بمب‌گذاری در حرم امام رضا (ع) در عاشورای ۷۳ از جمله پرونده‌های سه دهه‌ی اخیر است که همچنان ابهام‌ها و پرسش‌هایی درباره‌ی آن وجود دارد.
دیدارنیوز - در گزارش پیشِ رو اظهارنظرها و روایت‌های گوناگونی که در سی سال گذشته در این باره مطرح شده را مرور می‌شود:
۱- بخشی از پیام رهبری انقلاب، ساعاتی پس از حادثه: «منافقین کوردل و خائن نشان می‌دهند که برای حریم مقدّس اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم‌السّلام) نیز هیچگونه حرمتی قائل نیستند و زمان و مکانی بدین عظمت و قداست مانع و رادع خونخواری و ددمنشی و کینه‌ی سبعانه‌ی آنان نسبت به ملت ایران نیست».
۲- روایت کیهان از جزییات حادثه، یک روز پس از بمب‌گذاری: «این جنایت هولناک و بی‌سابقه در پی انفجار یک بمب که حدود ۵ کیلوگرم وزن داشت در ساعت ۱۴:۳۰ بعد از ظهر روز گذشته دوشنبه روی داد. بر اثر انفجار این بمب ۲۵ تن شهید و حدود ۲۹۰ نفر مجروح شدند».
۳- این روزنامه در گزارشی که یک روز پس از این حادثه منتشر شده بود از قول شاهدان عینی «منافقین» را مسئول بمب‌گذاری اعلام می‌کند.
۴- روزنامه‌ی قدس در همان روز نوشته بود: «یک تلفن‌کننده‌ی ناشناس که خود را سخنگوی گروهک تروریستی منافقین معرفی می‌کرد، در تماس با دفتر خبرگزاری جمهوری اسلامی مشهد، مسئولیت انفجار در حرم مطهر حضرت رضا(ع) را به عهده گرفت. این تلفن‌کننده که با لحن تند و ناسزاگویی ادعاهای خود را مطرح می‌کرد، گفته این انفجار به انتقام خون آنچه او شهدای ۳۰ خرداد سازمان مجاهدین (گروهک منافقین) اعلام می‌کرد، بوده است. وی مدعی شد عملیات دیگری نیز در روزهای آینده علیه منافع رژیم نظام جمهوری اسلامی انجام خواهد داد. این تلفن‌کننده با پرخاش و ناسزاگویی به مسئولان جمهوری اسلامی ایران، تلفن را قطع کرد».
۵- مسعود رجوی، مسئول سازمان تروریستی «مجاهدین خلق» در واکنش به بمب‌گذاری حرم رضوی این اقدام را «جنایت پلید، ضدانسانی و ضداسلامی» دانست و به مردم تسلیت گفت.
۶- نشریه امتداد، در سال ۱۳۸۷ به نقل از سرتیم حفاظت و خنثی‌سازی بمب سپاه پاسداران مشهد نوشت: «…اوایل خرداد۷۳ بود که اعلام شد حرم مطهر تهدید به بمب‌گذاری شده است. منبع خبر، موثق بود…درخواست برگزاری جلسه‌ای با مسئول حراست کلِ آستان قدس رضوی را دادم. در جلسه وقتی قضیه تهدید مطرح شد، برایشان توضیح دادیم که از نظر ما با تجربه و آموزش‌هایی که دیده‌ایم، احتمال وقوع انفجار قطعی شده است…روز عاشورا از راه رسید. خبر رسید حرم را منفجر کرده‌اند. هر لحظه منتظر شنیدن چنین خبری بودم…».
