پدیده تغییر اقلیم در زمان حاضر مهمترین تهدید برای آینده کره زمین بشمار می رود، بطوریکه پیامدهای مخرب آن چرخه حیات زندگی ساکنان این کره خاکی را تحت تاثیر خود قرار داده و کیفیت زندگی بشر را با افت محسوسی رو به رو ساخته است.
دیدارنیوزـ روند زندگی بشر در یکصد سال گذشته و اشتهای سیری ناپذیر آن، در مصرف انرژی‌های فسیلی و تولید گاز‌های گلخانه ای، در کنار نابودی محیط زیست و جنگل ها، خسارت‌های جبران ناپذیری به سیاره آبی وارد کرده است.
سرعت تغییر اقلیم و گرمایش زمین، زمستان‌های پاییز‌های پرباران و زمستان‌های برفی و یخ زده را به خاطره و باران‌های بهاری به سیلاب‌هایی مخرب تبدیل کرده و مراتع سبز بتدریج جای خود را به عرصه‌های بیابانی می‌دهد.
در پی نگرانی جامعه جهانی، پیمان کیوتو (۱۹۹۷) مهمترین معاهده بین المللی برای کنترل و کاهش گاز‌های گلخانه‌ای است که در آن کشور‌های صنعتی متعهد به کاهش پنج درصد از گاز‌های گلخانه‌ای خود شده اند و به کشور‌های در حال توسعه کمک‌های مالی برای افزایش ضریب نفوذ استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر نظیر انرژی خورشیدی و بادی اعطا کنند.
اما سرعت تغییرات اقلیمی بیشتر از اقدامات کشور‌های جهان است و همین مساله رخداد‌های مخرب ناشی از گرمایش زمین را با رشد قابل توجهی همراه کرده و اثرات منفی آن رو به افزایش است.
ملموس‌ترین پیامد تغییر اقلیم در کشور ما کاهش نزولات جوی و خشکسالی سال‌های متمادی است که خود علت بحران‌های کم آبی، فرسایش خاک و فرو نشست زمین، افزایش ریزگرد‌ها بشمار می‌رود.
در این بین کشاورزان مهمترین گروهی هستند که به دلیل نوسانات دمایی حاصل از تغییر اقلیم، بیشترین خسارت را در جریان تولید محصولات کشاورزی متحمل شده اند.
با توجه به تاثیرات بسیار منفی تغییرات اقلیمی بر کیفیت زندگی بشر، برای مقابله با آن راهکار‌ها و روش‌های نوین و علمی در دستور کار قرار گیرد.
*همکاری بین المللی برای مبارزه با تغییر اقلیم ضروری است
رئیس گروه تحقیقات کاربردی هواشناسی استان کرمان گفت: گرمایش جهانی ناشی از افزایش غلظت گاز‌های گلخانه‌ای و تغییر کاربری اراضی، موجب تغییرات آشکاری در فراسنج‌های اقلیمی جهان و ایران شده است.
'زهرا نجفی نیک' با اشاره به پیامدهای تغییر اقلیم افزود: گرمایش جهانی پیامد‌هایی مانند افزایش رخداد مخاطرات جوی اقلیمی، وقوع بارش‌های سنگین و غیرمترقبه (به رغم کاهش کلی میانگین بارش)، افزایش رخداد توفان، کاهش عملکرد محصولات زراعی و باغی، کاهش امنیت غذایی را در پی داشته است.
رئیس گروه تحقیقات کاربردی هواشناسی استان کرمان ادامه داد: همچنین حذف یا جا به جایی برخی گونه‌های جانوری و گیاهی، افزایش انواع بیماری‌های انسان، دام و گیاه، کاهش تنوع زیستی و موجودات دریایی، کاهش چشمگیر پهنه‌های اقلیم مرطوب و افزایش اقلیم خشک کشور، افزایش روند بیابانزایی نیز ناشی از گرم شدن زمین است.
وی با اشاره به ابعاد مختلف مخاطرات تغییر اقلیم تصریح کرد: کاهش کیفیت شاخص زیست اقلیمی و کم رونق شدن گردشگری، افزایش بیماری‌های مناطق گرمسیری مانند مالاریا، افزایش ریسک سرمایه گذاری در بخش‌های کشاورزی، افزایش هزینه حوادث غیرمترقبه، بی‌اعتمادی به برنامه ریزی و بودجه سالانه و همچنین افزایش مهاجرت از مناطق در معرض مخاطرات اقلیمی مهمترین مخاطرات تغییر اقلیم در کشور است.
