تقلا برای بازسازی آمریکای پساترامپ

دیدارنیوز: جو بایدن به عنوان یک کاندیدای ریاست‌جمهوری، خود را فردی با تجربه معرفی می‌کرد که آمادگی مواجهه همزمان با چهار بحران که گریبان ایالات متحده را گرفته بود، دارد؛ او صراحتا وعده داده بود می‌تواند با شیوع بیشتر بیماری کووید ۱۹ مقابله کند، قادر است اقتصاد آسیب‌دیده امریکا را به مسیر درست بازگرداند، با تغییرات اقلیمی مقابله خواهد کرد و در عرصه سیاست خارجی به جهان اعلام می‌دارد «ایالات متحده بازگشته است.» با این وجود در پایان اولین سال ریاست‌جمهوری، کارنامه او در این عرصه‌ها نشان می‌دهد که دموکرات‌ها هم در انتخابات میاندوره‌ای کنگره در سال ۲۰۲۲ و هم در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۴ کار سختی برای قانع کردن رای‌دهندگان خواهند داشت.

جو بایدن، رییس‌جمهور ایالات متحده ۲۱ ژانویه ۲۰۲۱ کار خود را آغاز کرد. او معتقد است طی این یک‌سال «پیشرفت‌های چشمگیری» اتفاق افتاده، اما کارشناسان بر این باورند مشکلات پیش‌بینی نشده نظیر ایستادگی برخی دموکرات‌ها در برابر طرح‌های دولت، موانعی که جمهوری‌خواهان بر سر راه کاخ سفید قرار دادند و تحولات بین‌المللی باعث شد تا جو بایدن نتواند در مسیر محقق ساختن وعده‌های خود کاملا موفق باشد.

از شکست دادن کرونا تا همزیستی با ویروس

دقیقا یک‌سال پس از زمانی که بایدن در سخنرانی مراسم تحلیف اعلام کرد «ما می‌توانیم از این ویروس مرگبار عبور کنیم» و «بیماری کووید ۱۹ را شکست دهیم»، ایالات متحده پنجمین موج شیوع این بیماری و تبعات ناشی از آن را تجربه می‌کند. براساس گزارشی که روزنامه واشنگتن‌پست منتشر کرده، بیشتر ظرفیت بیمارستان‌ها اکنون به بیماران کرونایی اختصاص داده شده، دارو‌های لازم برای درمان بیماران کووید ۱۹ به آسانی در دسترس نیست و فرآیند تست گرفتن از افراد مشکوک به خوبی پیش نمی‌رود. یانت وودکاک، از مسوولان بهداشتی ارشد ایالات متحده معتقد است: «شرایط به سمت و سویی پیش می‌رود که بیشتر مردم ایالات متحده به کرونا مبتلا خواهند شد.» به نوشته واشنگتن‌پست، سویه‌های جدید ویروس کرونا، عدم اطمینان‌بخشی از جامعه به واکسن‌ها به دلیل اطلاعات غلط و عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی در بسیاری از مناطق باعث شده تا دولت امریکا مجبور به تغییر سیاست خود شود و اکنون سیاست کاخ سفید نه «شکست دادن ویروس کرونا» که «همزیستی با این ویروس» است.

در این زمینه، همه تقصیر‌ها به بایدن باز نمی‌گردد. دولت امکان اعمال محدودیت‌های گسترده را به دلیل مخالفت دادگاه عالی که دراختیار محافظه‌کاران است، ندارد و عدم امکان اعمال محدودیت‌ها در کنار مخالفت بخشی از شهروندان با تزریق واکسن و رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی باعث شده تا کاخ سفید شانس زیادی برای تغییر شرایط نداشته باشد.

راهکار خطرناک، اما موفق برای عبور از بحران اقتصادی

کاخ سفید طی یک‌سال گذشته عملکرد موفق‌تری در حوزه اقتصاد، در مقایسه با دیگر حوزه‌ها داشته است؛ دولت بایدن موفق شد با ایجاد ۶ میلیون شغل در طول ۲۰۲۱ نرخ بیکاری را تا حد قابل توجهی کاهش دهد و رشد اقتصادی را به نقطه مناسبی برساند، اما جو بایدن و تیم اقتصادی او در مسیر احیای اقتصاد ایالات متحده با چالشی مواجه هستند که عدم توجه به آن می‌تواند تمام رشته‌های کاخ سفید را پنبه کند: «تورم».

