دیاکو حسینی، تحلیل‌گر سیاست خارجی با اشاره به اینکه کشور‌های مختلف به عنوان ابزار‌های بازی روسیه هستند و در زمان خودش مورد استفاده قرار می‌گیرند، گفت: وزارت امور خارجه حداکثر ظرفیت کانال‌های دیپلماتیک را برای هشدار و اعتراض به مسکو فعال خواهد کرد.
دیدارنیوز: یک تحلیل‌گر سیاست خارجی گفت: روس‌ها بازی‌های بزرگی را دنبال می‌کنند و کشور‌های مختلف به عنوان ابزار‌های این بازی‌های روسیه هستند و در زمان خودش مورد استفاده قرار می‌گیرند؛ بنابراین ما در برخورد با روسیه ساده انگار و ساده لوح نباشیم و گمان نکنیم که روسیه دقیقا در چهارچوب خواسته‌های ایران قدم برمی‌دارد.
دیاکو حسینی، در تحلیل خواست روسیه از ایالات متحده برای اخذ تضمین کتبی برای بهره‌مندی از ارتباط با ایران پس از احیای برجام، علیرغم تحریم‌های اعمال شده علیه این کشور پس از حمله نظامی به اوکراین و در پاسخ به این سوال که آیا علم بر اینکه عدم اتخاذ تصمیم سیاسی از سوی آمریکا، احیای برجام را دچار وقفه کرده می‌تواند بررسی این خواست مسکو را از اولویت تهران خارج کند، گفت: ما باید این توجه را در برخورد با روسیه به خصوص در ارتباط با مسائلی که در وین جریان دارد، در نظر بگیریم که همانطور که ما به روسیه نگاه می‌کنیم و در رابطه با این کشور مفروضاتی در ذهن داریم، مسکو در خصوص این رابطه با همان دید، نگاه نمی‌کند. روسیه به درست و یا به غلط خودش را در یک بازی جهانی تعریف می‌کند و عمده مخاطب این کشور در بازی غرب و به طور خاص آمریکا است و سایر حیطه‌های مورد علاقه خودش را در ارتباط با این بازی بزرگ می‌بیند.
وی افزود: روسیه پوتین همانطور که شواهد امروز و گذشته هم آن را تائید می‌کند به دنبال براندازی نظم جهانی و ایجاد جایگاه بهتر برای روسیه است و لزوما این جایگاه بهتر ضامن وضعیت امن‌تر و مرفه‌تر برای کشور‌های نزدیک به روسیه از جمله ایران نیست. ما هیچ تصوری در خصوص تصویری که روسیه از جهان برای خودش تصور و برای آن برنامه‌ریزی کرده و گاهی همانطور که امروز در اوکراین می‌بینیم برای آن اقدام کرده، نداریم و این تصویر همچنان برای ما مبهم است؛ بنابراین ما در برخورد با روسیه ساده انگار و ساده لوح نباشیم و گمان نکنیم که روسیه دقیقا در چهارچوب خواسته‌های ایران قدم برمی‌دارد.
روسیه می‌خواهد به غرب اثبات کند، هیچ موضوعی بدون جلب رضایت این کشور پیش نخواهد رفت
وی ادامه داد: اگر با این ملاحظه و با این توجه دادن، به مذاکرات هسته‌ای و مقارن شدن مرحله پایانی این مذاکرات با بحران اوکراین نگاه کنیم باید هشدار‌هایی را به ما بدهد که فاصله خودمان را با روسیه و با اهدافی که طبعا ما را در جریان آن‌ها نگذاشته حفظ کنیم. به نظر می‌رسد یکی از دلایل روسیه برای اخذ تضمین کتبی از آمریکا در حالی که هنوز در این خصوص توضیحی هم ارائه نکرده می‌تواند بحران اوکراین باشد و به این استراتژی دیپلماتیک روسیه ارتباط داشته باشد که در هر فرصتی به غرب اثبات کند که هیچ موضوعی در امور بین‌الملل بدون جلب رضایت روسیه پیش نخواهد رفت و این می‌تواند یکی از اهداف این خواسته باشد.
