متأسفانه بسیاری از رسانه‌ها، به‌جای بازتاب واقعیت‌های زندگی بازنشستگان، به انتشار وعده‌های تکراری و کلیشه‌ای مسئولان بسنده می‌کنند. وعده‌هایی که نه‌تنها امیدبخش نیستند، بلکه گاه باعث افزایش سرخوردگی و بی‌اعتمادی اجتماعی می‌شوند.
دیدارنیوز-سید محمد جعفرنژاد*: در سال‌های اخیر، گزارش‌های متعددی از سوی رسانه‌ها درباره ارائه تسهیلات و حمایت‌های مالی به مستمری‌بگیران سازمان تأمین اجتماعی منتشر شده است. مسئولان دولتی، مدیران بانکی و متولیان سازمان تأمین اجتماعی نیز بار‌ها از طرح‌های حمایتی، افزایش مستمری‌ها و تخصیص وام‌های کم‌بهره سخن گفته‌اند. اگر مجموعه این اظهارات را گردآوری کنیم، بی‌تردید با هزاران صفحه وعده و برنامه مواجه خواهیم شد. اما پرسش اصلی اینجاست: آیا این وعده‌ها در عمل تأثیر ملموسی بر زندگی مستمری‌بگیران داشته‌اند؟
چند روز قبل در مراسم امضای تفاهم‌نامه‌ای میان بانک رفاه کارگران و کانون عالی بازنشستگان، دکتر اسماعیل لله‌گانی، مدیرعامل بانک رفاه، عنوان کرد: «صاحبان اصلی بانک، کارگران، بازنشستگان و مستمری‌بگیران معزز هستند و بانک رفاه کارگران به این موضوع افتخار می‌کند.»
بی‌تردید این سخنان، در ظاهر محترمانه و امیدبخش‌اند. اما آنچه در میدان عمل رخ می‌دهد، با این عبارات فاصله قابل‌توجهی دارد.
از حرف تا عمل؛ تجربه‌ای میدانی از لاهیجان
برای بررسی دقیق‌تر این وضعیت، به شهرستان لاهیجان رفتیم و با برخی مستمری‌بگیران گفت‌و‌گو کردیم. آقای م. ج، مستمری‌بگیر سازمان تأمین اجتماعی، درباره شرایط دریافت وام ۵۰ میلیون تومانی می‌گوید: «حقوق ماهانه من حدود ۲۴ میلیون تومان است، البته هنوز مابه‌التفاوت فروردین امسال را نگرفته‌ام. سال گذشته ثبت‌نام کردم و نوبت من ۲۶۶۸ است. امسال کل سهمیه وام ۵۰ میلیونی برای لاهیجان فقط در سه مرحله و در هر مرحله ۷۸ نفر بوده است. اگر فرض کنیم سالانه بیش از ۳۰۰ نفر وام بگیرند ـ که بعید است ـ نوبت من شاید سه سال دیگر برسد؛ البته اگر عمری باقی باشد. تازه می‌گویند کسانی که بدهی بانکی دارند یا ضامن وام کسی هستند، اصلاً مشمول دریافت نمی‌شوند.»
آقای فلاح‌چای، رئیس هیئت‌مدیره کانون بازنشستگان لاهیجان، نیز توضیح می‌دهد: «سهمیه‌ی ویژه‌ای برای بیماران خاص در نظر گرفته شده که در هر مرحله حدود ۱۰ نفر است و از سهمیه‌ی اختصاصی کسر می‌شود. همچنین افراد بالای ۷۴ سال طبق قوانین فعلی، امکان ثبت‌نام برای دریافت وام ندارند.»
خانم قائدی، یکی دیگر از مستمری‌بگیران، با حقوق ماهانه ۱۵ میلیون تومان و ساکن خانه‌ای استیجاری در یکی از روستا‌های اطراف، می‌گوید: «ماهیانه ۳.۵ میلیون تومان اجاره می‌دهم. برای وام ۵۰ میلیونی سال ۱۴۰۴ ثبت‌نام کرده‌ام. مسئولان کانون گفتند اگر روند سهمیه اختصاص وام بر منوال باشد، شاید دریافت این وام بیش از ۷ سال طول بکشد.»
این تنها چند نمونه از هزاران مورد مشابه در سراسر کشور است. اغلب مستمری‌بگیران، با وجود سال‌ها پرداخت حق بیمه، اکنون در شرایط دشوار اقتصادی، حتی برای دریافت تسهیلات ابتدایی هم با موانع متعددی روبه‌رو هستند.
در این شرایط، این پرسش همچنان باقی است: بانک رفاه کارگران که از تجمیع منابع بازنشستگان و مستمری‌بگیران سود‌های کلان کسب می‌کند، تا چه اندازه در عمل منافع این قشر را تأمین می‌کند؟
بررسی‌های میدانی و گزارش‌های مستند نشان می‌دهد: متوسط مستمری پرداختی در بسیاری از موارد، حتی کفاف هزینه‌های اولیه زندگی (خوراک، مسکن، درمان) را نمی‌دهد. فرآیند دریافت وام‌های کوچک، طولانی، پیچیده و اغلب دست‌نیافتنی است. سهمیه‌های وام به‌شدت محدود و فاقد تناسب با جمعیت واقعی بازنشستگان در هر منطقه است.
در این میان، نقش رسانه‌ها بسیار کلیدی است. متأسفانه بسیاری از رسانه‌ها، به‌جای بازتاب واقعیت‌های زندگی بازنشستگان، به انتشار وعده‌های تکراری و کلیشه‌ای مسئولان بسنده می‌کنند. وعده‌هایی که نه‌تنها امیدبخش نیستند، بلکه گاه باعث افزایش سرخوردگی و بی‌اعتمادی اجتماعی می‌شوند.
*مسئول دیدارنیوز در استان گیلان