بایدن مایل نبود برای احیای اقتصاد ایالات متحده روش موثر، اما کند باراک اوباما برای عبور از بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ را در پیش بگیرد که باعث شد جمهوری‌خواهان با انتقاد از سرعت کم پیشرفت‌ها در زمینه اقتصاد، توانستند کرسی‌های زیادی از کنگره را دراختیار بگیرند. او و مشاورانش تصمیم گرفتند با تزریق منابع مالی گسترده به اقتصاد و به تصویب رساندن طرح احیای اقتصادی ۱.۹ تریلیون دلاری در کنگره، احیای اقتصادی را تا حد زیادی سرعت بخشند و می‌دانستند که این احیای سریع تبعاتی نظیر تورم را نیز در پی خواهد داشت.

به گفته کارشناسان طرح بایدن موثر بود، اما تورم ناشی از آن باعث شد تا موجی از افزایش قیمت‌ها در امریکا ایجاد شود و در نتیجه نارضایتی‌هایی در میان افکار عمومی ایالات متحده که چندان به مساله تورم عادت نداشتند، ایجاد شود.

آمار‌ها نشان می‌دهد رشد تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۲۱ بسیار بیشتر از انتظار‌ها بوده و بیش از ۶ درصد رشد کرده است. نرخ بیکاری نیز به ۳.۹ درصد کاهش یافته که دستاوردی قابل توجه برای دولت ایالات متحده به حساب می‌آید. با این حال نرخ تورم سالانه ۷ درصدی که طی چهار دهه گذشته در امریکا بی‌سابقه بوده یک تهدید جدی برای آینده اقتصادی دولت بایدن است.

رییس‌جمهوری با بیشترین دغدغه‌های محیط زیستی

زمانی که پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۰ قطعی شد، او خیلی زود جان کری، سناتور و وزیر خارجه پیشین ایالات متحده را که تجربه موفقی در مذاکرات منجر به توافق پاریس داشت به عنوان نماینده ویژه رییس‌جمهور در امور مربوط به تغییرات آب و هوایی منصوب کرد و در اولین هفته آغاز به کار خود در ژانویه ۲۰۲۱، با امضای چندین و چند دستور اجرایی در این زمینه، نشان داد اهمیت زیادی برای موضوع محیط‌زیست قائل است و تغییرات اقلیمی را یک تهدید بزرگ برای آینده جهان می‌داند. در حال حاضر، پس از یک‌سال تردیدی وجود ندارد که او بیش از هر رییس‌جمهور دیگری در امریکا به مساله محیط‌زیست اهمیت می‌دهد، اما آیا این اهمیت دادن برای رسیدن به اهداف مدنظر و ضروری در این حوزه کافی است؟

جمال رعد، مدیر اجرایی گروه محیط زیستی Evergreen Action در این باره می‌گوید: «اگر از من بپرسید کارنامه بایدن در زمینه محیط زیست را توصیف کنم فقط می‌توانم کلمه ناقص را به کار ببرم.» به گفته او، «دولت تعهد ویژه‌ای به مساله تغییرات اقلیمی دارد و پیشرفت‌های خوبی تا امروز به نسبت گذشته صورت گرفته، اما واقعیت این است که سرعت این پیشرفت‌ها به هیچ‌وجه کافی نیست و ما باید سریع‌تر به سوی جلو حرکت کنیم.»

ناموفق در تغییر مسیر سیاست خارجی

۳۱ آگوست سال ۲۰۲۱، دقیقا دو هفته پس از سقوط دولت قانونی افغانستان، جو بایدن در یک سخنرانی با انتقاد از کسانی که به خروج ایالات متحده از افغانستان معترض بودند به دفاع از سیاست‌های دولت خود پرداخت. او در این سخنرانی اعلام کرد که رییس‌جمهور ایالات متحده باید از این کشور و منافع آن در برابر تهدید‌های سال ۲۰۲۱ و آینده دفاع کند، نه تهدید‌های سال ۲۰۰۱. با این وجود هرچند از نظر بسیاری از کارشناسان خروج از افغانستان با منافع بلندمدت امریکا سازگار بود، اما مدیریت نادرست این فرآیند باعث شد بایدن در اولین سال ریاست‌جمهوری خود در قامت یک رییس‌جمهور شکست خورده در سیاست خارجی به نظر برسد.

