سخنگوی دولت با اشاره به اینکه بازپسگیری لوایح دولت قبل با نگاه سیاسی انجام نمی‌شود، درباره مذاکرات وین، لایحه دانشجویان ستاره دار، رتبه بندی معلمان و .. صحبت کرد.
دیدارنیوز: سخنگوی دولت سیزدهم گفت: بازپسگیری لوایح دولت قبل از سوی دولت نه با نگاه سیاسی بلکه با نگاه کارشناسی و تعداد اندکی از این لوایح صرفا برای اینکه کار کارشناسی روی‌شان انجام شود، مجدداً مورد بررسی قرار می‌گیرند.
سخنگوی دولت هفته گذشته به سوالات ایلنا درباره پس گرفتن برخی لوایح، لایحه رتبه‌بندی معلمان، تعامل با مجلس و مذاکرات وین پاسخ داد که مشروح آن را در زیر می‌خوانید:
*در کارنامه دولت سیزدهم مشاهده می‌شود تعدادی از لوایح دولت قبل بازپسگیری می‌شوند. برخی معتقدند که این اقدام با نگاه سیاسی و جناحی انجام شده است؛ به طوری که برخی نمایندگان مجلس فعلی که از آقای رئیسی حمایت و از ایشان دعوت کردند در انتخابات شرکت کنند، نسبت به این مساله اعتراض خود را اعلام کرده‌اند. اخیراً درباره لایحه همسان‌سازی شاهد چنین مساله‌ای بودیم پاسخ شما به این نگرانی‌ها روز به روز بیشتر می‌شود، چیست این بازپسگیری‌ها با چه دیدی صورت گرفته است؟
دو مسئله مجزا را در مورد این قضیه بیان می‌کنم که پاسخ‌ها در این مسئله روشن باشد؛ مسئله اول این است که آمار لوایح دولت سابق در مجلس را از روی سایت خود مجلس مشاهده کنید؛ که چه تعداد از لوایح دولت قبلی باقی مانده است. این دولت با چه تعداد لوایح دولت موافقت کرده است و در دستور و صف رسیدگی قرار دارد و چه تعدادی را استرداد کرده است. تا آنجایی که من حضور ذهن دارم لوایح استرداد شده از سوی دولت سیزدهم به یک پنجم هم نمی‌رسد. اگر مسائل و نگاه سیاسی در میان باشد، این دولت می‌تواند با یک نامه بگوید که من با تمام لوایح دولت قبل مخالف هستم؛ باید خودم مجدداً قضایا را بررسی می‌کنم، اما به هیچ عنوان این مسئله وجود نداشته است؛ بنابراین اینکه بگوییم به خاطر جهت‌گیری خاصی لوایح دولت گذشته بازپسگیری شده است، خیر چنین چیزی نیست.
مسئله دوم این است که باید لوایح را مورد بررسی قرار دهیم آیا مسائل سیاسی در دستور و موضوع محتوای‌شان وجود داشته است؟ در واقع بررسی شود مباحثی که در جناح‌ها یا گروه‌های سیاسی که پاسخ‌های متفاوتی با توجه به نگرش‌هایش دارند در این لوایح وجود داشته است؟ یا خیر، مسائل اقتصادی و کارشناسی مطرح بوده است که حوزه غیرسیاسی را شامل می‌شود. توجه داشته باشید ممکن است از یک جناح سیاسی دو نگاه متفاوت به یک موضوع وجود داشته باشد، یا از دو جناح سیاسی متفاوت، یک نگاه مشترک به مسئله داشته باشند.
تمامی لوایحی که عنوان می‌شود بازپسگیری درباره آن‌ها اتفاق افتاده است در خصوص بحث‌های کارشناسی و غیرسیاسی بوده است و به هیچ عنوان مسئله سیاسی در آن‌ها مطرح نبوده است.
