دیدارنیوزـ پرستو بهرامی راد: موضوع این فیلم جنجالی به نحوه برخورد مأموران گشت ارشاد با چند دخترجوان برمی‌گردد که مأمور گشت ارشاد دختر لاغر اندامی را مورد ضرب و شتم قرار می‌دهد و تلاش حاضران برای پایان دادن به این ماجرا ناکام می‌ماند. این فیلم چند ثانیه‌ای، واکنش هنرمندان، مسئولان، نمایندگان مردم در مجلس و شورا و همچنین کاربران شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های خارجی را برانگیخت و هر گروه از دیدگاه خود این موضوع را تفسیر کرده است. گروه اندکی این برخورد را نتیجه پوشش نادرست دانستند و در مقابل مسئولان از لزوم حفظ کرامت ایرانیان و توجه به حقوق شهروندی سخن گفتند. کاربرانی هم از تجربیات خود و برخورد گشت ارشاد با آنها نوشتند.
از دستور وزیر تا واکنش مقامات
شدت برخورد در فیلم پخش شده چنان است که کوچکترین دریچه‌ای برای توجیه چنین رفتاری نمی‌گذارد. به همین دلیل، «عبدالرضا رحمانی فضلی»، وزیر کشور، بلند‌پایه‌ترین مسئولی بود که دستور پیگیری این موضوع را صادر کرد. به گزارش پایگاه خبری وزارت کشور، رحمانی فضلی در این دستور تأکید کرد که قطعا با متخلف این اتفاق برخورد قانونی صورت می‌گیرد. وزیر کشور در ادامه این دستور، خواهان بررسی جامع و ارائه گزارش کامل این موضوع شد.
همچنین «شهیندخت مولاوردی» که در دولت یازدهم دستیار ویژه رئیس‌جمهوری در امور حقوق شهروندی است، در توییتر خود به انتقاد از این رفتار پرداخت. مولاوردی در این‌باره نوشت: «انتشار کلیپ نحوه برخورد مأموران پلیس زن با مقوله بدپوششی و شیوه ارشاد آنها بیش از پیش ضرورت تغییر رویکرد نهادهای فرهنگی و انتظامی از «باید» به «باور»، از «تبلیغ» به «تعمیق»، از «ظاهر» به «معنا» و از «فعالیت‌محوری» به «اثربخشی» که از برنامه‌های فرهنگی دولت یازدهم بود را به همه ما یادآوری کرد. از ورود و واکنش فوری وزیر کشور تشکر می‌کنم و عمیقا بر این باورم که در عصر ارتباطات باید طرحی نو درانداخت.»
از سوی دیگر، «معصومه ابتکار» که در دولت یازدهم به معاونت ریاست‌جمهوری در امور زنان و خانواده منصوب شده است هم به این برخورد واکنش نشان داد. ابتکار در این‌باره نوشت: «فیلمی در فضای مجازی از برخورد در موضوع حجاب منتشر شده که به گشت ارشاد منتسب می‌شود. این رفتار چه توجیهی دارد؟ دایره عمل یک مامور حتی در صورت اهانت به او، تا کجاست؟ بشدت این برخورد را محکوم و پیگیری می‌کنم. این رفتارهای خشن و غیر دینی در شأن هیچ انسانی نیست.»
این فیلم البته واکنش تعدادی از نمایندگان مجلس را هم به دنبال داشت. «محمدرضا عارف» رئیس فراکسیون امید که معمولا واکنش چندانی به اتفاقات روز ندارد، در یادداشت کوتاهی در کانال تلگرامی خود با اظهار تأسف از برخورد مأموران گشت ارشاد نوشت: «انتشار کلیپی از نحوه برخورد زننده ماموران نیروی انتظامی با یک خانم به بهانه بدپوششی نشان از این دارد که نهادهایی که خود را متولی ارشاد مردم می‌دانند هنوز به تغییر در رویکردهای فرهنگی باور ندارند و به حاکمیت چوب و چماق در ارشاد مردم اعتقاد دارند. این‌گونه برخوردها بعضا توسط افرادی صورت می‌گیرد که آموزش‌های لازم را در این‌خصوص طی نکرده‌اند و چه بسا خود بیش از دیگران به ارشاد نیازمند باشند.». عارف در ادامه درباره پیگیری این موضوع در فراکسیون امید هم نوشت: «مطمئنا فراکسیون امید هم در پیگیری این موضوع اقدامات لازم را انجام خواهد داد. حرمت و ارزش دختران سرزمین من نباید با اعمال سلیقه برخی افراد شکسته شود. مطمئنا بانوان فرهیخته کشورمان هم در حفظ این حرمت‌ها بیش از دیگران و مدعیان تلاش می‌کنند.»
