هدف من "اصلاح" امت جدم است

اما محمد ابن علی (ع) معروف به محمد حنفیه قبل از عزیمت امام شهید به سوی مکه، با آن حضرت مباحثی مطرح می‌کند که شاید بتواند او را منصرف کند یا خطر جانی برای امام حسین (ع)، اهل بیت و همراهانش را کاهش دهد. در قسمتی از گفتگو، محمد حنفیه به امام می‌گوید: «با یزید بن معاویه بیعت نکن و (ولی) در شهر‌های بزرگ (هم) ساکن نشو؛ به روستا‌ها و کوه‌ها برو و سفیرانی را به سوی مردم روانه کن و آن‌ها را به بیعت با خود دعوت کن. اگر با تو بیعت کردند، خدای را حمد و سپاس‌گو، و اگر با شخص دیگری غیر از تو بیعت کردند، هیچ نقصانی در دین و عقل تو پدید نمی‌آید و فضل و کمال تو محفوظ می‌ماند. من می‌ترسم. در شهر‌هایی با تو بیعت کنند و بعد اختلاف بیافتد؛ عده‌ای به طرفداری تو، و عده‌ای بر ضد تو به پا خیزند، بین آن‌ها جنگ و قتال شود و تو نخستین کسی باشی که هدف قرار می‌گیرد.»

امام حسین (ع) پاسخ‌هایی می‌دهد و از برادرش می‌خواهد که در مدینه بماند و او را از اوضاع آگاه کند، ولی پاسخ اصلی را نه حضورا که در وصیت نامه‌ای خطاب به برادرش می‌نویسد که فلسفه هجرت و قیام سیدالشهدا را می‌توان در سطوری از آن وصیتنامه یافت. در قسمتی از وصیتنامه امام حسین (ع) آمده است: «من برای سرکشی، خوشگذرانی، فساد و ستم خروج نکردم؛ بلکه هدف من، "اصلاح امّت جدّم رسول الله است. " می‌خواهم امر به معروف و نهی از منکر کرده، به سنت جدم و راه و روش پدرم علی بن ابی طالب عمل کنم. پس هرکس این حقیقت را از من بپذیرد (و از من پیروی کند) راه خدا را پذیرفته است و هر کس رد کند، من با صبر و استقامت پیش خواهم رفت (راه خود را) تا خدا میان من و میان این مردم به حق داوری کند و او بهترین داوران است.»

صحت تاریخ به مورخ، استقلال یا وابستگی او بر می‌گردد، اما این قاعده در موضوع هجرت حضرت امام حسین (ع) کمتر صدق می‌کند؛ زیرا با مطالعه تاریخ متوجه می‌شویم تقریبا همه روایات پیرامون قیام آن حضرت از مدینه و مکه تا کربلا به هم نزدیکند. به خصوص تاریخ حرکت ایشان از مدینه به مکه و مدت ۴ ماه و چند روزی که در مکه اقامت داشتند، هیچ اختلافی حول مسائلی که رخ داد وجود ندارد.

به اندازه کافی در خصوص ابعاد مختلف و اتفاقات پیرامونی این هجرت، قیام و شهادت گفته و شنیده شده است؛ لذا نه قصد تاریخ نگاری دارم و نه اصولا قرار است تاریخ مدینه، مکه و کربلا را مورد بررسی قرار دهم که در جای خود اساتید فن به آن پرداخته و می‌پردازند.

«هدف من "اصلاح" امت جدم است»؛ این جمله‌ای از حضرت حسین (ع)، خطاب به برادرش محمد حنفیه می‌باشد که البته به اندازه کافی و در طول قرن‌های گذشته تا به امروز در خصوص این جمله و جملات قبل و بعد از آن گفته، نوشته و بیان شده است. واقع امر این است که به محتوا و پیام این جمله بی توجهی شده است. در دهه محرم هم که فرصتی برای بازخوانی نهضت کربلاست، به جای آگاه کردن مردم و بیان فلسفه عاشورا، در بیراهه افتاده‌ایم و در غوغا و سر و صدای طبل‌ها و بلندگو‌ها و هنرمندی مداحان مدرن! فرصت و فضایی برای گفتن و شنیدن ابعاد مختلف مستندات تاریخ زندگی حضرت امام حسین (ع) دست نمی‌دهد.

حضرت امام شهید تا قبل از شهادت حدود ۵۸ سال از خدا عمر گرفته بود. چند نفر شیعه ایرانی از کیفیت زندگی آن حضرت و اینکه ایشان چه برکاتی برای اسلام و محیط زندگی خود در این ۵۸ سال داشته است، خبر دارد؟ می‌توان قاطعانه گفت شاید کسری از یک درصد از شیعیان در این خصوص اطلاعاتی داشته باشند. از آنجا که تاریخ جز درس گرفتن خاصیت دیگری ندارد و مهمترین پیام امام حسین (ع) درس و پندی است که قرار بود به ما برسد، به نظر می‌رسد نویسندگان، نخبگان و بزرگان مستقل شیعه باید دیگر ابعاد تاریخ زندگی آن حضرت را نیز برای مردم تبین کنند.

بیشتر روز‌های سال به مناسبت‌های مختلف که البته ریشه تاریخی هم دارند نام گذاری شده است، به طور مثال روز پدر در ایران مصادف است با روز تولد مولا علی (ع) و قس علی هذا. هجرت و سپس قیام امام حسین (ع) یک حرکت کاملا سیاسی بود و اتفاقا در بدو حرکت در وصیتنامه خود خطاب به محمد حنفیه تصمیم خود را نه نفسانی، خودخواهانه و از روی غرور و سرکشی، که برای امری معروف به نام «اصلاح» قلمداد می‌فرماید. چه مناسبتی بهتر از ایام حزن محرم که نگارنده این سطور، به مسئولان اجرایی کشور پیشنهاد کند روز حرکت امام شهیدان از مدینه به مکه را در تقویم کشور روز «اصلاح» نامگذاری کنند.