بگذارید یک یادآوری کنم؛ آیین نامه داخلی مجلس می‌گوید با توجه به اینکه نمایندگان مجلس شورای اسلامی ۴ سال فعالیت می‌کند یکسری طرح‌ها در دستور کار مجلس قرار می‌گیرد و نمایندگان طبق وظایفی که دارند آن دوره‌ای که در مجلس حضور پیدا می‌کنند صلاحیت دارند طرح و لوایحی را در دستور کار خودشان قرار دهند. حال پس از مدتی نمایندگان مجلس تغییر می‌کنند و ترکیب جدیدی روی کار می‌آید آیا نمایندگان جدید مکلف هستند با طرح‌های ارائه شده از سوی نمایندگان قبلی زمینه حرکت خودشان را مشخص کنند؟ خیر قانونگذار به نمایندگان جدید اجازه می‌دهد اولویت بندی‌ها را خودشان مشخص کنند؛ لذا در خصوص طرح‌های قبلی در دستور رسیدگی باز مجلس جدید خودش تصمیم‌گیری می‌کند، موضوع به هیچ عنوان سیاسی نیست موضوع این است که این مجلس بنا است برنامه‌ریزی‌های حوزه تقنین را خودش انجام دهد لذا به آن اجازه دهیم خودش اولویت‌ها و جهت‌گیری طرح‌ها را مشخص کند.
همین معنا در خصوص لوایح دولتی در همان آیین‌نامه داخلی مشخص شده است، یعنی یک دولتی با یک خطی که برای خودش مشخص می‌کند برای حل مشکلات به طور مثال مشکلات اقتصادی، پزشکی و اجتماعی گام بر‌می‌دارد؛ قانونگذار اینجا هم در آیین‌نامه داخلی مجلس می‌گوید اجازه بدهیم دولت هنگامی که تغییر کرد، با نگاه جدید و ایده خودش بتواند لوایح را اولویت‌بندی، طراحی و در دستور کار قرار دهد. این نگاه در ادوار و دولت‌های مختلف مشترک است که با مراجعه به آمار می‌توانید ملاحظه کنید بسیاری از دیدگاه‌ها مشترک است و همان مسیر پیش می‌رود.
شما امروز به عناوین لوایح یک مراجعه کنید، دقت کنید آیا برخی از این لایحه استرداد شده‌اند مسائل ساده و پیش‌پا افتادهای بوده است که با یک کار کارشناسی یک هفته‌ای بتوانیم یک لایحه تنظیم و تقدیم مجلس کنیم یا نه مواردی بوده است که جزء مشکلات ریشه‌ای و مزمن بوده است که سال‌های سال با آن‌ها دست به گریبان هستیم و در عین حال هم چندوجهی و چند بعدی هستند و ناظر به ابعاد و زوایای مسائل هستند که باید کارکارشناسی بر روی آن‌ها صورت گیرد.
متاسفانه یک عرف غلطی که در برخی از ادوار دولت‌ها و مجلس ما رخ داده این است که در انتهای دوره یکدفعه به صورت سلسله‌وار طرح‌ها و لوایح را با سرعت در دستور کار قرار می‌دهند بدون اینکه به سرانجام کار فکر کنند و ببینند درخصوص آن‌ها کار کارشناسی لازم صورت گرفته است؟ متاسفانه در ادوار مختلف این رفتار‌ها مشاهده شده است؛ لذا طبیعی است که برخی مسائل که جدیدتر و بنیادی‌تر هستند باید کار کارشناسی در خصوص آن صورت گیرد.
*به طور مثال در قضیه بازپسگیری لایحه دانشجویان ستاره دار بحث‌های مطرح شد و حتی گفته شد دولت آن را پس گرفته است!
به عنوان کسی که حقوق خوانده است، عنوان «دانشجوی ستاره‌دار» در هیچ قانون، مصوبه‌ای و لایحه‌ای در مجلس شورای اسلامی نه دیده‌ام و نه اطلاع دارم. هیچ لایحه‌ای هم ناظر به این هم در دستور کار مجلس نبوده است که بخواهد خارج شود. تکرار می‌کنم لوایحی که مجدداً مورد بررسی قرار می‌گیرند اساساً بحث سیاسی در مورد آنان مطرح نیست بلکه مسائل اقتصادی، اداری و استخدامی هستند.