زنان مجلس و شورا چه گفتند؟
این فیلم پرتنش از دید زنانی که با رأی مردم به مجلس شورای اسلامی و شورای شهر تهران راه یافته‌اند نیز پنهان نماد و آنها را ترغیب به پیگیری این موضوع کرد.
«پروانه سلحشوری»، نماینده مردم تهران در مجلس و رئیس فراکسیون زنان گفت: «منتقد رفتارها و برخوردهای خشن با دختران و زنان هستم و این‌گونه برخوردها باعث نمی‌شود که زنان به حجاب روی بیاورند. این رفتارها نه دینی است و نه مذهبی. اسلام دین رحمت است، نه دین خشونت که بخواهند با مردم این‌گونه برخورد کنند.». سلحشوری چنین رفتاری را در راستای افزایش خشونت در جامعه دانست و بیان کرد: «این رفتارها خشونت در فضای عمومی هستند و اگر در این لایحه هم موضوع خشونت علیه زنان دیده نشده باشد، می‌توانیم در این قانون به آن اشاره و قانونا اعلام کنیم که حق اعمال خشونت نسبت به زنان و دختران را ندارند.» رئیس فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود به انتقاد از چنین برخوردی پرداخت و گفت: «مأموران نیروی انتظامی حق اعمال خشونت را ندارند و فکر نمی‌کنم که افراد جامعه ما شایسته برخورد به این شکل باشند. باید با افراد جامعه اعم از زن و مرد، کودک و حتی حیوانات با احترام رفتار شود و حق آزار و اذیت نداریم.»
«طیبه سیاوشی»، رئیس کمیته زنان، ورزش و جوانان مجلس شورای اسلامی هم در صفحه شخصی خود به این موضوع واکنش نشان داد و چنین برخوردی را تأسف‌آور خواند. او در این‌باره نوشت: «فيلم برخورد اخير گشت ارشاد واقعا تأسف‌آور بود. با سردار "اشراق"، معاون امور حقوقي و مجلس ناجا تماس گرفتم، ايشان گفتند برخورد مأموران ما اشتباه بود و ما دستور داده بوديم اگر مقاومتي صورت گرفت، ماموران رها کنند. نیروی انتظامی به سرعت مسأله را بررسي خواهد كرد.»
سیاوشی در توییتی دیگر و در ادامه این موضوع نوشت: «سردار اشراق به من گفتند که انگشت مأمور ناجا در این درگیری شکسته و من هم پاسخ دادم این کاری که گشت ارشاد می‌کند دو سر باخت است و به هر دو طرف ماجرا ضربه می‌زند. رعايت احترام و شأن زن در اسلام بسيار مورد تأكيد قرار گرفته است.»
او در ادامه از انتظار مردم از دولت تدبیر و امید نوشت و در مقایسه وضع کنونی با دولت مهروزی گفت: «این خشونت، همان خشونت علنی است که در زمان دولت احمدی‌نژاد شاهد آن بودیم و کمتر در این دوره به‌ویژه علیه زنان تجربه می‌کردیم. متأسفانه شرایط فعلی پیش‌آمده در جامعه، زنان را هدف قرار داده است. به سردار اشراق گفتم در تابستان‌های گذشته كمتر با رفتارهای اینچنین مواجه بودیم. به نظر می‌رسید زنان حداقل به لحاظ امنیت در خیابان کمی راحت‌تر از دوره‌های پیش هستند و حالا این امنیت حداقلی نیز از آنها گرفته شده است.». سیاوشی در ادامه توییت خود چنین برخوردهایی را عامل ازبین‌رفتن اعتماد مردم به دولت دانست: «این رفتارهاي خشونت‌آميز، اعتماد به دولت را بیش از هميشه ازبین می‌برد و به خشونت موجود در جامعه دامن می‌زند.»
«فاطمه سعیدی»، نماينده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و عضو حزب كارگزاران سازندگي هم یکی دیگر از زنان نماینده بود که به این موضوع واکنش نشان داد. او در توییتر خود نوشت: «از وزارت کشور و نیروی انتظامی انتظار داریم هرچه سریع‌تر با عوامل برخورد شنیعی که توسط گشت ارشاد انجام شده است، برخورد شود.»