۷- روایت رسمی از سرنوشت متهمان این پرونده: «مهدی نحوی متواری می‌شود اما علیرضا رحمانی دقایقی پس از انفجار حرم شناسایی می‌شود، تحت تعقیب قرار می‌گیرد و دستبندِ قانون روی دست‌هایش می‌نشیند. چهار روز بازجویی، بالاخره لب‌های بسته او را به اعتراف باز می‌کند و رحمانی همدستانش را لو می‌دهد. پنج روز پس از این حادثه، فردی با نام بهرام عباس‌زاده که قصد بمب‌گذاری در نماز جمعه مسجد مکی زاهدان را داشت دستگیر شد. او در اعترافاتش از فردی با نام مهدی نحوی نام می‌برد و او را عامل بمب‌گذاری حرم مطهر حضرت رضا(ع) معرفی می‌کند. ششم تیر، تصویر چهره‌نگاری‌شده مهدی نحوی در مطبوعات منتشر و از مردم خواسته می‌شود هر اطلاعی از او یافتند به ستاد خبری وزارت اطلاعات تحویل دهند. بیست‌وچهار روز پس از پخش شدن تصویر چهره‌نگاری شده عامل شماره یک بمب‌گذاری حرم، او در یک درگیری مسلحانه با مأموران امنیتی در تهرانپارس، مجروح و دستگیر می‌شود. مهدی نحوی یازدهم مرداد همان سال درحالی که روی تخت بیمارستان دراز کشیده بود، در یک مصاحبه تلویزیونی که از شبکه ملی نیز پخش شد، گفت: به دستور سازمان منافقین این کار را انجام دادم و هیچ حرف دیگری ندارم. او بعد از این اعتراف بر اثر جراحات وارده در بیمارستان جان می‌سپارد. با مرگ نحوی و اعتراف دیگر عاملان، این پرونده بسته شد».
۸- عماد باقی، فعال حقوق بشر و اکبر گنجی، نویسنده و روزنامه‌نگار چند سال پس از واقعه و در دوران اصلاحات با بیان ادعاهایی بر این روایت تاکید داشتند که افراد یا گروهی در نهادهای امنیتی ایران مسئول بمب‌گذاری در حرم امام رضا بوده‌اند!
۹- بنا بر آنچه در خبرهای مرتبط با پرونده‌ی قتل‌های زنجیره‌ای آمده است در «اعترافات» سعید امامی و دیگر متهمان این پرونده نیز اشاره‌هایی به نقش او در این حادثه وجود داشته است.
۱۰- اکبر خوشکوشک، از نیروهای امنیتی وقت وزارت اطلاعات که در پرونده‌ی قتل‌های زنجیره‌ای بازداشت شده بود در گفت‌وگویی با انصاف نیوز در آذر ماه ۹۶ می‌گوید: «[بازجوها] گفتند بمب حرم امام رضا را شما گذاشتید، بمب دادستانی را شما گذاشتید، شما اسراییل رفتید، شما بهایی هستید».
۱۱- سیدمصطفی تاجزاده، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در مناظره‌ای با علیرضا زاکانی که در سال ۱۳۹۷ برگزار شد اشاره‌ای غیرمستقیم به این حادثه داشت و انتساب آن به «منافقین» را تلویحاً رد کرد: «در مورد قتل‌های زنجیره‌ای، به آقای خاتمی سناریو دادند عین مشهد، گفتند دو نفر منافق را بگوییم اینها بودند، پیگیری نکنید، قول می‌دهیم که تکرار نشود».
۱۲- علی یونسی، وزیر اطلاعات دولت اصلاحات در گفت‌وگو با جماران در تیر ماه ۱۴۰۰ گفت: «مواردی بوده که بی دلیل افراد را بازداشت و اعتراف گرفته بودند که مرتکب جنایتی شده‌اند و بعد خود وزارت اطلاعات همان موقع متوجه شده بود که این طور نبوده است. فاجعه‌ای که در انفجار حرم امام رضا (ع) رخ داد مربوط به گروهی افراطی به نام فرقان بود اما فرقه تروریستی رجوی مظنون و متهم شد. و وزارت اطلاعات آن موقع افرادی را دستگیر و از آنها اقراری مبنی بر ارتکاب این انفجار گرفت. تعدادی بازداشت شدند و وقتی من وزیر شدم با بررسی‌هایی متوجه این خطا شدم و از بازداشتی‌ها دلجویی کردم و تا توانستیم جبران کردیم. بحث مفصلی است که چه جوری جبران کردیم ولی از آنان به نحوی دلجویی شد».
۱۳- و در نهایت محسن امینزاده، معاون وزیر امور خارجه دولت اصلاحات در گفت‌وگویی که اخیراً با روزنامه‌ی اعتماد داشته، ادعای تازه‌ای را درباره‌ی بمب‌گذاری حرم امام رضا مطرح کرده است: «رهبران طالبان و جريان‌هاي افراطی متحد طالبان در افغانستان عمليات انفجار حرم امام رضا(ع) در مشهد را اجرا كرده بودند».
گفتنی‌ست روایتی نزدیک به آنچه آقای امینزاده می‌گوید در همان سال‌ها در برخی رسانه‌های پاکستان مطرح شده بود اما تا به امروز کمتر از آن سخنی به میان آمده است.
