دیدارنیوز ـ
آزاده محمدیان*: بیایید در همین ابتدا، معنای چند لغت را در واژه نامه جستجو و باهم مرور کنیم. در فرهنگ فارسی معین و لغت نامه دهخدا در توصیف کلمات مورد نظر چنین آمده است:
* وحدت: یکی بودن/ یگانه بودن/ اشتراک همه افراد یک ملت در آمال و مقاصد، چنان که به منزلهی مجموعهی واحدی به شمار آید. (فرهنگ معین)
* تفرقه: پراکندن/ جدایی انداختن (فرهنگ معین)
* رسانه: هر وسیلهی انتقال دهنده پیام (فرهنگ معین)
* ملی: آنچه مربوط به ملت باشد. (فرهنگ معین)/ منسوب به ملت و آنچه که در یَد و اختیار ملت است. (لغت نامهی دهخدا)
و در ادامه مروری داشته باشیم بر اتفاقات شب گذشته در اختتامیهی سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر. جشنوارهای بیش از همیشه پر حاشیه. هر چند شاید این بار، بهتر باشد حاشیه را فیلمها و جوایز بدانیم و باقی اتفاقات را متن ماجرا. باقی اتفاقاتی که به متن زندگی مردم ایران و درام سرشار از تعلیق و تنش آن گره خورده است.
شب گذشته، اختتامیهی جشنوارهی فیلم فجر در حالی برگزار شد که شبکه نمایش سیما اقدام به پخش زنده این مراسم کرده بود. پخش زنده بخشهایی از برنامه. بخشهایی "بی خطر". "خطر" را در اینجا مردم و صحبت از آنها معنا کنید. گویی به سانسورچی برنامه، مجموعهای از لغات "منشوری" (از جمله "مردم" و "اتفاقات اخیر") داده شده بود، تا هر کجا که آن کلمات را شنید و یا حتی حدس زد که خواهد شنید، سخنرانی مذکور را قطع کرده و آنتن را در اختیار مجری داخل استودیو بگذارد و او تا پایان صحبتهای یاد شده، "سر مخاطب را گرم کند" و احتمالاً آنها تصور میکنند مخاطب راه دیگری به جز تماشای آنها برای اطلاع از آن صحبتهای "ممنوعه" ندارد. احتمالا گمان میکنند مخاطب، رسانهای به جز آنها ندارد. آب هم از آب تکان نخواهد خورد اگر مفهوم "مِلّی" را به "مِیلی" تغییر دهند.
احتمالاً نمیبینند که هنوز مراسم تمام نشده است که تمام آن سخنانی که بیم شنیده شدنش را داشتند، در تمام شبکههای اجتماعی، هم رسانی شده و به دفعات دیده و شنیده شده است. سخنانی از فرشته طائرپور، امیر آقایی، محمدحسین مهدویان، محمد کارت و محمد شکیبانیا.
در آغاز مراسم، فرشته طائرپور از دلیل حضورش در جشنواره و اختتامیه گفت و با خواندن بخشهایی از سخنرانی خواکین فینیکس در اسکار، به "لزوم استفاده از فرصت حضور در آن مراسم" اشاره کرد. "فرصتی برای صدای افراد بی صدا بودن".
محمدحسین مهدویان نیز جایزه خود (بهترین کارگردان جشنوارهی فیلم فجر) را تقدیم کرد به "همهی پدران داغدیدهی سال ۹۸. از سیل تا حوادث آبان و سقوط هواپیما و پدران کشتههای کرمان در تشییع قاسم سلیمانی. "
محمد کارت بعد از دریافت جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران گفت: «قول میدهم برای حرف دل مردمم مستند بسازم.»
محمد شکیبانیا، تهیه کنندهی مستند "جایی برای فرشتهها نیست"، با اشاره به وقایع اخیر در ایران گفت: «پرسشهای زیادی بی پاسخ هستند و اینها دست از سر ما برنمی دارند و خیلی از کسانی که آمده اند و خیلی از کسانی که نیامده اند، برای همدردی با سوگواران حوادث اخیر است. این سوگواری غیرعادیترین سوگواری جهان است و امیدوارم به پاسخ این پرسشها برسیم.»
امیر آقایی که برای دریافت تندیس بهترین بازیگر نقش مکمل مرد به روی سِن آمده بود، در پایان صحبتهایش به صحبتهای چندی پیشِ مجری شبکه افق سیما اشاره کرد که خطاب به مخالفان شیوهی نگرش او و همفکرانش گفته بود: «اگر کسی اعتقاد نداره جمع کنه از ایران بره.» امیر آقایی بعد از این یادآوری گفت: «رفتن را به کسی خطاب می کنند که آمده باشد. ما که نیامده بودیم. ما بودیم. ریشه در خاک سرزمینمان داریم.»
رسانه "ملی" چنین صحبتهایی را زیر تیغ سانسور میبَرَد. صحبتهایی که اشتراک یک ملت را بیان میکند و در مقابل، آنتن را در اختیار کسانی مانند آن خانم مجری قرار میدهد که ایران را ارث خود میداند و جدایی انداختن و صحبت از "خودی و ناخودی" را رسالت خود میبیند. به راستی در دورهای زندگی میکنیم که می خواهند واژهها را نیز برایمان وارونه معنا کنند.
*کارگردان تئاتر