«پروانه مافی» دیگر نماینده‌مردم تهران در مجلس شورای‌اسلامی هم به انتقاد از این نحوه برخورد ناجا با مردم پرداخت و در توییتر خود نوشت: «با انتشار فیلم کتک‌زدن یک دختر توسط پلیس، وقت آن است که فرمانده نیروی انتظامی توضیح دهند تشکیل پلیس امنیت اخلاقی، چه ثمرات مثبتی در حفظ امنیت اخلاقی جامعه داشته است؟ روشن شدن ابعاد موضوع را تا مجازات خاطیان، همراه با همکارانم در فراکسیون زنان و خانواده مجلس دنبال خواهیم کرد.» علاوه براین، تعدادی از زنان حاضر در پارلمان شهری پایتخت ایران هم به این موضوع واکنش نشان دادند و خواستار برخورد سریع با عوامل مقصر در این پرونده شدند.
«ناهید خداکرمی»، عضو شورای اسلامی شهر تهران، ری و تجریش در این‌باره در توییتی نوشت: «به‌عنوان رئيس كميته سلامت شوراى شهر از كميسيون‌هاى بهداشت، فرهنگى و اجتماعى مجلس تقاضا دارم به فوريت نسبت به اصلاح قانون حجاب و عفاف اقدام شود تا بيش از اين سلامت روانى، فرهنگى و اجتماعى شهروندان به خطر نیفتد.». او در ادامه نوشت: «هربار فیلمی از ضرب و‌شتم شهروندی منتشر می‌شود، عده‌ای اظهار نگرانی می‌کنند و مدتی بعد دوباره موضوع تکرار می‌شود، این یعنی ریشه موضوع را بررسی نکرده‌ایم.». خداکرمی در ادامه سابقه گشت ارشاد را چندان اثربخش ندانست: «سال‌ها با گشت ارشاد به حریم شهروندان وارد شده‌ایم و آسیب روانی و جسمی زده‌ایم و هیچ دستاورد مثبتی هم نداشته‌ایم. نقطه‌پذیرش شکست یک طرح و تغییر رویه کجاست؟»
سیده فاطمه ذوالقدر، نایب رئیس فراکسیون بانوان مجلس نیز با انتشار یادداشتی به این موضوع واکنش نشان داد و نوشت: «هنوز بیانات رهبری معظم انقلاب درخصوص توصیه رفتار توأم با لسان معرفت و استدلالِ همراه با روی خوش و با سماحت و مدارا را که سنّة من نبیّه صلی الله علیه و آله می‌باشد، در روح و روان جامعه طنین‌انداز است. آیا رفتاری که در این چندسال و بویژه در این چند روز شاهد بودیم «مداراة النّاس» است؟ آیا چنین رفتار های خشن سنخیتی با امر به معروف و نهی از منکر دارد؟ باری تعالی رسالت پیامبر(ص) را رساندن پیام دعوتِ به حق دانسته، نه استفاده از هر زور و تزویری. حال امروز چه شده بر ما، که کلام حق را تفسیر به رأی کرده و آن می‌کنیم که نباید.»
البته این تمام واکنش‌ها به این فیلم پرسروصدا نبود و دفتر سخنگوی ناجا هم ضمن ابراز تاسف از اتفاق صورت گرفته، توضیحاتی درخصوص فیلم منتشر کرد. در نوشته سخنگوی ناجا آمده است: «پلیس به پارک‌های تهران دارد که فیلم پخش شده بخشی از کل اتفاق است.»
هنرمندان و ناباوری برخورد
گروهی از هنرمندان نیز به این اقدام واکنش نشان دادند که از جمله آنان می‌توان به ترانه علیدوستی، مهناز افشار، بهاره رهنما، مهراب قاسم‌خانی، مصطفی کیایی و ... اشاره کرد. ترانه علیدوستی که این روزها با سریال شهرزاد و نقش ویژه‌ای که در این سریال دارد محبوبیت فراوانی دارد در توییتی از ناباوری خود نسبت به پیگیری این موضوع نوشت:« حیف از اسم زن. حیف از اسم انسان. به مو و روسری دیگران چنگ زدن ارشاد نیست.حلقوم بچه مردم رو فشردن برای ارزش‌های خودتون ارشاد نیست. توحش است! گشت خفقان و قلدری و بربریت. ما از این فیلم ها باز هم این سال‌ها دیدیم؛ ادای حیرت و برخورد با مأمور خاطی رو در نیارید لطفا.»
میلاد کی‌مرام نیز در اینستاگرامش به شهادت دو مأمور مرزبانی ناجا اشاره کرد و خواستار توجه بیشتر به آنان شد، شهدا و جانبازان ناجا موضوعی بود که مورد توجه کاربران توئیتر هم قرار داشت و از جمله آن کاربری بود که در توئیتی نوشته بود: «نیروی انتظامی کم مأمور باشرف نداره، کم شهید و جانباز نداده واسه امنیت تو مرزها و وسط شهرها، اما گاهی یک مامور گشت ارشاد کاری می‌کنه که تمام زحمات این افراد به باد می‌ره.»