نجفی نیک اظهار با اشاره به تغییرات محسوس دمایی داشت: در ۵۰ سال اخیر میانگین دمای کشور با شیبی حدود چهار دهم درجه سلسیوس بر دهه افزایش یافته است.
وی ادامه داد: بررسی بارش در دوره نیم قرن اخیر نشان از کاهش آن با شیب حدود ۱۱ میلیمتر بر دهه دارد و افزون بر این، تبخیر و تعرق ظرفیت (نیاز آبی بالقوه) با شیب ۵۴ میلیمتر بر دهه افزایش یافته است.
رئیس گروه تحقیقات کاربردی هواشناسی استان کرمان بیان کرد: بارش در شمال غرب و غرب کشور به شکل معنی داری کاهش یافته و نزولات جوی از برف به باران تغییر شکل داده است.
وی تاکید کرد: به رغم چالش‌ها و پیامدهای زیان بار تغییر اقلیم، می‌توان با مدیریت صحیح از برخی فرصت‌های آن در جهت رشد اقتصادی و افزایش تعاملات بین المللی استفاده کرد.
نجفی نیک با اشاره به کاهش سوخت‌های فسیلی برای جلوگیری از گرمایش زمین ادامه داد: ایران به لحاظ قرار داشتن در موقعیت جغرافیایی مناسب، می‌تواند به قطب بین المللی تولید انرژی پاک با استفاده از منابع عظیم انرژی خورشیدی در مناطق مرکزی و جنوبی کشور تبدیل شود.
رئیس گروه تحقیقات کاربردی هواشناسی استان کرمان اظهار داشت: حرکت به سوی اقتصاد بدون نفت، برنامه ریزی و حمایت از شرکت‌های دانش بنیان برای ارتقاء دانش و فناوری‌های نوین در تولید انرژی‌های تجدیدپذیر، برنامه ریزی برای تغییر تدریجی رژیم غذایی کشور در راستای کاهش یا حذف محصولات دارای محدودیت اقلیمی باید در دستور برنامه‌های کلان کشور قرار گیرد.
وی با اشاره به برخورد علمی با پدیده تغییر اقلیم تصریح کرد: تولید دانش سازگاری با اقلیم و ایجاد رشته‌های تحصیلی مرتبط با مهندسی اقلیم و با هدف بهبود سیستم‌ها در راستای کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و سیستم‌های با بهره وری بالای انرژی و رهبری علمی باید برنامه ریزی و اجرا شود.
نجفی نیک افزود: افزایش دما، کاهش بارش و افزایش فراوانی رخداد پدیده‌های مخرب جوی در کشور به ویژه در ۲ دهه اخیر، از آن جمله تاثیرات منفی این رخداد هستند.
وی تاکید کرد: با توجه به خسارات سنگین کشاورزی بر اثر نوسانات جوی، امکان کشت دوم برخی محصولات با توجه به تغییر رژیم دمایی و کاهش یا حذف روز‌های یخبندان در برخی مناطق کشور ضروری به نظر می‌رسد.
*تغییر اقلیم کیفیت زندگی را با افت رو به رو کرده است
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان گفت: تغییر اقلیم متاثر از علل و عوامل مختلفی همچون گاز‌های گلخانه ای، تغییرات اتمسفری و اقیانوسی، آتش فشان‌ها و ... است که در مقیاس جهانی اتفاق می‌افتد و تاثیرات مخربی بر کره زمین می‌گذارد.
'رضا جزینی زاده' افزود: تغییرات اقلیمی منجر به دگرگونی در وضع آب و هوا، تغییر توزیع مکانی و زمانی بارش‌ها و افزایش میانگین درجه هوا در نزدیکی سطح زمین شده است.
