مدتی از شروع کار دولت ابراهیم رئیسی می‌گذرد، اما هنوز تکلیف بزرگترین پرونده سیاست خارجی کشور روشن نیست. دولت با خونسردی خود را برای مذاکرات آماده می‌کند اما اوضاع اقتصادی در تهران روبراه نیست!
دیدارنیوز ـ پرستو بهرامی‌راد: حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران و ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری ایران بار‌ها در ماه‌های اخیر از بازگشت به مذاکرات وین سخن گفته اند. با این حال هنوز موضع رسمی دولت رئیسی در خصوص پرونده برجام مشخص نیست.
ابراهیم رئیسی در مناظرات انتخاباتی و حتی در سخنرانی‌ها و نشست‌های خبری از بازگشت به وین سخن گفته است. امیرعبداللهیان نیز در سفر خود به نیویورک و حتی سخنرانی‌های مختلف خود از آماده شدن برای مذاکرات سخن گفته است. در جدیدترین سخنان خود نیز گفته است: «ما در حال مطالعه پرونده و تنظیم و جمع‌بندی سیاست‌ها هستیم. از جمله اینکه ترکیب تیم جدید چگونه باشد و چگونه به مذاکرات برگردیم. از طرف دیگر طرف مقابل نیز باید حرکت موثری داشته باشد و فقط تاکید بر زود برگزار شدن مذاکرات نداشته باشد و اگر اینقدر عجله دارد که مذاکرات هرچه زودتر انجام شود باید اقدام موثری داشته باشد.» همچنین نوید بازگشت به وین را به زودی داده است.
زیرا امیرعبداللهیان به دنبال آزاد شدن بخشی از دارایی‌های بلوکه شده ایران است و ایران می‌خواهد مذاکرات دستاورد ملموس داشته باشد. در واقع بخش اقتصادی برجام بدون شک برای دولت جدید اهمیت زیادی دارد. با این حال فکر می‌کند با دست دست کردن برای بازگشت می‌تواند امتیازات بیشتری دریافت کند.
برای دولت رئیسی مهم‌ترین مسئله در برجام امتیازات اقتصادی است. با این حال هنوز از اتاق‌های دربسته دولت جدید رویکرد معین و مشخصی در مورد برجام بیرون نیامده است. دولت رئیسی بدون عجله خود را برای مذاکره آماده می‌کند و سعی دارد به طرف مقابل القا کند که برجام برایش بازی مرگ و زندگی نیست.
با این حال دولت رئیسی به لحاظ اقتصادی زیر فشار است. دلار به صورت روزانه افزایش قیمت دارد و حالا در کانال ۲۸ هزار تومان جاخوش کرده است. تورم بسیار بالا فشار فراوانی به دولت وارد می‌کند و با پایان دوران ماه عسل به زودی مطالبات اجتماعی از دولت رئیسی بیشتر خواهد شد. این همان چیزی است که شاید شتاب برای حضور در مذاکرات را بیشتر کند.
آمریکا بار‌ها اعلام کرده است که منتظر بازگشت ایران به میز مذاکرات است. غرب نگران توسعه تاسیسات هسته‌ای ایران است، همین موضوع آن‌ها را ترغیب می‌کند که به تکاپو احیای برجام بیافتند. با این حال صبر آن‌ها در حال لبریز شدن است؛ آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا به تازگی گفته است: «فرصت ایران در حال اتمام است. توپ در زمین ایران است، اما نه برای مدت طولانی. گذرگاه محدودی در اختیار آن‌هاست و این گذرگاه در حال کوچک شدن است.»
از سوی دیگر با پیشرفت ایران در تاسیسات هسته ای، آمریکا از عناوین جدید مثل پلان B سخن گفته است. پلانی که احتمالاً شامل پرونده حضور ایران در منطقه و فعالیت موشکی ایران می‌شود که به نظر می‌رسد با اصرار آمریکا بر وجود پلان B شرایط مذاکرات پیچیده‌تر از قبل باشد. البته آمریکایی‌ها نگران مواضع جدید دولت اصولگرای ایران در مذاکرات نیز هستند.
با تمام موانعی که در مذاکرات برجام وجود دارد، با این حال غربی‌ها می‌خواهد روند مذاکرات وین را به شرایط ۶ دوری که انجام شده بازگردانند. جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در هفته‌های اخیر بار‌ها مصاحبه کرده و سعی کرده است دو طرف را به مذاکرات بازگرداند و روند مذاکرات برجام را احیا کند.
برخی اخبار مبنی بر اختلافات در چگونگی شکل گیری تیم مذاکراتی در وین است. برخی از انتقال پرونده برجام به شورای امنیت سخن می‌گویند. با این حال حسین امیرعبداللهیان به تازگی گفته است: «ترکیب تیم در حال نهایی‌شدن است. وزارت خارجه مذاکرات را دنبال می‌کند و مذاکرات در چارچوب فعالیت‌های معاونت سیاسی وزارت خارجه به پیش می‌رود.»
با این حال روز گذشته با انتخاب عباس عراقچی به دبیری شورای راهبردی روابط خارجی، برخی این انتخاب را زمینه حضور عباس عراقچی در تیم مذاکرات وین خوانده اند. بدون شک در داخل کشور بسیاری از گروه‌ها سعی دارند به داخل تیم مذاکرات راه یابند و امضاء کننده سندی باشند که به احتمال زیاد راه‌های اقتصادی فراوانی را بر روی کشور باز می‌کند. با این حال باید دید که تصمیم نظام بر روی چه کسانی است.
ایران و غرب به خوبی می‌دانند که تنها را حل مسئله هسته‌ای ایران و حتی برخی مناقشات در منطقه نیز وابسته احیای برجام است. ایران به دلیلی شرایط اقتصادی که تحریم‌ها ایجاد کرده است و غرب به دلیل گسترش تاسیسات هسته‌ای ایران و قدرت گرفتن چین در این منطقه راهی به جزء احیای برجام ندارد. با این حال هنوز مشخص نیست که آیا این موضوع سرانجامی خوش می‌یابد یا خیر. دولت رئیسی نیز بدون شک تا چند ماه آینده مجبور به انتخاب دوراهی‌های پیش روی سیاست خارجی خود خواهد. باید دید که کلاف سردرگم پرونده برجام تا چه زمانی در گراند هتل وین سرگردان باقی می‌ماند.
