پیشگویی درست "دیدار" درباره گرد و غبار؛ سد سازی بلای جان خاورمیانه

دیدارنیوزـ نسرین نیکنام: روز پنج شنبه هجدهم فروردین بود که این خبر روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت:"طوفانی با سرعت ۹۰ کیلومتر در راه تهران" طبق خبر منتشره وقوع این طوفان حدود ساعت ۵ تا ۹ شب پیش بینی شده بود، اما طوفان پیش بینی شده در نیمه شب اتفاق افتاد و یک فرق اساسی با سایر طوفانی‌های قبلی داشت و آن هم این بود که ریزگرد‌هایی را با خود به همراه آورد که به یکباره شاخص آلودگی هوا را به مرز ۵۰۰ رساند و شرایط برای همه شهروندان تهرانی سخت کرد.

متولیان تنها پیشنهادی که برای کنترل این شرایط داشتند این بود که از منزل خارج نشوید! چند ساعت بعد خبر‌های ضد و نقیضی از تعطیلی دو روزه تهران و ادارات و غیر حضوری شدن مدارس هم به گوش رسید، اما محقق شدن همه این پیش بینی‌ها به ساعت ۱۰ شب جمعه نوزدهم فروردین ماه و تصمیم نهایی شخص استاندار واگذار شد.

اما پیش بینی‌ها درست از آب در نیامد و استاندار با هیچ کدام از گزینه‌های مطرح شده موافقت نکرد، زیرا وی معتقد بود که شاخصی که به یکباره که به مرز ۵۰۰ نزدیک شده در روز شنبه به زیر ۲۰۰ خواهد رسید؛ این در حالی است که طبق استاندارد‌های تعریف شده با بالا رفتن شاخص آلودگی از مرز ۱۵۰ کل شهر باید تعطیل و حتی تخلیه شود.

بیشتر بخوانید: سد ایلیسو؛ ترکیه آب را می‌بندد، بیابان می‌سازد و دیوار می‌کشد!

از غرب تا شرق؛ شمال تا جنوب

البته گرد و غباری که برخی منشاء آن را عراق و برخی ترکیه اعلام می‌کنند از غرب تا شرق کشور را احاطه کرده است و شهر‌های مرزی مانند کرمانشاه و شهر‌های اطراف همچنان شاخص آلودگی شان روی ۵۰۰ ایستایی دارد و در شرق کشور نیز همین شرایط حاکم است و در نهایت می‌توان گفت تقریبا کل کشور با معضلی مواجه است که از بین رفتن آن منوط به تغییر شرایط آب و هوایی و بارش باران است، بارانی که پیش می‌شود طی روز‌های آینده در برخی از نقاط کشور اتفاق بیفتد، اما خیلی به رفع ریزگرد و گرد و غبار کمک نمی‌کند!

بر اساس شاخص AQI  که برای سنجش کیفیت هوا و نشان دادن اثر آلودگی بر سلامتی افراد است، از صفر تا ۵۰ در شرایط پاک یا سبز، ۵۱ تا ۱۰۰ در شرایط قابل قبول یا زرد، ۱۰۱ تا ۱۵۰ در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس یا نارنجی، ۱۵۱ تا ۲۰۰ در شرایط ناسالم برای همه یا قرمز، ۲۰۱ تا ۳۰۰ در شرایط بسیار ناسالم یا بنفش و ۳۰۱ تا ۵۰۰ در شرایط خطرناک یا ارغوانی تعیین شده است.

بیشتر بخوانید:تنها راه حل بحران آب در ایران؛ کاهش کشاورزی!

عراق و ایران و ترکیه مقابل هم ...

ساخت سد در ترکیه بدون در نظر گرفتن مخاطرات زیست محیطی ریشه در گذشته دارد، زمانی بزرگترین سد این کشور به نام آتاتورک ساخته شد و حالا هم سد ایلیسو ضربه آخر را به همه منابع آبی که به عراق و ایران می‌رسد زد و افتتاح این سد در وهله اول یعنی خشک شدن هورالعظیم.

نکته مهمتر درباره این سد اینکه ظرفیتی سه برابر سد کرخه دارد و محدود کردن آب در بالا دست یعنی بیابان زایی و خشکسالی در پایین دست و ایران هم از این سد سازی آسیب خواهد دید، این سد نیازمند مجوز‌های قانونی بین المللی و جلب رضایت کشور‌های ایران و عراق بوده در حالی که دولت ترکیه بدون اخذ مجوز‌های قانونی از مجامع بین المللی در حال ساخت آن است، اما علیرغم همه مخالفت‌هایی که از قبل برای ساخت این سد مطرح شده بود حالا با گذشت چند روز از افتتاح آن هیچ کدام از مسوولان محیط زیست کشور عراق و ایران واکنشی نسبت به این رخداد و اظهار نظر اردوغان نداشته اند.

تشدید آلودگی در تهران!

از آنجایی که پیدا کردن مقصر همیشه بهتر از پیدا کردن راه حل است، حالا هم پروژه سد سازی در ترکیه موسوم به "گاپ" که بخش عمده‌ای از حقآبه دجله و فرات را قطع می‌کند مقصر این شرایط شناخته شده و آن طور که کارشناسان می‌گویند، زمین‌هایی که بر اثر قطع حقآبه به منشا گرد و غبار تبدیل شده اند با وزش ضعیف‌ترین باد‌های عمودی و افقی گرد و غبار را به کشور ما می‌آورند. این پیش بینی هم وجود دارد که شرایط در روز‌ها و ماه‌های آینده بدتر هم می‌شود؛ در کنار این سازمان محیط زیست هم خبر داده که بر اساس گزارش هواشناسی از عصر امروز انتشار گرد و غبار مجددا افزایش پیدا می‌کند.

جدای از کارشناسان، مدیران سازمان محیط زیست و اعضا فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی نیز درباره تبعات گسترده و شدید مخرب بودن این پروژه هشدار داده‌اند و خواستار پیش گرفتن دیپلماسی قوی و اقدام بین‌المللی وزارت خارجه و وزارت نیرو در رابطه با این موضوع از طریق مجامع بین‌المللی شده‌اند و حالا باید دید زور کدام یک از دستگاه‌های دولتی یا حتی شخصیت‌های دیپلماسی به اردوغان می‌رسد!