وی تصریح کرد: افزایش دی اکسید کربن حاصل از گاز‌های گلخانه‌ای تغییر اکو سیستم را در پی دارد و تاثیرات منفی بر گونه‌های گیاهی و جانوری می‌گذارد که باعث مهاجرت جانوران و تغییر پوشش گیاهی شود.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان کرمان اظهار داشت: زنجیره غذایی و محیط زیست در پی گرمای جهانی آسیب می‌بیند و با رخ دادن خشکسالی و از دست رفتن منابع آبی، مهاجرت حیوانات را از زیستگاه‌ها به آبادی‌ها و شهر‌ها داریم که منجر به تلف شدن و شکار این حیوانات می‌شود.
وی با بیان اینکه عامل انسانی مهمترین دلیل تغییر اقلیم است افزود: این تغییرات در کوتاه مدت و بلند مدت، همه فعالیت‌های بشری را در بخش‌های مختلف با اختلال روبرو می‌کند.
جزینی زاده با اشاره به رابطه مستقیم تغییر اقلیم و پدیده ریزگرد‌ها گفت: در سال‌های گذشته با توجه به تراکم خوب پوشش گیاهی طوفان‌ها تاثیر چندانی بر محیط زیست کشور و استان نداشتند، اما در سال‌های اخیر با ظهور خشکسالی، بیش از ۳۳ درصد از ریزگرد‌ها در کرمان تولید می‌شود.
وی ادامه داد: ریزگرد‌ها کیفیت زندگی در شرق، جنوب و حاشیه کویر لوت در استان کرمان را با افت مواجه کرده است که نتیجه آن مهاجرت مردم به نقاط دیگر کشور و استان بوده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان تاکید کرد: باید برای تغییرات آب و هوا و اقلیم باید آمادگی داشته باشیم و نباید در مصرف منابع آبی بویژه آب‌های تجدید ناپذیر بی توجه باشیم.
وی افزود: باید خودمان را با تغییر اقلیم سازگار کنیم و در حوزه شیوه‌ها و راهکار‌های مقابله با این پدیده سرمایه گذاری کنیم و با روش‌های علمی تاثیرات منفی گرمایش جهانی را به حداقل برسانیم.
جزینی زاده گفت: باید با آگاهی و مشارکت مردم تاثیرات منفی تغییر اقلیم را کاهش دهیم و با زندگی سبز و بهره وری از انرژی و اختصاص بودجه مناسب به جنگ تغییرالت اقلیمی برویم.
*بیشترین مخاطرات تغییر اقلیم در بخش کشاورزی اتفاق افتاده است
معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان گفت: تغییرات اقلیمی واقعیتی است که تمام جهان را تحت تاثیر خود قرار داده و بیشترین مخاطرات این پدیده در بخش کشاورزی اتفاق افتاده است.
'محمد رضا پورخاتون' با اشاره به خشکسالی‌های ۲ دهه اخیر در کشور و استان افزود: کمیت و کیفیت آب در طول سال‌های گذشته تعییرات منفی داشته است و شاهد کاهش محصولات کشاورزی هستیم.
وی تصریح کرد: حرارت و سرمای بی موقع و ناگهانی ناشی از تغییر اقلیم، خسارت‌های بسیاری به محصولات کشاورزی کرمان وارد می‌کند و دسترنج کشاورزان بر باد می‌رود.
معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان افزود: در سال جاری به واسطه تغییرات جوی ۸۵ درصد از محصول پسته، ۳۰ هزار تن خرما و ۱۰ هزار تن گردو استان کرمان کاملا از بین رفت.
وی با بیان اینکه شیوع آفات کشاورزی نیز از تاثیرات غیر مستقیم تغییر اقلیم است، تصریح کرد: آفت‌هایی مانند پسیل پسته، کرم خراط و چوبخوار گردو و زنجره خرما و خشکیدگی از مهمترین تهدیدات محصولات کشاورزی بشمار می‌رود که در چند سال گذشته فراگیر شده است.
پور خاتون با اشاره به تغییر دما بر اثر تغییر اقلیم گفت: گرمای بیش از حد هوا در فصول پاییز و زمستان، خواب زمستانی درختان را مختل می‌کند و قدرت باروری آن‌ها را کاهش می‌دهد و روش‌های مصنوعی برای جبران این مشکل تاثیر کافی ندارد.
وی اظهار داشت: هرچند تغییر اقلیم پدیده‌ای فراگیر است و مقابله با آن مستلزم اقدامات بین المللی و ملی است، اما با برنامه ریزی و پیشگیری می‌توان اثرات آن را محدودتر کرد.