این کارشناس ارشد سیاست خارجی گفت: نگاه داشتن میز مذاکره‌ای که روسیه و آمریکا در رابطه با موضوع برجام در آن دخیل هستند نیز می‌تواند یکی از اهداف دیگر مسکو برای طرح این خواسته باشد چرا که در این شرایط که فضای مذاکراتی روسیه با غرب به دلیل بحران اوکراین مسدود شده، مذاکرات وین می‌تواند فضایی برای مسکو در جهات طرح خواسته‌هایش باشد. همچنین بالا نگاه داشتن قیمت نفت و استفاده از آن به عنوان اهرم فشار علیه آمریکا می‌تواند دلیل دیگر خواست روسیه باشد.
انتظار می‌رفت روسیه پیش از طرح خواسته خود در رسانه‌ها، آن را با طرف ایرانی مطرح می‌کرد
وی افزود: دلیل طرح این فرضیات این است که آنچه روسیه با عنوان ایمن ماندن مبادلاتش با ایران از تحریم‌های غرب طرح کرده چندان قابل قبول نیست چرا که امروز نیز تجارت ایران با روسیه عمدتا از طریق پول ملی دو کشور صورت گرفته، بنابراین این مبادلات همین حالا نیز از تحریم‌های آمریکا مصون است. دلیل دیگر طرح این فرضیات نیز آن است که انتظار می‌رفت روسیه پیش از طرح این خواسته در رسانه‌ها، آن را با طرف ایرانی مطرح می‌کرد، اما ما دیدیم که مسئولان ایرانی نیز از شنیدن این خبر غافلگیر شدند؛ بنابراین اهداف اعلامی روسیه از طرح این خواسته و آنچه به زبان می‌آورد نمی‌تواند صادقانه و دلسوزانه برای دوابط دو کشور تلقی شود.
وی ادامه داد: بنابراین من فکر می‌کنم کاری که ما باید انجام دهیم این است که از اعتماد بیش از اندازه به روسیه نه فقط به دلیل مسائلی که در گذشته این اعتماد را زیر سوال برده بلکه به دلیل مقیاس بازی‌های بین‌المللی که این کشور در ذهن دارد، پرهیز کنیم. باید به این درخواست به دیده شک و تردید نگاه شود و توجه کنیم که می‌تواند مانعی جدی برای مذاکرات وین باشد هرچند همانطور که مسئولان کشور هم به آن اشاره کردند، موانعی که از اختلافات ایران و آمریکا ناشی می‌شود می‌تواند اولویت بالاتری داشته باشد، اما قطعا درخواست روسیه سازنده نیست و باید از دید ایران به این موضوع هم به عنوان مانع نگاه شود.
حسینی همچنین در ارزیابی واکنش مقامات ایرانی از جمله وزیر امور خارجه و سخنگوی دستگاه دیپلماسی به خواست مطرح شده از سوی سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه گفت: در خصوص واکنش‌ها باید بگویم ما روابط مهمی با روسیه در جهت استراتژیک داریم به این معنا که رویکرد‌های ایران و روسیه در مخالفت با آمریکا شباهت‌های زیادی دارد و علم بر این موضوع گاهی در ایران این تصور غلط را به وجود می‌آورد که بنابراین ما در تمامی رویکرد‌ها و تمامی نگاه‌ها با روس‌ها همسو هستیم و هرآنچه روسیه انجام می‌دهد الزاما و ضرورتا در خدمت آن هدف مشترک است، در حالی که این یک دید کاملا ایرانی به این موضوع و البته بسیار ناقص و نارسا و ناشی از عدم شناخت جهت‌های گوناگون سیاست خارجی روسیه است.