*امروز خودتان بهتر از هر کسی می‌دانید آسیب‌های اجتماعی به شدت بیداد می‌کند، در مسائل اقتصادی و معیشتی نگرانی‌های دارند و مردم حتی نمی‌دانند هفته آینده چه اتفاقی برای‌شان رخ می‌دهد؛ در این شرایط آیا بهتر نیست دولت قبل از اقدامی همچون باز پسگیری لایحه همان‌سازی بازنشستگان توضیحاتی را نه فقط برای مردم بلکه برای نمایندگان مردم ارائه دهد که هدفش چیست تا به یکباره جوی راه نیفتد که باعث نگرانی مضاعف شود؟
ما امروز در ابتدای کار دولت قرار داریم، اما مگر غیر از این است که این دولت برنامه‌هایش را برای مردم توضیح داده است و مردم به این برنامه‌ها رأی داده‌اند؟ یعنی دولت در حوزه‌های مهم مورد مطالبه مردم، اولویت‌ها و جهت‌گیری‌های اصلی را توضیح داده است و به واسطه همین برنامه از مردم رأی گرفته است و اتفاقاً جامعه امروز انتظار اقدام و اجرا از دولت دارد و در حال حاضر اگر دولت به این مسائل ورود نکند باید مورد مطالبه قرار گیرد.
به طور مثال مردم می‌پرسند شما برنامه‌ای در خصوص اصلاح نظام بازنشستگی داشتید، چرا ورود و اقدامی نکردید؟ اگر قرار بود با مسیر طراحی شده دولت قبل مسئله حل شود مردم می‌گذاشتند امتداد همان نگاه رأی بیاورد، اما هنگامی که مردم با نگاه جدید به برنامه‌هایی که اعلام شده است رأی داده‌اند انتظارات دیگری دارند.
مسئله دوم این است که هنگام ارسال لایحه و طرح به مجلس؛ ابتدا باید ابعاد مثبت و منفی‌شان در درون صحن دولت به بحث گذاشته می‌شود. با انجام این کار نکاتی مطرح و مورد بحث قرار می‌گیرد. معاون محترم پارلمانی هم دوباره در مجلس توضیحات لازم را در اختیار نمایندگان قرار می‌دهند. اما بعضی از مسائل شاید به واسطه اینکه زیاد مورد مطالبه و محل سؤال است خوب است که در موردشان با بیان‌های مختلف مطرح شود. اتفاقاً رسانه‌ها در این زمینه می‌توانند کمک کنند، یعنی رسانه در حوزه‌های که احساس نیاز می‌کنند که یکبار سخن گفتن کفایت نمی‌کند و بازهم نیاز به توضیح دارد بخواهند دولت دوباره درباره‌اش با بیان‌های مختلف، با مقامات مختلف و با عبارتهای مختلف چندباره توضیح دهد.
در رابطه با مثالی که زدید درخصوص بازپسگیری لایحه همسان‌سازی حقوق بازنشستگان؛ باید بگویم سازمان اداری و استخدامی کشور و وزیر محترم کار در این باره توضیحاتی را ارائه دادند و به شخصه معتقدم بیش از این هم حتماً باید توضیحاتی داده شود.
* با توجه به ابهامات شورای نگهبان نسبت به لایحه رتبه‌بندی معلمان و با توجه به اینکه شاهد تجمعات اعتراضی این قشر در اعتراض به حقوق‌هایشان هستیم. تکلیف این لایحه چه می‌شود؟ آخرین رایزنی دولت با مجلس و شورای نگهبان در این رابطه به کجا رسیده است؟
ایراداتی که در لایحه رتبه‌بندی معلمان مطرح می‌شود، مسئله میان مجلس و شورای نگهبان است و مسئله دولت نیست. موضع دولت از ابتدا هم روشن بود و تغییری نکرده است. قوه مجریه موضع‌اش این است که لایحه رتبه‌بندی معلمان یکی از لوایحی است که بدون انجام کار کارشناسی لازم به جای اینکه در ماه‌ها و سال‌های ابتدای دولت بر روی آن وقت گذاشته شود در روز‌های پایانی‌اش بدون پیش‌بینی منابع پایدار لازم تقدیم مجلس شد. با این حال دولت جدید از همان ابتدای استقرارش به واسطه شناخت مشکل جامعه عزیز معلمان و جایگاه این قشر محترم با لایحه دولت قبل موافقت کرد.
لایحه رتبه‌بندی معلمان جزء بسته لوایحی بود که دولت جدید معتقد بود از منظر کارشناسی ضعیف و نیازمند چکش‌کاری بیشتری است، اما با لایحه دولت قبل موافقت کرد و هیچگاه هم از ابتدا تا انتها دولت نظرش را در این خصوص تغییر نداده است. همین مسیر هم در مجلس شورای اسلامی پیشرفته است و به شورای نگهبان رسیده این شورا یک بحث تخصصی نسبت به مجلس مطرح می‌کنند طرف بحث دولت نیست.
