دیدارنیوز ـ
اسفندیار عبداللهی: روزنامهنگاری کلاسیک روز به روز نحیفتر و امنیتی حرفهای و مالی روزنامهنگاران هر روز بیشتر از روز قبل در خطر است. اگر از همه آسیبهایی که به این صنف وارد میشود، اعم از امنیتی، قضایی و میدانی، سالهاست که روزنامهنگاری به مثابه یک امر اضافه و غیر ضروری دیده میشود. بخصوص پس از تولد فضای مجازی هر روز دایره و میدان این فضا گستردهتر و به هم مقدار عرضه بر روزنامهنگاران واقعی تنگ و تنگتر میشود.
قبل از خرداد ۷۶ را باید جداگانه تحیلیل کرد، ولی بعد از ریاست جمهوری سیدمحمد خاتمی روزنامهنگاران ایران به فضای کاملا جدیدی وارد شدند که تا سال ۷۹ ادامه داشت. بهاری برای مطبوعات ایجاد شد که هرگز شبیه آن در گذشته نبود و در آینده تکرار نخواهد شد. از سال ۷۹ به این سو آرام آرام روزنامهها گوشه عزلت گزیدند و جز چند روزنامه مابقی اسما منتشر میشدند و اساسا موضوع فروش کاغذی در اکثر آنها منتفی شد.
هر چه به سالهای جدیدتر نزدیک شدیم عوامل و موانع دیگری سر راه این صنف ایجاد شد که بیش از همیشه عرصه را بر ما تنگ کرده است. نمونه آسیبی که فضای مجازی به مطبوعات زد در کمتر نقطهای از عالم شاهد آن بودیم، هنوز در اروپا، آمریکا و کشورهای شرقی روزنامهها با تیراژ بالا میفروشند و زنده هستند. واقعا باید بررسی شود چرا این بلا فقط به ایران اختصاص دارد؟ از اوایل تیرماه زمزمه تعدیل، اخراج، کاهش دستمزد و قطع بیمه تعدادی از روزنامهنگاران شاغل در روزنامههای شرق و اعتماد به گوش میرسید. نهایتا در دوم و سوم تیرماه این روزنامهنگاران در شبکههای اجتماعی از کم و کیف ماجرا گفتند و به نوعی اعتراض خود را نسبت به این تصمیم مدیران خود ابراز کردند.
انفعال انجمن صنفی روزنامهنگارانکسی نیست که شرایط سخت تحریریهها و هزینههای چاپ روزنامه را نداند و در واقع سالهاست رکود مرگباری بر عرصه ژورنالیسم حاکم شده است. حال در شرایطی که ارزش ریال هر روز در برابر ارزهای خارجی سقوط میکند، کاغد کالای نایابی شده است، کرونا هم مزید بر علت شده و همه حوزهها و شئون زندگی را تحت تاثیر قرار داده است، کشتی روزنامهنگاری هم که خود از قبل به یک مشکل بزرگ مبدل شده بود اکنون تحت تاثیر معضل کرونا کاملا به گِل نشسته است. تعدیل روزنامهنگاران و عدم واکنش جمعی و صنفی به این اتفاق چیز تازهای نیست، اما با شیوع کرونا تعدیل نیرو در روزنامهها شدت بیشتری نسبت به قبل گرفته است.
عاطفه مرادی از روزنامهنگاران اخراج شده روزنامه شرق گفته است، شرایط اقتصادی روزنامه را درک میکنیم به همین دلیل هم "از در حمایت صنفی وارد شدیم و گفتیم حاضریم از حقوقمان کم شود، اما تعدیل اتفاق نیفتد، ولی هم تعدیل شدیم، هم بیش از یکچهارم دستمزدمان را هم کم کردند. او میگوید تعدیل روزنامهنگاران و عدم واکنش جمعی و صنفی به این اتفاق چیز تازهای نیست، اما با شیوع کرونا تعدیل نیرو در روزنامهها شدت بیشتری نسبت به قبل گرفته است.
در تاریخ ۲۷ اسفند سال پیش و در آستانه نوروز هم این اتفاق در روزنامه اعتماد و سایت اعتماد آنلاین به مدیرمسئولی الیاس حضرتی نماینده پیشین مجلس افتاد. همان روز تینا معظمی از اخراجیهای آن رسانه گفته بود: «امروز به همراه ۲۲ نفر دیگه از همکارانم در اعتمادآنلاین به مدیرمسئولی الیاس حضرتی نماینده تهران تعدیل شدیم! بحران کرونا و نگرانی هاش کم بود که حالا ۲ روز مانده به شروع سال نو و بعد از ۱۴ سال روزنامه نگاری و فعالیت در حوزه سیاسی و پارلمان بیکار شدم.»
۱۰۰ میلیارد تومان برای عبور از کرونا به مطبوعات کمک شده است
اله محمدی از روزنامه نگاران روزنامه اعتماد در باره موج تازه تعدیل و اخراج خود و همکارانش در توییتی نوشت: «روزنامه اعتماد ۷ نفر را تعدیل نیرو کرده. اعتمادآنلاین هم که پیش از این بیمه چند نفر را قطع و آنها را به حالت حقالتحریر ثابت درآورده است، در روزنامه تعادل هم این اتفاق افتاده، آقای حضرتی و دوستانش در این وضعیت اسفبار اقتصادی کشور و ماجرای کرونا، چندین و چندنفر را بیکار کرده».
این تعدیلها بهبهانه کرونا در حالی است که پیش از این وزارت کار از اختصاص ۱۰۰ میلیارد تومان به مطبوعات برای کمک به عبور از بحران کرونا خبر داده بود. شاید اخراج روزنامهنگاران از لحاظ تعداد و وسعت در مقایسه با اخراج کارگران پس از شیوع کرونا کم و ناچیز به نظر برسد، اما سهلانگاری و انفعال روزنامهنگاران در برابر ضایع شدن حقوق صنفیشان فقط به ضرر خودشان نخواهد بود.
ترس، انفعال و سکوت در سایه اخراج
گیسو فغفوری روزنامهنگار از سکوت و عدم حمایت همکاران و صنف روزنامهنگاری گلایه دارد و میگوید: «از آن روزهایی است که میخواهی حرف بزنی، اما میترسی، عذاب وجدان داری وعصبانی هستی به خاطراین همه انفعال وسکوت، اما میترسی. روزی که حناق میگیری وجوانترها وسعتدید و غرور را یادت میآورند! اصلا چطور بعد از این، حق حرف و قضاوت داری وقتی فقط نظارهگربودی؟». وی در توییت دیگری نوشت: «وقتی پرچمداران دفاع از حقوق اقشار جامعه نمیتوانند یا نمیخواهند حتی حقوق صنفی خودشان را از نهادهای صنفی نیمبند و تشریفاتیشان یا از کارفرمایانشان طلب کنند، چگونه میتوانند صدای حقطلبی دیگران باشند؟».
روزنامهها بخش جداییناپذیر و عنصری بسیار ارزشمند در فرهنگ هر ملتی هستند. خزان مطبوعات در بهار و تابستان کرونا زده دردناکتر از همیشه است و بیکار شدن روزنامهنگاران دردی که بر دردهای بسیار این روزها افزوده میشود و از دست ما چه بر میآید جز همدلی و همدردی با همکارانمان و هشداری برای روزهای بدتری که در راه است....