کشور‌های مختلف به عنوان ابزار‌های بازی روسیه هستند و در زمان خودش مورد استفاده قرار می‌گیرند
وی افزود: در یک شناخت عمیق‌تر، روس‌ها بازی‌های بزرگی را دنبال می‌کنند و کشور‌های مختلف به عنوان ابزار‌های این بازی‌های روسیه هستند و در زمان خودش مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته منظور من این نیست که روس‌ها به ایران اهمیت نمی‌دهند یا ایران برای روسیه در آن طرح‌های بزرگش مهم نیست، منظور من این است که روسیه هیچ خط قرمزی برای تعقیب منافع خودش در آن بازی بزرگ ندارد و ممکن است کشور‌های مختلف به طور طبیعی در شرایط سختی قرار بگیرند که این شرایط سخت در نهایت تامین‌کننده منافع روسیه باشد.
وی ادامه داد: برای مثال شاید از جهاتی، جنگ اوکراین و رویکرد روسیه در ضدیت با غرب برای کشور‌هایی مانند ایران و چین مفید باشد، اما زیاده روی در این رابطه و تعمیق این بحران به منافع ما خدمتی نمی‌کند، اما این مساله اولویت روسیه نیست و طبعا آن‌ها منافع خودشان را بدون توجه به نگرانی ما و سایر کشور‌ها دنبال می‌کنند.
این تحلیل‌گر سیاست خارجی گفت: واکنش مقامات ما از ابتدای امر در این رابطه بر مبنای همان ساده‌انگاری و تصور این موضوع بود که هر گامی که روسیه برمی‌دارد با منافع ایران سازگار است، ولی در گام‌های بعدی و تاملات ثانوی مقامات ما متوجه شدند که حد فاصلی بین منافع، اولویت‌ها و خواست ایران و روسیه وجود دارد و البته باید وجود داشته باشد؛ بنابراین در قدم دوم در رابطه با اوکراین این آگاهی شکل گرفت و در خصوص موضوع مطالبه روسیه از آمریکا هم ما چنین روندی را شاهد بودیم.
وزارت امور خارجه حداکثر ظرفیت کانال‌های دیپلماتیک را برای هشدار و اعتراض به مسکو فعال خواهد کرد
وی افزود: در روز‌های گذشته این خودآگاهی به تدریج به وجود آمد که آنچه روس‌ها می‌خواهند با توجه به روشی که این مطالبه را درخواست کردند، یعنی به شکل ناگهانی، بدون مشورت با ایران و در مرحله پایانی مذاکرات وین به شکلی مشکوک بوده و می‌تواند با مساله اوکراین ارتباط پیدا کند و می‌تواند مانعی جدی را در مسیر احیای برجام ایجاد کند. در نتیجه از یک یا دو روز قبل می‌بینیم که مواضع و اظهارات مسئولان ما اندکی متعادل شده، اما باز به دلیل روابط نزدیک دو کشور حاضر نیستند این تنش به سطحی فراتر برود، اما اطمینان دارم وزارت امور خارجه حداکثر ظرفیت کانال‌های دیپلماتیک را برای هشدار و اعتراض به مسکو فعال خواهد کرد.
اختلافات باقیمانده با آمریکا را در مذاکرات مستقیم حل و فصل کنیم
این کارشناس روابط بین‌الملل گفت: یکی از راه‌هایی که در قدم بعدی ایران می‌تواند در جهت عدم اثرگذاری مولفه‌های خارجی بر منافع ملت ایران صورت دهد، این خواهد بود که گفت‌وگوی مستقیم با آمریکا را در این مرحله که منافع ملت ایران در عالی‌ترین سطح خودش درگیر است، خط قرمز نداند و لازم است این مذاکرات را بصورت علنی یا از طریق کانال‌های پشت پرده، اما مستقیم در دستور کار قرار دهیم و اختلافات باقیمانده را حل و فصل کنیم.