بحث این است که لایحه‌ای که دولت پیش ارائه داده بوده است دولت جدید هم با آن لایحه موافق است، اما دستخوش تغییرات گسترده‌ای در مجلس شورای اسلامی شده است، آن تغییرات دیگر لایحه نیست یک ایده‌ها و طراحی‌های متفاوتی است که مشخص نیست از چه پشتوانه کارشناسی برخوردار است؟ چگونه منابع‌اش می‌خواهد برایش طراحی شود؟ شورای نگهبان از مجلس می‌پرسد شما این تغییراتی را که انجام داده چه منابعی را پیش بینی کرده‌اید؟ چه کار کارشناسی و روی این حوزه از حیث حقوقی و اقتصادی انجام داده‌اید؟ بحث دولت یا لایحه نیست، دولت با لایحه دولت قبلی علیرغم ضعف‌های کارشناسی و اینکه ناکافی بوده است و برای حل مشکلات معلمان موافقت کرده است و مشکل در سقف لایحه گذشته وجود ندارد.
به ابتدای سخنانم بازمی‌گردم، یعنی اگر بپذیریم برخی از مشکلات اساسی، ریشه‌ای و مزمن سالیان سال است وجود دارد و ما با آن‌ها درگیر هستیم هرگز نپنداریم این مشکلات ریشه‌ای را می‌شود مثلاً با فضاسازی، کار غیرکارشناسی و با تصمیمات لحظه‌ای حل کرد، خیر. در بسیاری از اوقات مشکل مضاعف و تقویت می‌شود باید اجازه داد با انجام کار کارشناسی لازم با بررسی همه جوانب موضوع، پاسخ مشکل طراحی شود و به مرحله اجرا، اقدام و تصویب برسد. خواهشم این است که رسانه‌ها در این کمک حال باشند، اگر انتظار داریم مشکلی حل شود اجازه دهیم این اتفاق واقعاً بیفتد نه اینکه بعد ۴ سال دیگر مشکلات مضاعف و تشدید شوند.
*طی ۲ الی ۳ ماه اخیر مشاهده می‌شود آن تعاملی که در گذشته بین دولت و مجلس وجود داشته است به دلیل یکسری از اتفاقات کمرنگ و گلایه‌ها و نقد‌ها از سوی نمایندگان به دولت بیشتر شده است و نمونه این رفتار را از سوی رئیس مجلس به هنگام حضور رئیس‌جمهور در خصوص توضیحات درباره ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی مشاهده کردیم. امروز برخی از نمایندگان مطرح می‌کنند دولت به دنبال راه‌های جایگزین به جای تعامل با مجلس است و این نگرانی وجود دارد که آن حل ریشه‌ای مشکلات اتفاق نیفتد، نظر شما چیست؟
تعامل دولت و مجلس اساساً نظام‌مند است و معاون پارلمانی رئیس‌جمهور و معاونین پارلمانی همه وزارتخانه‌ها به صورت منظم و مستمر با نمایندگان ارتباط هستند. وزرا منظم و مستمر با کمیسیون‌های مجلس در ارتباط هستند و گزارش‌ها هم در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت.
حتی در این دوره خود شخص رئیس‌جمهور با اکثر نمایندگان مجلس جلسه داشته است. روز‌های پنجشنبه آقای رئیسی با اعضای محترم مجامع نمایندگان استان‌های مختلف جلسه داشته‌اند و در هر جلسه معمولا نمایندگان سه یا چهار استان حضور دارند و مستقیم و بدون واسطه مباحثی که باید را با ایشان مطرح می‌کنند و پاسخ‌ها را نیز می‌شنوند.
در تمام بررسی طرح‌ها و لوایح نیز نمایندگان دولت در کمیسیون‌ها و صحن‌ها حاضر هستند و بحث‌های کارشناسی را با هم دارند. طبیعتاً ممکن است در برخی از اوقات اختلاف نظر‌هایی در بحث‌های کارشناسی وجود داشته باشد، همچنان که در خود مجلس مخالف و موافق وجود دارد. به طور مثال در همین مسئله رتبه‌بندی معلمان و ارز ترجیحی موافق و مخالفی وجود دارد، هر دو نظر هم دغدغه‌شان حل مشکلات مردم است، اما نظرات کارشناسی و پاسخ‌های متفاوتی دارند و در هر کار کارشناسی و اجرایی اختلاف نظر در روش رسیدن به حل مسئله متفاوت است. دولت در این زمینه‌ها تعاملش بسیار سازنده با مجلس دارد و به طور مستمر و بدون انقطاع و تابع قانون با نمایندگان به فکر حل مشکلات است.
