با بررسی الگو‌های رفتاری شهرداری، می‌توان به این مسئله مشکوک شد که کارزار که همواره راه‌حلی مدنی برای جلوگیری از آسیب و ابراز اعتراض شهروندان بوده، به بستری برای کنترل سیستماتیک شهروندان و پروژه‌ی مشغول‌سازی و درنتیجه تقلیل دغدغه و اعتراض مردم نسبت به این سازمان متمول و مهم تبدیل شده است.
دیدارنیوز-امید معینی*: احتمالا شما هم با پلتفرم کارزار آشنا هستید. فضایی رسانه‌ای در فضای مجازی برای شهروندان که ابزاری‌ست برای نشان‌دادن اعتراض و انتقاد آنها درباره مسائل مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و شاید این روز‌ها مهم‌ترین آنها یعنی محیط‌زیست. شهروندان با تعریف یک کارزار و بیان موضوع و مشکل، با جمع‌آوری امضا، انتقاد یا اعتراض خود را به مسئولان قانون‌گذار یا تصمیم‌گیرنده ابراز و اعلام می‌کنند. سوابق این کارزار‌ها نشان می‌دهد که در برخی موضوعات که حساسیت تصمیم‌گیران و مسئولان کمتر است، جواب و نتیجه داده است. اما از طرفی درباره مسائل مهم‌تر و حساس‌تر، یا اعتنایی به آنها نشده و در بسیاری موارد حساس هم با ساز‌وکار فشار، دستور حذف این کارزار‌ها داده شده‌است. اگرچه این پلتفرم، یکی از راه‌های مدنی درجهت ابراز موضع شهروندان و بیان اعتراض‌شان درباره‌ی موضوعات متعدد بوده، اما اخیراً روند فعالیت‌های شهرداری به‌طرز عجیبی نشان می‌دهد این کارزار‌ها می‌تواند به‌شکل نامحسوسی از سمت اشخاص تصمیم‌گیرنده و قانون گذار و همین‌طور مجریان طرح‌ها و پروژههای شهری، ابتکار عمل را به‌دست بگیرد و کنترل شود.
چنان‌که شهرداری با طرح و اجرای پروژههای عجیب و مخرب، سعی در ایجاد حساسیت در بین شهروندان داشته و از طرف مقابل هم شهروندان که دغدغه حفظ و نگهداری هرچه بهتر شهر را دارند، به تکاپو افتاده و تلاش برای جلوگیری از اجرای آن پروژه‌ها را اولویت قرار بدهند. پروژه‌هایی که هر انسان بالغ و عاقلی می‌داند از ریشه و بن پر از ایراد و مشکل بوده و انگار عامدانه هم انتخاب و اجرا می‌شود. در این روز‌ها پای شهرداری روی گلوی شهر است؛ از سازه نه‌چندان زیبایی که در میدان تجریش بنا شده و البته فقط هم محدود به این میدان نیست تا طرح سنگ‌فرش‌کردن همان میدان پر از چنار که هرکسی می‌داند از اساس مخرب است. زیرا خاک اطراف درخت‌های چنار وسط میدان نیاز به تنفس دارد و این‌کار فرقی با قطع‌کردن چنار‌ها ندارد. حالا هم قرار است به بهانه‌ی پاک‌سازی کلونی جانوران موذی، به جان جوی‌های همان خیابان افتاده و معلوم نیست چه بلایی سر درخت‌های بی‌پناه که قدمت کمی هم ندارند، بیاورد.
البته آسیب‌رسانی شهرداری فقط محدود به درختان نیست. با ساخت و‌ساز‌های عجیب درکنار اماکن تاریخی، بنا‌های قدیمی و آثار باستانی، همواره موجی از کارزار‌ها را در پس این آسیب‌رسانی‌ها مشاهده می‌کنیم. اخیرا هم شاهد تخریب فضای تئاترشهر و حوض آن هستیم. یا کارزاری که برای جلوگیری از تخریب و ساخت و‌ساز در محله عودلاجان و محدوده‌ی کاخ گلستان به راه افتاده است.
