تا توافق در «وین» چقدر مانده؟

دیدارنیوز: در حالی که روسای هیات‌های سه کشور اروپایی عضو برجام برای همراهی هیات‌های دیپلماتیک خود در کنفرانس مونیخ و انجام برخی مشورت‌ها وین را ترک کرده بودند، روز دوشنبه با حضور در محل مذاکرات رایزنی‌های دو جانبه و چند جانبه را از سرگرفتند.

نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی واقع در وین و رییس هیات مذاکره کننده این کشور در مذاکرات وین روز دوشنبه در توییتی از دیدار با روسای هیات‌های سه کشور اروپایی در راستای احیای برجام خبر داد.

میخائیل اولیانوف نوشت: نشستی جهت ایده‌پردازی با سران هیات‌های آلمان، انگلیس و فرانسه در مذاکرات وین انجام گرفت. ما درخصوص راه‌ها و تدابیر احتمالی برای حل‌وفصل مشکلات برجسته باقی‌مانده گفتگو کردیم. دیدار‌های مشابهی در فرمت‌های مختلف میان تمامی مشارکت‌کنندگان دیگر در مذاکرات در حال انجام است.

شایان ذکر است دیدار‌های دو جانبه و چند جانبه میان هیات‌های مذاکره کننده ایران و ۱+۴ در روز‌های اخیر در سطوح سیاسی و کارشناسی ادامه داشته است.

منابع نزدیک به هیات مذاکره کننده ایران روند فعلی مذاکرات را رو به جلو می‌دانند، اما تاکید دارند که متن توافق در وین هنوز نهایی نشده است و گفتگو‌ها برای حل و فصل اختلافات باقی مانده همچنان ادامه دارد.

این منابع تصریح دارند، هر چند موارد اختلافی بسیار کاهش یافته و به چند مورد محدود شده است، اما موضوعات باقی مانده از اهمیت اساسی برای ایران برخوردار است و تا وقتی در مورد این موضوعات تصمیم گیری نشده، نمی‌توان از نهایی شدن متن و دستیابی به توافق سخن گفت.

در همین چارچوب، سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان روز دوشنبه در نشست هفتگی با خبرنگاران با بیان اینکه در مذاکرات وین پیشرفت‌های بسیار قابل توجهی صورت گرفته است، گفت: دامنه و تعداد موضوعات کاهش جدی پیدا کرده، ولی موضوعات باقی مانده سخت‌ترین، کلیدی‌ترین و جدی‌ترین موضوعاتی است که باید حل شود.

خطیب زاده هم چنین به این مساله اشاره کرده است که "اگر در مورد دو، سه موضوع باقی مانده، تعهد طرف‌های مقابل را ببینیم می‌توانیم وارد فاز نهایی شدن توافق شویم.

وی گفته است که "گفتگو‌های جدی درباره دو سه موضوع مورد اشاره در جریان است. اما ما هنوز منتظر تصمیمات اروپا و آمریکا در این زمینه هستیم و متأسفانه هنوز آن اراده را در آن‌ها ندیده‌ایم که این تصمیمات از سوی آن‌ها گرفته شود.

توافق احتمالی در وین سندی است که در صورت تفاهم نهایی، بازگشت همه طرف‌ها به توافق ۲۰۱۵ و نیز رفع تحریم‌های موثر بر اجرای برجام پس از ۲۰۱۸ را تایید می‌کند. در عین حال ترتیبات اجرایی این توافق برای افکار عمومی ایران و دنیا مشخص نیست و همگان چشم به وین دوخته اند تا ببینند در نهایت چه وقت دود سفید از پنجره‌های هتل کوبورگ خارج می‌شود.

توافق ۲۰۱۵ میان ایران و کشور‌های گروه ۱+۵ با تایید شورای امنیت سازمان ملل در چارچوب قطعنامه ۲۲۳۱ به تصویب رسید و به این ترتیب این توافق که میان هفت کشور با نظارت و تایید اتحادیه اروپا به دست آمد، با قطعنامه مذکور مورد تایید جامعه جهانی قرار گرفت.

اگر قطعنامه ۲۲۳۱ نبود، دونالد ترامپ رییس جمهور وقت آمریکا که یک جانبه از برجام خارج شده بود، برجام را به کلی از بین می‌برد و با بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران ضربه نهایی برای از بین بردن برجام را وارد می‌کرد، اما این قطعنامه مانع از اقدامات و تلاش‌های این کشور شد.

در عین حال خبرنگار ما اطلاع یافت، توافق احتمالی در وین که در بخش‌هایی تعهدات متقابل جدیدی با توجه به تحولات پس از ۲۰۱۸ و خروج آمریکا در خود دارد، "مصوبه" کمیسیون مشترک برجام محسوب می‌شود، نه یک توافق و سند جدید که نیاز باشد مجدد به تایید شورای امنیت سازمان ملل برسد یا به قطعنامه ۲۲۳۱ ضمیمه شود.

به نظر می‌آید بر اساس همین تفسیر، تدارکی تا کنون برای حضور وزیران خارجه ایران و ۱+۴ در وین در تایید توافق نهایی برای احیای برجام انجام نشده است و این احتمال وجود دارد که دور هشتم مذاکرات با انجام نشست اختتامیه کمیسیون مشترک که دستاوردش مصوبه مذکور است، پایان یابد.

هنوز مشخص نیست به طور دقیق حضور و بازگشت آمریکا به برجام در چه چارچوب و زمان بندی انجام خواهد شد، اما برخی منابع ایرانی در این رابطه خاطرنشان کردند که ایران اجازه نمی‌دهد تا وقتی رفع تحریم‌ها طبق توافق انجام نشده و ایران از روند آن راستی آزمایی نکرده است، آمریکا به برجام به لحاظ حقوقی و قانونی بازگردد.