در مسئله ارز ترجیحی، در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ مجلس شورای اسلامی مقرر کرده بود که مضمون این مقرره آن می‌شد از بعد از شهریور ماه باید نظام پرداخت یارانه متفاوت شود، یعنی ارز ترجیحی به شیوه گذشته تخصیص داده نشود و به شیوه دیگری یارانه در اختیار مردم قرار گیرد. اتفاقاً هم دولت قصد داشت استمهال کند و لایحه دو فوریتی تقدیم مجلس کرد که این سقف را متفاوت کند و افزایش دهد، اما به هر تقدیر مجلس با فوریت این لایحه موافقت نکرد.
همین نگاهی که شما به آن اشاره می‌کنید که برای طراحی ساز و کار جایگزین، منابع و شیوه پرداخت وجود داشته باشد؛ دقیقاً نگاه مشترک دولت و مجلس در آن زمان بود. منتها مسئله یا روش حل مسئله در نگاه‌های کارشناسی ممکن است متفاوت طراحی شود. اتفاقاً در همین ارز ترجیحی نظر مشترک در نهایت اجرا شد مسئله این بود که دولت می‌خواست از مجلس برای استمرار زمان مجوز بگیرد و از مسیر دیگری اقدام کرد، اما بازهم تاکید می‌کنم با نگاه مشترک این مسیر تا امروز طی شده است و برآیند یکی بوده است. بر این نکته باید دقت شود اگر می‌خواهیم نگاه مجلس را بدانیم باید به مصوبه مجلس دقت کنیم، یعنی قانون مجلس چه می‌گوید آن چیزی که مصوبه و برآیند صحن مجلس است نگاه این نهاد را عنوان می‌کند همان طور که مصوبات دولت، نگاه دولت را نشان می‌دهد.
*مقامات آمریکایی می‌گویند نمی‌توانیم تضمین بدهیم با توجه به مبحث تضمین ذاتی آیا باز هم همان درخواست‌های اولیه مرتبط با تضمین مطرح هست؟ دستیابی به توافق را چقدر نزدیک می‌دانید؟ آیا برای مرحله پایانی مذاکرات مذاکره مستقیم با آمریکا صورت می‌گیرد؟
در حوزه تحریم و مسئله هسته‌ای نگاه ایران از روز اول مذاکرات روشن بوده است. جمهوری اسلامی ایران معتقد است تحریم‌ها ظالمانه است، غیرقانونی و خلاف حقوق بشر و ملتش است و به هیچ عنوان بر نمی‌تابد این تحریم‌ها استمرار داشته باشد
این تحریم اگر روی کاغذ برداشته شود به درد هیچ‌یک از مردم ایران نمی‌خورد. مردم ایران می‌خواهند تحریم‌ها در عمل و به واقع برداشته شود؛ لذا باید روشن باشد تحریم به واقع در عمل و اجرا برداشته می‌شود. اثر برداشته شدن تحریم را مردم ایران بتوانند بچشند و دریافت کنند نه این که صرفاً بر روی کاغذ برداشته شود. هیچ شهروند ایرانی این را نمی‌خواهد که تحریم‌ها بصورت نمایشی و کلامی برداشته شود، اما در عمل باقی بماند و این به منزله برداشته شدن تحریم‌ها نیست!
این مسیر هم پیش از این طی شده است، یعنی پیش از این هم بدعهدی دیده شده و دقیقاً این بدعهدی از سوی طرف ایرانی نبوده است بلکه از طرف آمریکایی‌ها بوده است.
این مسیر را جمهوری اسلامی با جدیت می‌رود و از منظر ایران قطعاً توافق در دسترس و شدنی است مشروط بر آن‌که طرف مقابل نشان دهد تحریم‌ها به صورت واقعی و عملی برداشته می‌شود و میز مذاکرات مسیر آینده را در این چارچوب تعیین خواهد کرد. طبیعتاً با توجه با مسیری که میز مذاکرات مشخص می‌کند استمرار میسر مذاکرات هم روشن خواهد شد.
گفتگو از سمیرا عالم‌پناه
