چرا که در داخل کشور با چالش‌های سنگین‌تری برای بیان این موضوع روبرو است.
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه در پاسخ به این سوال که آیا آنطور که رسانه‌های عربی وانمود می‌کنند، ایران به این مذاکرات مشتاق‌تر است، گفت: من هم فکر می‌کنم ایران در مقایسه با عربستان مشتاق‌تر است و این به احساس و خودنمایی ایران در منطقه خلیج فارس و اینکه ایران خودش را قدرتمندتر می‌داند و در واقع با اعتماد به نفس بیشتری وارد این گفتگو می‌شود، مربوط است؛ با وجود اینکه شاید اتفاقا این احساس اعتماد به نفس نسبت به عربستان هم منشأ منفی دارد که احساس می‌کند در جایگاه قوی تری نسبت به عربستان قرار دارد. چنین نگاهی ممکن است در طرف عربستان احساس شود و طبیعتا استقبال نشود.
وی ادامه داد: بنابراین برای عربستان اشتیاق ممکن است کمتر باشد، اما نه تاحدی کمتر که نخواهند به این گفتگوها ادامه دهند و عبارت گفتگو برای گفتگو عبارت کاملا قابل درکی است که احساس کند فعلا مذاکره کنیم تا ببینیم در نهایت چه خروجی خواهد داشت. این خودش یک امر کاملا قابل توجیهی در نگاه عربستان است. من فکر می‌کنم عربستان هم اگر در این گفتگوها هدفی را در نظر نمی‌گرفت قاعدتا با انگیزه حضور پیدا نمی‌کرد؛ بنابراین ممکن است ریاض در ظاهر اشتیاق کمتری نشان دهد، ولی در عمل می‌بینیم این کشور نه تنها نقش عراق را برای میزبانی پررنگ‌تر کرده بلکه خودش هم تمایل به حضور دارد.
طباطبائی در پاسخ به این سوال که با توجه به وقفه‌ای که در مذاکرات وین اتفاق افتاده و افق مبهم این مذاکرات، آیا گفتگو با تهران برای ریاض ارزش کمتری پیدا کرده است، تا چه میزان نگاه عربستان به واشنگتن برای پرداختن جدی‌تر به این گفتگوها است، گفت: طبیعی است که وقفه ایجاد شده در مذاکرات وین کار دو کشور ایران و عربستان را آسان‌تر نمی‌کند. در گفتگو‌های زیادی که با کارشناسان عربستانی داشتم احساس می‌کردم که برای آن‌ها روشن شدن تکلیف‌شان با ایران بسیار به این بستگی دارد که مشخص شود مذاکرات وین بالاخره به کجا خواهد رسید. تا جایی که من اطلاع دارم در خود حاکمیت عربستان احیا شدن برجام را یک فرض مطمئن می‌دانند به این معنا که بالاخره ایران، ایرانی با برجام احیای شده خواهد بود و با کشوری روبرو خواهند بود که به زودی بار سنگین تحریم‌های بین‌المللی از روی دوشش برداشته خواهد شد و این هم تمایلی را ایجاد می‌کند که عربستان بخواهد گفتگو‌های عمیق‌تری را با ایران جلو ببرد.
وی ادامه داد: احساس من نیز این است که نگاه عربستان به دولت آقای بایدن منفی است. در خود عربستان دل زدگی از سیاست آمریکا وجود دارد و همین مساله باعث شده این کشور در سال‌های اخیر نگاه بیشتری به سمت چین و روسیه داشته باشد و نیاز پیدا کند که با ایران به عنوان یک ابرقدرت منطقه‌ای گفتگو کند.
این تحلیلگر مسائل غرب آسیا در خصوص تاثیر آتش‌بس در یمن بر گفتگو‌های ایران و عربستان گفت: طبیعی است که بحث یمن برای عربستان مهمترین و حساس‌ترین موضوع است و انتظار‌های زیادی هم نسبت به ایران وجود داشته باشد که تاثیری بر عملکرد و سیاست‌های انصارالله بگذارد و طبیعتا اگر ایران بتواند نقشی را در تداوم آتش‌بس ایفا کند و عربستان ببیند ایران نقش سازنده دارد، می‌تواند به پیشبرد گفتگوها کمک کند.
این کارشناس روابط بین‌الملل همچنین در پاسخ به این سوال که افق انتقال این گفتگوها به سطح سیاسی و دیپلماتیک را چگونه ارزیابی می‌کنید، گفت: شکی ندارم که با ادامه این گفتگوها سریع‌تر به این سمت برویم که این گفتگوها به سطح علنی‌تر و سیاسی جلو برود. معتقدم کار درست و معقولی است که نخست دستگاه‌های امنیتی این دو کشور با هم صحبت می‌کنند پیش از اینکه گفتگوها به سطح سیاسی راه پیدا کند. با هر دیداری که به پیش می‌رود احتمال اینکه وزرای خارجه یا دیگر مسئولان ارشد دو کشور در گفتگو‌های سیاسی و علنی‌تر با هم شرکت کنند، افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل هر چقدر هم که نتایج این دور بصوت ملموس واضح نشده باشد اینکه این گفتگوها دیگر دور پنجم را هم گذرانده و نظر بر این است که ادامه پیدا کند طبیعتا راهش به از سرگیری روابط دیپلماتیک ختم خواهد شد.