او به عنوان معاون اول باراک اوباما و کسی که نزدیک به ۳ دهه سناتور بوده تجربه بسیار زیادی در حوزه سیاست خارجی داشت و متخصص‌ترین رییس‌جمهور مدرن ایالات متحده در این زمینه به حساب می‌آمد، اما نگاهی به مجموعه پرونده‌هایی که دولت بایدن با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کند، نشان داد تیم جوان سیاست خارجی او نتوانسته انتظار‌ها را برآورده کند. واشنگتن نتوانسته در عمل به اروپایی‌ها نشان دهد عصر ترامپ به پایان رسیده و یک‌جانبه‌گرایی امریکا تمام شده، آن‌ها در موضوع روسیه نتوانسته‌اند پیشرفت چندانی در گفتگو‌های ثبات استراتژیک را تجربه کنند و همزمان با تشدید تنش‌ها در موضوع اوکراین، احتمال درگیر شدن ایالات متحده در یک بحران بسیار بزرگ‌تر از بحران ۲۰۱۴ اوکراین وجود دارد. در پرونده چین، پکن بدون توجه به خواسته‌های دولت ایالات متحده به توسعه صنایع هسته‌ای و نظامی خود ادامه می‌دهد و با افزایش فشار‌ها بر تایوان به دنبال بازگرداندن این جزیره به خاک اصلی چین است. در پرونده ایران نیز در حالی که انتظار می‌رفت دولت بایدن بلافاصله به متن اصلی برجام که آماده بود بازگردند، وقت‌کشی سه ماهه کاخ سفید سبب شد امکان بازگشت سریع به توافق از بین برود و اکنون مذاکرات احیای برجام در وین به نحوی پیش می‌رود که همه طرف‌ها از سرعت کم پیشرفت‌ها گلایه دارند و طرف غربی از شکست مذاکرات در صورت عدم حصول توافق طی چند هفته سخن می‌گوید. همزمان شهروندان امریکا خواستار عملکردی مقتدرانه از دولت‌شان در عرصه سیاست خارجی هستند. فارن پالیسی می‌نویسد: «هرچند بسیاری از پرونده‌های اصلی سیاست خارجی امریکا را نباید به پای دولت بایدن نوشت و آن‌ها بازمانده از دولت‌های قبل و به ویژه رفتار‌های اشتباه دولت ترامپ هستند، اما دولت بایدن در تمام این پرونده‌ها موضع دفاعی دارد و باید بتواند از این وضعیت خارج شود و ابتکار عمل را به دست بگیرد.»

سقوط آزاد در نظرسنجی‌ها

جدیدترین نظرسنجی «رویترز/ایپسوس» نشان داد با سرآمدن صبر امریکایی‌ها از همه‌گیری کرونا و تبعات اقتصادی ناشی از آن، میزان رضایت عمومی از عملکرد جو بایدن رییس‌جمهور ایالات متحده این هفته به پایین‌ترین سطح از زمان ورود او به کاخ سفید سقوط کرد. این نظرسنجی ملی که از ۱۹ تا ۲۰ ژانویه (۳۰-۲۹ دی) انجام شد، نشان داد که ۴۳درصد از بزرگسالان امریکایی عملکرد بایدن در مقام ریاست‌جمهوری را تایید کردند، در حالی که ۵۲درصد مخالف بودند و بقیه مطمئن نبودند. نظرسنجی هفته قبل از ۴۵درصد تایید و ۵۰درصد مخالفت با عملکرد بایدن حکایت داشت. میزان رضایت از عملکرد بایدن در حالی که در ماه‌های اول ریاست‌جمهوری وی بالای ۵۰درصد قرار داشت، در اواسط ماه آگوست با افزایش مرگ و میر ناشی از همه‌گیری کرونا در سراسر امریکا و سقوط دولت تحت حمایت واشنگتن در افغانستان، رو به کاهش گذاشت.

گزارش از محمدحسین لطف‌الهی