روایت داستان با بوی توطئه
پس از کمتر از ۴۸ ساعت از پخش این ویدئو، روایتی از سوی خبرگزاری فارس از ماوقع اعلام می‌شود که حکایت از آن دارد دختران جوان ۴ نفر بوده‌اند که یکی از آنها که لباس سفید به تن داشته و در فیلم مشخص شده است، اقدام به کشف حجاب کرده و با یک نفر دیگر از دوستان خود پس از کشمکش کوتاه از صحنه خارج می‌شوند.
بر اساس اطلاعات موجود، دختر جوان سومی که اقدام به فحاشی می‌کند با چنگ زدن به صورت مأمور زن گشت ارشاد صورت وی را زخمی کرده و حتی در این برخورد انگشت دست مأمور زن شکسته شده است. خبرنگار فارس روایت کرده که این اتفاق در تاریخ ۲۰ فروردین ماه یعنی ۹ روز قبل از پخش ویدئوی مورد نظر در پارک طالقانی تهران رخ داده و همین امر یعنی پخش تصاویر آن ۱۰ روز پس از وقوع حادثه، حکایت از آن دارد که اقدام این دختران جوان با یک برنامه‌ریزی از پیش تعیین‌شده رخ داده است.
طبق روایت فارس، نصب دوربین مخفی بر روی لباس یکی از دختران حاضر در صحنه و جیغ و دادهای تصنعی نشان می‌دهد که این حادثه با آمادگی قبلی صورت گرفته بود. این خبرگزاری اصولگرا مدعی است این موضوع هم در بررسی‌های بعدی مشخص و به تأیید رسیده است. فارس همچنین در گزارش خود اعلام می‌دارد: «هرچند که مأموران ناجا در این حادثه کنترل خودشان را از دست داده‌اند اما بیش از هر چیز هماهنگی این حادثه و بهره‌برداری سیاسی آن به چشم می خورد.»
موضع تریبون نمازجمعه مشهد
جمعه این هفته، «آیت الله علم الهدی»، امام جمعه مشهد نیز بخشی از خطبه‌های خود را به این موضوع اختصاص داد و گفت: «پلیسی در اجرای برنامه پلیسی خود خطا کرده و باید به آن رسیدگی شود، حال یک باره همه دستگاه‌های کشور راه می‌افتند تا بعد از این کسی با بی‌حجاب برخورد نکند. یعنی چه؟ ندا بر ضد قرآن و ندا بر ضد فریضه امر به معروف و نهی از منکر آن هم در مجلس؟ وزیر و وکیل راه می‌افتند و دستگاه‌ها و مسئولان هم همین‌طور که به خانم بی‌حجاب اهانت شده و پلیسی در برخورد اشتباه کرده است. خب خطا را جبران کنید. نیروی انتظامی با خطای یک مأمور و یک پلیس در یک مسأاه منکر شرعی باید زیر سؤال برود؟»
منشور حقوق شهروندی بی‌فایده
دولت روحانی پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری سال 96 با انتشار منشور حقوق شهروندی، امید بسیاری را برای احقاق آزادی‌های اجتماعی و امنیت فیزیکی و روانی به مردم داد. بر اساس ماده ۱۳ این منشور «هر شهروندی حق دارد از امنیت جانی، مالی، حیثیتی، حقوقی، قضایی، شغلی، اجتماعی و نظایر آن برخوردار باشد. هیچ مقامی نباید به نام تأمین امنیت، حقوق و آزادی‌های مشروع شهروندان و حیثیت و کرامت آنان را مورد تعرض و تهدید قرار دهد. اقدامات غیرقانونی به نام تامین امنیت عمومی به‌ویژه تعرض به حریم خصوصی مردم ممنوع است».
همچنین در ماده14 آمده است: «شهروندان حق دارند در صورت تعرض غیرقانونی به آزادی و امنیت خود، در حداقل زمان ممکن و با نهایت سهولت به مراجع و ماموران تامین‌کننده امنیت عمومی، دسترسی داشته باشند. مراجع و ماموران مذکور باید بدون وقفه و تبعیض و متناسب با تعرض یا تهدیدی که متوجه شهروندان شده است و با رعایت قوانین، خدمات خود را ارائه دهند».
باید دید پرونده این فیلم پر از ابهام چه می‌شود و سرانجام این داستان جنجال برانگیز به کجا ختم خواهد شد.