از این رو و با بررسی الگو‌های رفتاری شهرداری، می‌توان به این مسئله مشکوک شد که کارزار که همواره راه‌حلی مدنی برای جلوگیری از آسیب و ابراز اعتراض شهروندان بوده، به بستری برای کنترل سیستماتیک شهروندان و پروژه‌ی مشغول‌سازی و درنتیجه تقلیل دغدغه و اعتراض مردم نسبت به این سازمان متمول و مهم تبدیل شده است. سازمانی که این سال‌ها بیشتر با بنر‌هایی پرهزینه و نه‌چندان کارآمد در سطح شهر شناخته می‌شود تا با طرح‌ها و پروژههای مفید برای شهر و شهروندان. آلودگی تهران معضلی که هرساله گریبان‌گیر مردم این شهر است و شهروندان را با بیماری‌های قلبی و تنفسی و دربسیاری موارد با مرگ رو‌به‌رو می‌کند و از طرفی شاهد هیچ‌گونه تلاشی از سمت شهرداری برای بهبود این وضعیت نیستیم.
نکته این‌جاست که اگر شهرداری بسیاری از طرح‌های خود را اجرا نکند، شهر وضعیت بهتری داشته و در امان‌تر است تا وقتی که آن طرح‌های عجیب و غریب و مخرب اجرایی می‌شوند. از سوی دیگر شهروندان دغدغه‌مند و دلواپس نیز مدام کارزاری را از پی کارزاری دیگر تعریف و شروع به جمع‌آوری امضا می‌کنند. بررسی همین مسائل نشان می‌دهد؛ ممکن است شهرداری و دیگر نهاد‌های مشابه، اگرچه درابتدا مخالف پلتفرمی نظیر کارزار بودند، اما در ادامه احتمالا از روند فعالیت‌های این کارزار استقبال کرده و سعی در کنترل شهروندان و تقلیل مطالبات آنها در حد اعتراض به تخریب سازه نازیبای میدان تجریش و یا جلوگیری از ساخت‌و‌ساز در جوار بنا‌های تاریخی و قدیمی و مواردی، چون مخالفت با اجرای طرح قطع درختان می‌باشند. البته که تک‌تک موارد بالا از اهمیت بالایی برخوردارند، اما شهروندان باید به این نکته هم توجه داشته باشند که مبادا درگیر یک دور و چرخه باطلی شوند که سیاست اجرایی آن در دست مسئولان تصمیم‌گیرنده است و این کارزار‌ها راهی برای کنترل جامعه‌ای باشد که مشکلات و دغدغه‌ها و از همه مهم‌تر بحران‌های خطرناک‌تر و حیاتی‌تری دارد.
بی‌شک؛ وجود پلتفرم‌هایی مانند کارزار در فضای مجازی، راحت‌تر و سریع‌تر موجب اطلاع‌رسانی و تصمیم‌گیری شهروندان درباره‌ی هر مسئله‌ای می‌شود، اما کافی و جامع نیست. مقصود از این متن، این نکته است که در کنار دغدغه‌مندی و کوشش درجهت بهبود وضعیت شهر، نباید در دام صحنه‌آرایی‌های کنتر‌ل‌گر و سیستماتیک افتاد. باید به این نکته هم توجه داشت که شهرداری فقط در این زمینه‌ها فعالیت ندارد و آسیب‌های این نهاد فقط محدود به تخریب بنا‌ها یا قطع درختان نیست. شهردار تهران باید نسبت به بسیاری از مسائل مبهم و البته کلان که یکی از آنها خرید اتوبوس‌های به‌اصطلاح برقی که از قضا دود هم می‌کند، پاسخ‌گو باشد. چه با ابزار‌هایی مانند کارزار، و چه از طریق راه‌ها و روش‌های موثرتر دیگر.
*فعال اجتماعی
